Η Κάτω Βιάννος είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Βιάννου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου. Ανήκε στην Επαρχία Βιάννου του Νομού Ηρακλείου. Η Κάτω Βιάννος βρίσκεται στις νότιες υπώρειες του όρους Δίκτη. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκαλλιέργεια. Σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων είναι ηλικίας άνω των 65 ετών.

Ιστορικά στοιχεία και ναοί

Η Κάτω Βιάννος αναφέρεται το 1583 με την ονομασία Viannes Catto , στην σχετική απογραφή του Καστροφύλακα (Κ 97). Όταν έγινε κοινότητα, σε αυτήν υπήχθη και ο οικισμός Λασιθιωτών Μέση, που βρίσκεται σε υψόμετρο 540 μ. Οι κάτοικοι της Μέσης κατάγονται από το Οροπέδιο Λασιθίου. Το χωριό κατοικείται από ελάχιστους γεωργούς. Στη Μέση βρίσκεται ο διμάρτυρος ναός του Προφήτη Ηλία και των Τριών Ιεραρχών, ο οποίος οικοδομήθηκε σχετικά πρόσφατα. Ο κύριος ναός στην Κάτω Βιάννο είναι αυτός που είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Αγίου Γεωργίου. Πολύ ενδιαφέρων είναι και ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, που έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο. Κοντά στο χωριό βρίσκεται η παλιά εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, με τοιχογραφίες. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας υπήρχε ο οικισμός Πέρα Μέση, όπου βρίσκεται το εξωκλήσι της Παναγίας. Εκεί, στη διάρκεια γάμου, οι Τούρκοι εισέβαλαν και σκότωσαν όλο τον κόσμο που γλεντούσε, έπειτα από υπόδειξη ενός μικρού παιδιού. Επίσης, κατέστρεψαν τον οικισμό. Από τον άλλοτε οικισμό σώζονται ερείπια.

Η ονομασία Μέση προέρχεται πιθανότατα από το γεγονός ότι οι κάτοικοι που ίδρυσαν το χωριό είχαν ξεκινήσει από το Τυμπάκι κάποιοι και άλλοι από τη Σητεία, με αποτέλεσμα να συναντηθούν στη μέση, όπου και βρίσκεται ο σημερινός οικισμός, στα νότια του νομού Ηρακλείου. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους και στην πρώτη διοικητική οργάνωση του νησιού το χωριό εκπροσωπούσε, στο Δήμο Βιάννου όπου υπαγόταν, ο Δημήτριος Δουλγεράκης σαν ειδικός πάρεδρος και αργότερα ο πρώτος εκλεγμένος σύμβουλος Εμμανουήλ Βαβουρανάκης. Δείτε Κοινότητα Κάτω Βιάννου

Φωτογραφίες

Πηγές

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971.

Παραπομπές