Το Καινούργιο Χωριό, επισήμως γνωστό ως Καινούργιον Χωρίον, είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Χερσονήσου στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Πεδιάδος. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 18,5 χιλιόμετρα. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η αμπελοκαλλιέργεια και η ελαιοκομία. Η οικονομία του χωριού βασίζεται στο λάδι και στο κρασί. Το Καινούργιο Χωριό έχει αναγνωριστεί ως παραδοσιακός οικισμός.

Ιστορικά στοιχεία

Το χωριό αναφέρεται στις ενετικές απογραφές. Το 1583 στον Καστροφύλακα με την ονομασία Chienurio Chorio με 134 κατοίκους. Στην ίδια πηγή αναγράφεται και ο οικισμός Γάλυπε, ως Galipe, με 295 κατοίκους. Στα τέλη του 14ου αιώνα αποτελεί φέουδο της Ενετής Rosa Sagredo, ενώ στα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας περιέρχεται στη Ενετοκρητική οικογένεια Φώσκολου, εκ της οποίας εικάζεται ότι ήταν και ο συγγραφέας της κωμωδίας Φορτουνάτος, Αντώνιος Μάρκος Φώσκολος (1597-1662). Σήμερα σώζεται η οχυρωματική κατοικία – πύργος που ανήκε στον Ανδρέα Φώσκολο. Ο πύργος υπέστη μετασκευές κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας, οπότε και πιθανόν να είχε μετατραπεί σε λουτρό. Το επάνω τμήμα του σωζόταν μέχρι το 1926, οπότε και καταστράφηκε από σεισμό. Στον πύργο βρισκόταν ενεπίγραφη πλάκα η οποία έγραφε ANDREAS FOSC(OLO) RESTAURARE FECIT M... Η επιγραφή πλέον βρίσκεται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και πιθανόν προέρχεται από παρακείμενη εκκλησία, πιθανόν του μικρού ναού των Αγία Σαράντα, ο οποίος κατεδαφίστηκε τον 20ό αιώνα. Στο χωριό βρίσκεται ο δίκλιτος ναός της Παναγίας και της Αγίας Παρασκευής. Στο εσωτερικό του ναού, στο ιερό, σώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών των ενετικών χρόνων. Στο παρελθόν ήταν η κοιμητηριακή εκκλησία του χωριού, προτού το νεκροταφείο μεταφερθεί εκτός χωριού κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Επίσης σώζονται ενετικά πατητήρια οίνου, από τα μεγαλύτερα της Κρήτης.

Διοικητικά στοιχεία

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην κοινότητα Ανωπόλεως και το 1930 στο ΦΕΚ 328Α - 27/09/1930 να αποσπάται από την κοινότητα Ανωπόλεως και ορίζεται έδρα της κοινότητας Καινούργιου Χωριού. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τον οικισμό Γάλιπε αποτελούν την κοινότητα Καινούργιου Χωριού που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Επισκοπής του δήμου Χερσονήσου ενώ σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 109 κατοίκους.

Παραπομπές

Πηγές

Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971. Αλεξίου, Στυλιανός (1985). «Ο πύργος του ποιητή Μαρκαντώνιου Φόσκολου». Πεπραγμένα του Ε΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου (1981). Β΄. Ηράκλειο Κρήτης: Εταιρία Κρητικών Ιστορικών Μελετών. σελ. 9-13.