Το Χελιδόνι είναι ημιορεινό χωριό της Ηλείας στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας σε υψόμετρο 360 μέτρα.

Γεωγραφία - Ιστορία

Το Χελιδόνι βρίσκεται στο κέντρο του πρώην νομού Ηλείας, σε απόσταση βόρεια 14 χλμ. Β. της Αρχαίας Ολυμπίας και 25 χλμ. Α.-ΒΑ. από τον Πύργο. Είναι κτισμένο στις βόρειες πλαγιές του όρους Καλαμάκι και νότια του ποταμού Ενιπέα ή Λεστενίτσας που καταλήγει στον Αλφειό ποταμό. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν ίχνη κατοίκησής της από τους υστερομηκυναϊκούς χρόνους. Νοτιοδυτικά του χωριού, στο λοφίσκο "Διαμαντάκου" και σε απόσταση περίπου 1 χλμ. έχει βρεθεί συστάδα θαλαμωτών τάφων, λαξευμένων σε μαλακό αμμόβραχο. Το 1364 αναγράφεται στο Χρονικόν του Μορέως ως κάστρο γραμμένο Lo castello de Chillidonij ενώ αναφέρεται και σε κατάλογο Πελοποννησιακών κάστρων του έτους 1463 (παρατιθεμένω εν Estratti). Ο ιστορικός Γεώργιος Σφραντζής αναφέρει "... ότι οι Βενετοί τω 1470 ηττηθέντες εν Ευβοία υπό των Τούρκων παρέδοσαν εις αυτούς πλην άλλων τόπων και την Ώλαιναν, το Βουμερόν και το Χελιδόνι."

Αξιοθέατα

Η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου που βρίσκεται βόρεια του νεοδόμητου ενοριακού ναού, χρονολογείται στις αρχές της μεταβυζαντινής περιόδου και έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. "Πρόκειται για μονόχωρη ξυλόστεγη βασιλική που απολήγει ανατολικά σε ημικυκλική αψίδα η οποία κοσμείται με διπλή σειρά αβαθών αψιδωμάτων. Στη βορειοδυτική γωνία του ναού υψώνεται μεταγενέστερο κωδωνοστάσιο." Η παλιά βρύση Δόξερη που έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο "διότι παρουσιάζει μορφολογικό και κατασκευαστικό ενδιαφέρον και έχει συνδεθεί με ιστορικά γεγονότα για την τοπική κοινωνία". Η Ιερά Μονή της Παναγίας της Σεντουκιώτισσας στα βόρεια του χωριού.

Διοικητικά

Ως οικισμός αναφέρεται μετά την απελευθέρωση το 1835 να ορίζεται έδρα του τότε δήμου Ωλένης. Το 1912 με το ΦΕΚ 256Α - 28/08/1912 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το Σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί την τοπική κοινότητα Χελιδονίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αρχαίας Ολυμπίας του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 550 κατοίκους.

Σημείωση

Στην Ηλεία και το δήμο Ανδρίτσαινας - Κρεστένων υπάρχει ο συνώνυμος οικισμός Χελιδόνι Ανδρίτσαινας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το ιστολόγιο του χωριού

Παραπομπές