Η Κάτω Βάθεια είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Χερσονήσου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Πεδιάδος του Νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται σε απόσταση 15 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη του Ηρακλείου, στην κοιλάδα του Βαθειανού ποταμού σε υψόμετρο 35 μέτρα. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την ελαιοκαλλιέργεια αλλά και την αμπελοκαλλιέργεια. Στα αξιοθέατα αξίζει να αναφερθεί το φαράγγι Ποροφάραγγο.

Ιστορικά στοιχεία

Η πρώτη γνωστή μνεία για την Κάτω Βάθεια βρίσκεται σε συμβόλαια του 1271. Εκεί αναφέρεται ως Cato Vathie. Σε συμβόλαιο του 1279, αναφέρεται μονολεκτικά Κατοβάθια. Το 1881 εντάχθηκε στο δήμο Επισκοπής με 210 κατοίκους καθώς και το 1900, με 141 κατ. Το 1928 υπήχθη στην κοινότητα Ελιάς, με 215 κατ. Από το 1940 και μετά αποτέλεσε ξεχωριστή κοινότητα. Με το σχέδιο Καποδίστριας η Κάτω Βάθεια εντάχθηκε στο Δήμο Γουβών. Στην περιοχή του χωριού, στη θέση Αρτσά, ανακαλύφθηκε λαξευτός τάφος, που χρονολογείται από την Υστερομινωική περίοδο. Δύο λάρνακες βρέθηκαν με τους σκελετούς στην αρχική τοποθέτηση του νεκρού, και πιστοποιήθηκε ότι οι νεκροί τοποθετούνταν τότε μέσα στις σαρκοφάγους έχοντας τα σκέλη διπλωμένα. Επίσης το 1958 έγιναν ανασκαφές σε αρχαϊκό ελληνικό τάφο, των αρχών του 7ου αιώνα π. Χ. Η ταφή είχε γίνει σε πιθάρι, που είχε λαιμό διακοσμημένο με τρεις σφίγγες, με ωραίες διακοσμημένες κεφαλές και με δαιδαλώδη κόμμωση. Το 1583 αναφέρεται (Καστροφύλακας, Κ 95) με το όνομα Vathia Cato. Στα νεότερα χρόνια κάτοικοι από την Κάτω Βάθεια ίδρυσαν μαζί με άλλους τον οικισμό Κοκκίνη Χάνι. Στο νεκροταφείο του χωριού βρίσκεται ο παλιός ναός της Αγίας Αικατερίνης, ενώ η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και ο νεότερος ναός Ζωοδόχος Πηγή είναι αξιόλογοι.

Διοικητικά στοιχεία

Αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Εληάς. Το 1935 με το ΦΕΚ 396Α - 07/09/1935 ορίστηκε έδρα της νεοϊδρυθείσας κοινότητας Κάτω Βάθειας. Σύμφωνα με το Σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με τους οικισμούς Βαθειανός Κάμπος και Βραχόκηπος αποτελούν την κοινότητα Κάτω Βάθειας που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Γουβών του Δήμου Χερσονήσου και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 86 κατοίκους Δείτε Κοινότητα Κάτω Βάθειας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η Κάτω Βάθεια στον ιστότοπο του Δήμου Γουβών.

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971. Α. Lombardo, Documenti della colonia Veneziana di Creta.