Τα Τσίπιανα ή και Τσιπιανά είναι ορεινό χωριό του νομού Ηλείας. Είναι χτισμένο στις πλαγιές του Ερύμανθου και στα Λάμπεια όρη, παρυφάδας του Ερυμάνθου, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων περίπου και είναι ένα από τα ορεινότερα χωριά του νομού Ηλείας. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας ενώ παλαιότερα ανήκε στον Καποδιστριακό δήμο Λασιώνος. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 η Τοπική Κοινότητα Τσιπιανών έχει μόνιμο πληθυσμό 77 κάτοικους (2011) ενώ τα Τσίπιανα 59, ο Άγιος Ανδρέας 14 και η Κερέσοβα 4. Η περιοχή του χωριού έχει πολλά σπήλαια και βάραθρα με γνωστότερο αυτό του Μπαρμπαγιάννη.

Ιστορία

Η περιοχή των Τσιπιάνων είναι συνδεδεμένη με την ελληνική μυθολογία, στα πολλά σπήλαια της περιοχής ζούσαν οι κένταυροι της γειτονικής Φολόης, και στα βουνά της ευρύτερης περιοχής κυνήγησε και σκότωσε ο Ηρακλής τον Ερυμάνθιο κάπρο. Στον λόφο Λιθαράκι, ενάμιση χιλιόμετρο από το χωριό, έχουν βρεθεί λείψανα προϊστορικού οικισμού και στην θέση "Παλαιοχώρι" λείψανα αρχαίων κτηρίων και δύο νεκροπόλεις. Κατά την Φραγκοκρατία στα όρια των Τσιπιάνων και του Κακοταρίου βρισκόταν η, αγνώστου ονόματος, μεσαιωνική πόλη και κάστρο. Κατά την ενετική απογραφή Γκριμάνι το 1700 τα Τσίπιανα αναφέρονται σαν Ciepiena με 5 οικογένειες και 16 κατοίκους, διοικητικά ανήκε στο Τερριτόριο Γαστούνης. Επί Τουρκοκρατίας το χωριό πλήρωνε φόρους στους Οθωμανούς του Λάλα και του Κακοταρίου και διοικητικά ανήκε στον Καζά της Γαστούνης. Στην επανάσταση του 1821 από τα Τσίπιανα ήταν οι οπλαρχηγοί Γεώργιος Ρ. Ροδόπουλος, Χρυσανθάκης Κουρμπάκης και ο Θεόδωρος Ντίνος, όπου με δικά τους στρατιωτικά σώματα πήραν μέρος σε πολλές μάχες. Επίσης οι Παναγής Μπελογιάννης που δρούσε σαν κλέφτης προεπαναστατικά. Κατά την διάρκεια της κατοχής στα Τσίπιανα είχε τη βάση του ο αντάρτικος στρατός του Πάνου Πετρόπουλου ή καπετάν Καραλής που δρούσε κατά των Γερμανικών μονάδων κατοχής. Αργότερα τα Τσίπιανα έκανε βάση του ο Ηλίας Κονδύλης με το αντάρτικο σώμα του, στην περιοχή δρούσαν και οι Δήμος Μπαρής με τον Μήτσο Πετρόπουλο. Το 1971 το χωριό συνδέθηκε οδικά με την Εθνική Οδό «111».

Διοικητική ιστορία

Στο σύγχρονο Ελληνικό κράτος τα Τσίπιανα το 1835 αποτέλεσαν οικισμό του νεοσύστατου δήμου Λάμπειας της επαρχίας Διποταμίας έως το 1912 που δημιουργήθηκε η Κοινότητα Τσιπιάνων. Το 1997 καταργείται η κοινότητα και προσαρτάται στον δήμο Λασιώνος έως το 2010 που προσαρτάται στον δήμο αρχαίας Ολυμπίας.

Προσωπικότητες

Από τα Τσίπιανα κατάγεται ο Νίκος Μπελογιάννης, εκεί είχε γεννηθεί ο πατέρας του Γιώργος ενώ το σπίτι της οικογένειας διασώζεται ακόμα και σήμερα ανακαινισμένο. Επίσης ο συγγραφέας Νίκος Δ. Κορμπάκης, ο πολιτικός Κωνσταντίνος Παπαναγιώτου, ο Παναγιώτης Μπελλογιάνης ή Peter Bell -πρώην πρόεδρος των ΑΧΕΠΑΝΣ, ο λαϊκός τραγουδιστής Γιώργος Βελισσάρης κ.ά.

Δημογραφική εξέλιξη

Ενδεικτικά της εξέλιξης του πληθυσμού του:

Παραπομπές και υποσημειώσεις

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012). Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.

Βιβλιογραφία

Παναγιώτης Θεοδ. Παπαθεοδώρου, Η Κρυόβρυση της Ηλείας, ιστορία και ζωή, Εκδόσεις Πέτρος Κούλης, Πάτρα 2003. ISBN 960-87799-0-1.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Τσιπιανών Ηλείας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 09/04/2018.

Κων/νος Σπυρόπουλος : Ιερέας