Η Ηράκλεια, γνωστή και ως Τζουμαγιά, και ιστορικά γνωστή ως Κάτω Τζουμαγιά, είναι κωμόπολη του Νομού Σερρών και έδρα του ομώνυμου Δήμου. Έχει μόνιμο πληθυσμό 3.245 κατοίκους (απογραφή 2021).

Ιστορικά στοιχεία

Η Ηράκλεια βρίσκεται βορειοδυτικά των Σερρών στην επαρχία Σιντικής και ανατολικά της λίμνης Κερκίνης. Το παλιό της όνομα είναι Κάτω Τζουμαγιά ή και Μπαϊρακλί Τζουμαγιά. Ως αντίστιξη στην Κάτω Τζουμαγιά, υπάρχει η Άνω Τζουμαγιά, το σημερινό Μπλαγκόεβγκραντ της ομώνυμης επαρχίας. Σημαντική δράση για τον ελληνισμό στην περιοχή επέδειξε ο Προκόπιος Λαζαρίδης, από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας, ως διάκονος της Μητρόπολης Μελενίκου έως το 1891. Διέτρεχε όλους τους ναούς της Μητρόπολης Μελενίκου, που περιελάμβανε την τότε Τζουμαγιά, για να κηρύξει και να ενισχύσει την παιδεία και τις ελληνικές κοινότητες. Μάλιστα συχνά χρησιμοποιούσε στο κήρυγμα την τουρκική γλώσσα για να γίνεται αντιληπτός από το σύνολο του πληθυσμού. Το 1915, κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η κωμόπολη καταστράφηκε από τον βουλγαρικό στρατό και ανοικοδομήθηκε αργότερα από το ελληνικό κράτος με βάση τα σχέδια και την επίβλεψη των αρχιτεκτόνων Πιετ Ντεγιόν και Ερνέστ Εμπράρ. Η ανοικοδόμηση άρχισε τον Μάιο του 1930 και τον θεμέλιο λίθο έβαλε ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος στις 10 Μαΐου 1930.

Έθιμα

Πασχαλινό έθιμο «Άρατε πύλας…»

Ένα ξεχωριστό έθιμο αναβιώνει κάθε χρόνο στην Ηράκλεια Σερρών. Ο ιερέας μετά την Ανάσταση επιστρέφει στο ναό, όπου έχουν κλείσει οι πόρτες, χτυπάει και φωνάζει: Ἂρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης. Τότε λαμβάνει την απάντηση από κάποιον πιστό που βρίσκεται μέσα στην εκκλησία: Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης; Και ο κληρικός απαντά: Κύριος τῶν δυνάμεων αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης. Η πόρτα ανοίγει και ο κληρικός εισέρχεται στο ναό. Με αυτόν τον τρόπο που είναι γεμάτος θεατρικότητα αναπαρίσταται η Κάθοδος του Χριστού στον Άδη και η νίκη του επί του Θανάτου

Τοπικά προϊόντα

Η κωμόπολη φημίζεται για τα λουκάνικά της, τα περίφημα λουκάνικα Τζουμαγιάς.

Προσωπικότητες

Γεννήθηκαν στην Ηράκλεια Στέργιος Βλάχβεης (1880 - 1948), Έλληνας πολιτικός και οπλαρχηγός του Μακεδονικού Αγώνα (Α' τάξεως) Αριστείδης Γκουρνέλης, Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός Ιωάννης Καπετάνης (1875 - 1913), Έλληνας δάσκαλος και Μακεδονομάχος Γιώργος Καφταντζής (1920 - 1998), Έλληνας συγγραφέας, ποιητής και πεζογράφος Αθανάσιος Κηπουρός (1877 - 1934), Έλληνας οπλίτης και πράκτορας Μακεδονομάχος Κατερίνα Κούκα, Ελληνίδα τραγουδίστρια Δημήτριος Πάζης (1875 - 1953), Έλληνας ιατρός και πολιτικός Αχιλλέας Παπαπέτρου (1907 - 1997), Έλληνας θεωρητικός φυσικός με συνεισφορά στην Γενική Θεωρία της Σχετικότητας Αθανάσιος Φυλακτός (1859 - 1924), Έλληνας φιλόλογος, λόγιος και διδάσκαλος Κατάγονται από την Ηράκλεια Μενέλαος Βλάχβεης, Έλληνας Βουλευτής

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Η Ηράκλεια από ψηλά με drone