Το Βαρθολομιό είναι κωμόπολη της Ηλείας στην Πελοπόννησο, χτισμένη στο βόρειο τμήμα του νομού και σε υψόμετρο 20 μέτρα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 3.603 κατοίκους, ενώ το 2001 είχε 3.093 κατοίκους (αποτελώντας την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ηλείας). Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Πηνειού, ενώ παλαιότερα ήταν η έδρα του «Καποδιστριακού» Δήμου Βαρθολομιού.

Γεωγραφία

Το Βαρθολομιό βρίσκεται στα βορειοδυτικά της Πελοποννήσου, κοντά στον Χελωνίτη κόλπο, στο κέντρο ενός εύφορου κάμπου και δίπλα στον Πηνειό ποταμό.

Προέλευση του ονόματος

Πριν τη Φραγκοκρατία ονομαζόταν Βαλτοχώρι ή Βατραχοχώρι εξαιτίας ενός έλους στην περιοχή. Το χωριό άλλαξε όνομα με την έλευση των Φράγκων και πήρε το όνομα του φεουδάρχη Βαρθολομαίου Β΄ Γκίζι. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας ιππότης που ονομαζόταν Βαρθολομαίος γνώρισε μια πολύ όμορφη κοπέλα που έβοσκε πρόβατα καθώς επιτηρούσε την επικράτειά του. Τη ρώτησε πώς τη λένε και από ποιο χωριό κατάγεται και έδειξε το χωριό της στην κοιλάδα. Ο Βαρθολομαίος θαμπωμένος ζήτησε από τον πατέρα του να παντρευτεί την κοπέλα και εκείνος δέχτηκε. Το μέρος που είδε την κοπέλα ονομάστηκε Καρδιακαύτι. Την ημέρα του γάμου, ο Βαρθολομαίος εντυπωσιασμένος από τους κατοίκους της περιοχής τους έδωσε χωράφια και αυτοί σε ανταπόδοση ονόμασαν το χωριό τους Βαρθολομιό. Μια άλλη πιθανή εκδοχή είναι η σταδιακή παραφθορά του ονόματος Βαλτόλιμνο σε Βαρθολομιό. Η παλαιότερη αναφορά του χωριού με το όνομα Βαρθολομιό είναι ένα πατριαρχικό σιγίλλιο του 1200 που βρίσκεται στη μονή των Βλαχερνών, στη περιοχή της Κυλλήνης.

Ιστορία

Το χωριό στα Βυζαντινά χρόνια ήταν γνωστό ως Βαλτοχώρι ή Βατραχοχώρι. Το 1204 η περιοχή έγινε κτήση των Φράγκων. Η Φραγκοκρατία διήρκησε από το 1204 μέχρι το 1430. Το 1687 επιδημία πανώλης μαστίζει την περιοχή και αποδεκατίζει το Βαρθολομιό. Το 1825, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 κοντά στο χωριό δόθηκε η Μάχη του Βαρθολομιού. Η μάχη διεξήχθη μεταξύ τις 9 και 11 Νοεμβρίου 1825 και ήταν μια προσπάθεια να ανακοπεί η πορεία του Ιμπραήμ Πασά προς το Μεσολόγγι. Έληξε με μεγάλες απώλειες για τους Τούρκους, με περίπου 1.000 νεκρούς, ενώ από τους Έλληνες όλοι εκτός ενός πέθαναν στη μάχη, σύνολο 150 (κατά τον Φραντζή), ή 180 (κατά τον Γεώργιο Σισίνη). Ο πρώτος επίσημος εορτασμός της επετείου της μάχης του Βαρθολομιού έγινε το 2001.

Σεισμικότητα

Το Βαρθολομιό βρίσκεται σε μια περιοχή με συχνές ισχυρές σεισμικές δονήσεις. Το 1820 έλαβε χώρα ένας σεισμός μεγέθους 6,6 ρίχτερ με επίκεντρο νοτιοανατολικά της χερσονήσου της Κυλλήνης. Οι σεισμοί του 1953 με επίκεντρο ανάμεσα στην Κεφαλονιά και τη Ζάκυνθο προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές στο Βαρθολομιό, ιδίως ένας μετασεισμός μεγέθους 6,3 ρίχτερ με επίκεντρο περίπου 20 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Κυλλήνης. Στις 16 Οκτωβρίου 1988 ένας σεισμός με επίκεντρο κοντά στη Κυλλήνη μεγέθους 6,0 ρίχτερ γκρέμισε το καμπαναριό του ναού του Αγίου Ιωάννου στο Βαρθολομιό. Άλλος ένας σεισμός με επίκεντρο κοντά στο Βαρθολομιό σημειώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2002 και είχε μέγεθος 5,8 ρίχτερ. Ο σεισμός προκάλεσε περισσότερες καταστροφές από το αναμενόμενο, προκαλώντας ζημιές σε τουλάχιστον 450 κτίρια, από τα οποία τα περισσότερα είναι λιθόκτιστα ή κτίρια που είχαν πληγεί από το σεισμό του 1988.

Οικονομία

Οι κάτοικοί του έχουν ως κύρια ενασχόληση τη γεωργία αν και σημαντική ανάπτυξη παρουσιάζει ο τομέας του τουρισμού, του εμπορίου και της ελαφράς βιοτεχνίας. Σε απόσταση 2 χλμ. από το Βαρθολομιό βρίσκεται η παραλία Θίνες, ενώ στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν και άλλες πολυσύχναστες και ήσυχες παραλίες με αμμουδιά και καθαρά νερά. Το Βαρθολομιό διαθέτει 2 δημοτικά σχολεία, 2 νηπιαγωγεία, 2 παιδικούς σταθμούς, γυμνάσιο, λύκειο και το μουσικό σχολείο το οποίο ιδρύθηκε το 1997.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Λαογραφικό Μουσείο Βαρθολομιού από τον ιστότοπο https://www.patrisnews.com/

Παραπομπές