Η Γλυφάδα, αναφερόμενη παλαιότερα ως Καραμανώλη, είναι ημιορεινός οικισμός κοντά στην Πύλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Η Γλυφάδα βρίσκεται περίπου 20 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Πύλου και περίπου 14 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την Χώρα. Έχει υψόμετρο 298 μέτρα και απέχει 12 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στην Γλυφάδα, προς τα νοτιοανατολικά της βρίσκονται τα Κρεμμύδια σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων, προς τα νότιά της η Κουκκουνάρα σε απόσταση περίπου 6 χιλιομέτρων, προς τα νοτιοδυτικά της η Ίκλαινα σε απόσταση 3,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα βόρειά της τα Παππούλια σε απόσταση 1,5 περίπου χιλιομέτρου αντίστοιχα.

Ιστορία

Το χωριό έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας, της Μεθώνης και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.

Β’ Τουρκοκρατία

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), η περιοχή του χωριού υπάγονταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Η περιοχή του Καραμανώλη, καθώς και του χωριού Κάτω Παπούλια αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Papla ή Aga.

Διοικητική ιστορία

Το Καραμανόλη ή Καραμανώλη προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835, στον παλαιό Δήμο Αιγαλαίου με έδρα τον Χανδρινό. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1840, με την ταυτόχρονη κατάργηση του δήμου Αιγαλαίου, το χωριό προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Πύλου ή Δήμο Πυλίων, όπως αναφερόταν τότε, με έδρα την σημερινή Πύλο ή το Νιόκαστρον ή Νεόκαστρον, όπως αναφερόταν τότε, όπου και παρέμεινε ως το 1912, που ο δήμος καταργήθηκε. Από το 1844 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Καραμανόλη, αλλά σε διάφορες βιβλιογραφικές πηγές συναντώνται επίσης, κατά καιρούς, και ονομασίες όπως Καραμανώλιον ή Καραμανώλη ή Καραμανόλι ή Καραμανώλι ή Καραμανόλιον. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, σαν Καραμανόλι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως οικισμός του Δήμου Πύλου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 109 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Έδρα του Δήμου Πύλου τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη της Πύλου, (Νεόκαστρον) και Καλύβια. Από το 1879 ως το 1896 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Καραμανώλιον. Από το 1896 ως το 1907 αναφερόταν ως το Καραμανώλη, ενώ από το 1907 ως το 1912 αναφερόταν ως το Καραμανώλι. Το 1912 το Καραμανώλη προσαρτάται ως μοναδικός οικισμός και έδρα στην Κοινότητα Καραμανώλη, Από το 1912 ως το 1928 το χωριό αναφερόταν επίσημα και πάλι ως το Καραμανώλη. Από το 1928 ως το 1940 αναφερόταν ως Καραμανώλι και από το 1940 ως το 1956 αναφερόταν επίσημα ως το Καραμανόλιον. Το 1956 το χωριό και η κοινότητά του μετονομάζονται σε Γλυφάδα και Κοινότητα Γλυφάδας αντίστοιχα. Το χωριό παρέμεινε ως οικισμός και έδρα της Κοινότητας Γλυφάδας, με την αλλαγή στην ονομασία χωριού και της κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Γλυφάδα υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Πύλου, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Γλυφάδα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Η Γλυφάδα σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Γλυφάδας του Δήμου Πύλου-Νέστορος.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 219 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.

Κτίρια –εκδηλώσεις –αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια και το παλαιό δημοτικό σχολείο, το οποίο χρησιμοποιείται ως έδρα του Λαογραφικού Μουσείου της Γλυφάδας και για διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες, υπάρχει η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός της Αγίας Μαρίνας, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας και γιορτάζει στις 17 Ιουλίου, με λαϊκό πανηγύρι. Στο χωριό πραγματοποιεί επίσης διάφορες εκδηλώσεις, όπως είναι η Γιορτή του Σίτου, ο "Εκπολιτιστικός Σύλλογος Γλυφάδας.

Λαογραφικό Μουσείο Γλυφάδας

Το Λαογραφικό Μουσείο της Γλυφάδας, δωρεά της οικογένειας Σταύρου και Νίκης Χαντζή, στεγάζεται, από το 2004, στο κτίριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου του χωριού. Στο ίδιο κτίριο, άλλοι χώροι του χρησιμοποιούνται για τις διάφορες δραστηριότητες του Εκπολιτιστικού Συλλόγου Γλυφάδας. Στο Λαογραφικό Μουσείο Γλυφάδας εκτίθενται διάφορα λαϊκά τέχνεργα καθημερινής χρήσης, καθώς επίσης εργαλεία και αντικείμενα του παρελθόντος, από διάφορα παλιά επαγγέλματα, τα περισσότερα των οποίων προέρχονται από δωρεά του καταγόμενου από το χωριό συλλέκτη Σταύρου Χαντζή και της συζύγου του Νίκης.

Γιορτή του Σίτου

Στο χωριό πραγματοποιείται η παραδοσιακή Γιορτή του Σίτου, την οποία οργανώνει ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Γλυφάδας. Στην διάρκεια της γιορτής γίνεται επίδειξη στους επισκέπτες, για το πώς γινόταν το αλώνισμα με άλογα (που προέρχονται συνήθως από το Χατζή), πως έβγαινε το αλεύρι από τον μικρό χειροκίνητο μύλο και προσφέρονται επίσης διάφορα τοπικά εδέσματα, όπως παραδοσιακές μπουκιές, κεντητά ψωμιά και παραδοσιακές πίτες, γεμιστά και όσπρια μαγειρευτά, καθώς και τοπικά γλυκίσματα. Στην εκδήλωση συμμετέχουν επίσης διάφοροι φορείς που ασχολούνται με την Μεσογειακή Διατροφή και την ανθρωπολογία της διατροφής στην Ελλάδα.

Το χωριό των graffiti

Η Γλυφάδα τα τελευταία χρόνια μετατρέπεται σταδιακά σε ένα ανοιχτό μουσείο μοντέρνας τέχνης με graffiti, τα οποία έχουν θεματολογία κυρίως από την ιστορία της αγροτιάς και των διεκδικητικών αγώνων των αγροτών, καθώς ο καλλιτέχνης Skitsofrenis (Κώστας Λούζης), έχει φιλοτεχνήσει αρκετούς από τους τοίχους των σπιτιών του χωριού.

Δείτε επίσης

Πύλος Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Πύλου

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος. Στην Γλυφάδα Πυλιας Αμερικανίδες φοιτήτριες, ο Skitsofrenis, το National Geographic και πολλοί άλλοι, 20/06/2014, "Τα κανόνια του Ναυαρίνου". Λαογραφικό Μουσείο Γλυφάδας Μεσσηνίας.