Πληροφορίες
Για οικισμό με το ίδιο όνομα στο νομό Γρεβενών δείτε: Άγιος Γεώργιος Δεσκάτης
Ο Άγιος Γεώργιος είναι ορεινό χωριό του νομού Γρεβενών σε υψόμετρο 800 μέτρα.
Γεωγραφία - Ιστορία
Ο Άγιος Γεώργιος βρίσκεται προς τα βόρεια όρια του νομού με το νομό Κοζάνης, σε απόσταση 16 χλμ. Β. από τα Γρεβενά. Το χωριό Çurhli στην τουρκική απογραφή του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή το 1564/1565 εμφανίζει να κατοικείται από 117 οικογένειες δηλαδή περίπου 585 κατοίκους και 17 μεμονωμένους δηλαδή στο σύνολό του κατοικείται από 602 κατοίκους και είναι όλοι χριστιανοί στο θρήσκευμα, Την περίοδο της τουρκοκρατίας ήταν κεφαλοχώρι, υπήρξε έντονη πίεση να εξισλαμισθεί το χωριό, όμως η ηρωική στάση του ιερέα κράτησε το χωριό στην ορθοδοξία, παρόλο που αρκετοί (Βαλαάδες) εξισλαμίσθηκαν, οι οποίοι στην συνέχεια αποχώρησαν με την ανταλλαγή πληθυσμών. Το Τσούρχλι απελευθερώθηκε από τον Οθωμανικό ζυγό στις 17 Οκτωβρίου 1912.Κατά την απελευθέρωσή του έγινε η μάχη του Τσουρχλίου η οποία είχε ύψιστη σημασία για την απελευθέρωση της περιοχής των Γρεβενών.Σ' αυτή συγκρούστηκαν Κρήτες εθελοντές και οι δυνάμεις του Bekir Fikri αξιωματικού του οθωμανικού στρατού που κατάγονταν από το Τσούρχλι. Το 1923-24 εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Το όνομά του προέρχεται από τον νεομάρτυρα Άγιο Γεώργιο (μετονομάζεται σε Άγιος Γεώργιος το 1927) που γεννήθηκε εδώ το 1808 και μαρτύρησε στα Ιωάννινα το 1838. Μέρος των οστών του βρίσκεται στον ενοριακό ναό του Αγίου Γεωργίου που αποτελεί θρησκευτικό αξιοθέατο της περιοχής, όπως και η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, κτίσης 1836. Προς τα ΒΔ. του χωριού βρίσκεται ο λόφος του Αγίου Νικολάου με θέα το Βόιο, τα Χασιά, τα Βέντζια και την οροσειρά της Πίνδου. Στο χωριό δραστηριοποιούνται ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Γεωργίου, ο Αθλητικός Σύλλογος «Κεραυνός» Αγίου Γεωργίου και ο Αγροτικός Βιοτεχνικός Συνεταιρισμός Γυναικών. Το 1940 στο λόφο του Αγίου Νικολάου που δεσπόζει στο χωριό βρέθηκε χάλκινη παραγναθίδα κράνους του 4ου π.Χ. αιώνα η οποία φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και το 1986 στη θέση Σερβέν Ράχη βρέθηκε άγαλμα του 150 μ.Χ.τύπου μικρής Ηρακλιώτισσας που φυλάσσεται στην Αρχαιολογική Συλλογή Γρεβενών.Το 2019 ιδρύθηκε ο σύλλογος αρχαιοφίλων Γρεβενών ο "Δέρδας", με έδρα τον Άγιο Γεώργιο με σκοπό την πραγματοποίηση ανασκαφών στις αρχαιολογικές περιοχές του χωριού και τη δημιουργία αρχαιολογικής συλλογής όπου θα προβληθούν διαχρονικά οι αρχαιότητες που βρέθηκαν και θα βρεθούν μελλοντικά πέριξ του οικισμού. Νοτιανατολικά του χωριού το έτος 1993 σχηματίστηκε τεχνητή λίμνη ,η οποία αποτελεί αξιόλογο υδροβιότοπο και χώρο αναψυχής για τους κατοίκους.
