Η Γκούρα είναι ορεινό χωριό της Πελοποννήσου που διοικητικά υπάγεται στο δήμο Σικυωνίων του νομού Κορινθίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2021 στην Γκούρα κατοικούν 233 άτομα.

Τοποθεσία

Η Γκούρα είναι κτισμένη στις πλαγιές του όρους Κυλλήνη (Ζήρεια) σε υψόμετρο 956 μέτρων στα νοτιοδυτικά της Κορίνθου. Δυτικά του οικισμού βρίσκονται τα Αροάνια και στα νότια εκτείνεται η πεδιάδα του Φενεού.

Γενικά και ιστορικά στοιχεία

Αν και στην Γκούρα παραδοσιακά δεν ομιλούνταν η αρβανίτικη διάλεκτος, η ονομασία του οικισμού φέρεται να προέρχεται από την ομώνυμη αρβανίτικη λέξη γκούρα που σημαίνει πέτρα και προσδιορίζει τη βραχώδη περιοχή. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή το όνομα του χωριού προέρχεται από τη λέξη γούρνα. Η Γκούρα -όπως και άλλα χωριά της ορεινής Κορινθίας- ήταν γνωστή ήδη από την περίοδο της ελληνικής επανάστασης για τις οργανωμένες κομπανίες κτιστών που διέθετε. Κατά το 1853, σύμφωνα με τον λόγιο Ιάκωβο Ρίζο Ραγκαβή, ζούσαν στην Γκούρα 609 κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνταν κυρίως με την καλλιέργεια δημητριακών και την παραγωγή κρασιού. Επίσης στον οικισμό λειτουργούσαν δημοτικό σχολείο β' τάξεως και ειρηνοδικείο. Κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, εγκαταστάθηκαν στην Γκούρα ή πολιτογραφήθηκαν ως δημότες της αρκετοί σκηνίτες κτηνοτρόφοι προερχόμενοι από τη Στερεά Ελλάδα και την Ήπειρο, οι οποίοι προστέθηκαν στους προϋπάρχοντες κτηνοτρόφους του χωριού και της ευρύτερης περιοχής. Τον Δεκέμβριο του 1947, στα πλαίσια του Εμφυλίου Πολέμου, δυνάμεις του Δ.Σ. Πελοποννήσου υπό τον Κώστα Μπασακίδη προσέβαλαν ανεπιτυχώς διλοχία του Ελληνικού Στρατού που έδρευε στον οικισμό. Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους ακολούθησε μέχρι σήμερα όλες τις διοικητικές μεταβολές της Κορινθίας (υπαγωγή το 1833 στο νομό Αργολιδοκορινθίας, δημιουργία αυτοτελούς νομού Κορινθίας το 1899, εκ νέου ένωση με την Αργολίδα το 1909 και οριστικός διαχωρισμός των δύο περιοχών το 1949). Σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης αποτέλεσε από τα μέσα του 19ου αιώνα πρωτεύουσα του δήμου Φενεού. Το 1912 αποτέλεσε κοινότητα, ενώ από το 1997 μέχρι το 2011 ήταν έδρα του ανασυσταθέντος, στα πλαίσια του σχεδίου Καποδίστρια, δήμου Φενεού. Έκτοτε υπάγεται στον καλλικρατικό δήμο Σικυωνίων. Σημαντικά αξιοθέατα της Γκούρας αποτελούν η κεντρική της πλατεία με την πετρόκτιστη εκκλησία της καθώς και τα αρχοντικά των Οικονόμου-Γκούρα, Σαρλή και Μούρτη, που χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα. Η πλειοψηφία των κατοίκων της ασχολείται κυρίως με την κτηνοτροφία και δευτερευόντως με τις καλλιέργειες και την παροχή τουριστικών υπηρεσιών.

Προσωπικότητες

Στην Γκούρα γεννήθηκαν ο τοπικοί οπλαρχηγοί της ελληνικής επανάστασης του 1821 Γεώργιος και Νικόλαος Οικονόμου-Γκούρας, ο ιεράρχης Ιωακείμ Αλεξόπουλος (1873-1959), οι πολιτικοί Ευστάθιος Οικονόμου ή Οικονομόπουλος (πέθανε το 1874), Δημήτριος Ν. Γαλάνης (1899-1973) και Παύλος Οικονόμου - Γκούρας (1897-1991) και ο μουσικός Νίκος Ρέλλιας (1892-1969). Ο Παύλος Οικονόμου-Γκούρας, καταγόμενος από την Γκούρα, ήταν διπλωμάτης.

Απογραφές πληθυσμού

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Χρήστος Γ. Κωνσταντινόπουλος, Η μαθητεία στις κομπανίες των χτιστών της Πελοποννήσου, ΙΑΕΝ - Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, Αθήνα 1987. Κωνσταντίνου Μιχ. Λύρα, Η ποιμενική ζωή της Γκούρας Φενεού, Αθήνα 1989. Κωνσταντίνου Μ. Λύρα, Δήμος Φενεού Κορινθίας (Διοικητικά - Πληθυσμιακά - Ιστορικά και άλλα στοιχεία), Αθήνα 2003. Αντωνίου Μηλιαράκη, Γεωγραφία πολιτική νέα και αρχαία του νομού Αργολίδος και Κορινθίας. Μετά γεωγραφικού πίνακος του νομού, Βιβλιοπωλείον Εστίας, Εν Αθήναις 1886. Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος. Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βαμβά Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος. Φενεάτες Συγγραφείς και εκδότες τοπικών εντύπων - Εκδ. Εταιρεία Κορινθίων Συγγραφέων, Κόρινθος 2013