Ανασκαφές αρχαίας πόλης
Σε ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από την ΕΦΑ Γρεβενών το 2021 και 2022 ανακαλύφτηκε στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου Γρεβενών άγνωστη αρχαία πόλη. Σύμφωνα με την κ. Έφορο Αρχαιοτήτων Γρεβενών κ.Δημάκη θέσεις με οικοδομικά λείψανα δημόσιων κτιρίων -πιθανώς ιερών- αρχιτεκτονικά μέλη και νεκροταφεία που χρονολογούνται από τον 6ο αι. π.Χ. έως και τον 7ο αι. μ.Χ. εντοπίστηκαν στον οικισμό του Αγίου Γεωργίου, βόρεια της πόλης των Γρεβενών, ο οποίος λόγω της κομβικής του θέσης πάνω σε οδικούς άξονες επικοινωνίας, παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για τα πρώτα αποτελέσματα του πενταετούς ερευνητικού προγράμματος σε συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών με το Institut Catala d' Arqueologia Classica (ICAC- Ταρραγόνα), με τίτλο «Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Γρεβενών», το οποίο ξεκίνησε το 2021 και τα αποτελέσματα του πρώτου έτους θα ανακοινωθούν, σήμερα (Παρασκευή) το απόγευμα, στο συνέδριο για τις αρχαιολογικές εργασίες του έτους 2021 στη Μακεδονία και τη Θράκη, που πραγματοποιείται διαδικτυακά (10-11/3). «Στην ευρύτερη περιοχή εντοπίστηκαν σε σημεία τα όρια του οικισμού κατά τους οθωμανικούς χρόνους, αρκετές θέσεις της ρωμαϊκής/υστερορωμαϊκής περιόδου, και λιγότερες προϊστορικών και κλασικών-ελληνιστικών χρόνων», αναφέρει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η επικεφαλής των ερευνών, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών Σόνια Δημάκη. Η ανασκαφική έρευνα έφερε επίσης στο φως τμήματα δυο νεκροταφείων ελληνιστικών και υστερορωμαϊκών χρόνων: στην πρώτη περίπτωση ερευνήθηκαν λακκοειδείς τάφοι, που έφεραν επικάλυψη από αργούς λίθους. Στα κτερίσματα που συνόδευαν τις ταφές συγκαταλέγονται αγγεία- σκύφοι, πινάκια, αμφορείς και οινοχόες- αλλά και μεταλλικά αντικείμενα, όπως χρυσά ενώτια και σιδερένιο εγχειρίδιο. Σε μία από τις ταφές βρέθηκε χάλκινο νόμισμα, ύστερων ελληνιστικών χρόνων, κοπής Θεσσαλονίκης (148 π.Χ. και μετά). Ακόμη, στην ίδια θέση ερευνήθηκαν τέσσερις αποθηκευτικοί πίθοι, οι επιχώσεις των οποίων απέδωσαν ευρήματα, όπως κεραμική και ελάσματα χαλκού. Στη δεύτερη περίπτωση ήρθαν στο φως λακκοειδείς τάφοι, με επικάλυψη αργών λίθων και ένας διαταραγμένος κιβωτιόσχημος. Οι τάφοι ήταν κτερισμένοι με χάλκινα βραχιόλια και δακτυλίδια, χάλκινο ενώτιο καθώς και υάλινη χάνδρα και χρονολογούνται από τον 4ο έως τον 7ο αιώνα μ.Χ. «Η συνέχεια του ερευνητικού προγράμματος φιλοδοξεί να ιχνηλατήσει και να παρουσιάσει το ρόλο και σημασία που είχε η άγνωστη αρχαιολογικά περιοχή των Γρεβενών στη διαχρονία», επισημαίνει η κ. Δημάκη 15.
Ονομασία - Διοικητικά
Το παλιό όνομα, μέχρι το 1927 ήταν Τσούρχλι, οπότε μετονομάστηκε σε Άγιος Γεώργιος και ανήκε στο νομό Κοζάνης μέχρι το 1964. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, αποτελεί την τοπική κοινότητα Αγίου Γεωργίου που ανήκει στην δημοτική ενότητα Ηρακλεωτών του Δήμου Γρεβενών και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 452 κατοίκους. Η τοπική κοινότητα Αγίου Γεωργίου είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 23,079 χμ² (2011).
Πληθυσμός
Πηγές
Καμπουρίδης - Η Επαρχία Γρεβενών μέσα από τα οθωμανικά κατάστιχα της περιόδου 1564-1579 Πρακτικά Συνεδρίου , Κοζάνη (2012).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ο νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Αγροτικός Βιοτεχνικός Συνεταιρισμός Γυναικών Αγίου Γεωργίου "Αγώνες Ορεινού Τρεξίματος" στον Άγιο Γεώργιο Γρεβενών Βασίλης Αποστόλου, "Οικισμοί Γρεβενών - Άγιος Γεώργιος, ο (μεικτός οικισμός)"
