Η Γιάλοβα είναι παραθαλάσσιος οικισμός κοντά στην Πύλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Βρίσκεται περίπου 7,5 χιλιόμετρα προς τα βόρεια της Πύλου και περίπου 14,5 χιλιόμετρα νότια από την Χώρα. Έχει μηδενικό υψόμετρο και βρίσκεται στην βόρεια ακτή του κόλπου της Πύλου. Κοντά στη Γιάλοβα, προς τα ανατολικά της βρίσκεται η Πύλα σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων, προς τα βορειοανατολικά της το Ελαιόφυτο σε απόσταση 5,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα βορειοδυτικά της το Πετροχώρι και ο Ρωμανός σε απόσταση 7,5 και 7 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ταυτωνυμία

Ομοίως με το όνομα Γιάλοβα, φέρεται το ιστορικό αγκυροβόλιο στο βόρειο μυχό του κολπίζοντος όρμου της Πύλου (συντεταγμένες 36.949988, 21.677778). Το αγκυροβόλιο Γιάλοβα βρίσκεται ακριβώς ανατολικά της μεταξύ της βόρειας εσχατιάς της νήσου Σφακτηρίας και της χερσονησίδας του "Παλιού Αβαρίνου" εμπρός από το παραλιακό χωριό Γιάλοβα, η οποία χερσονησίδα καταλήγει στο βόρειο του Κόλπου του Ναυαρίνου, στο Στενό της Συκιάς και το Παλαιόκαστρο Ναυαρίνου ή Κάστρο της Γιάλοβας, σε κοντινή απόσταση από την παραλία της Βοϊδοκοιλιάς. Προ του αγκυροβολίου της Γιάλοβας προς τα νότια, διακρίνονται ακόμα μέχρι σήμερα υπολείμματα ναυαγίων του τουρκο-αιγυπτιακού στόλου από την ιστορική Ναυμαχία του Ναυαρίνου. Η βορειοδυτική ακτή του αγκυροβολίου αποτελεί το προσχωματικό βέλος της μεγάλης ιχθυοτρόφου λιμνοθάλασσας «Νταλιάνη» ή «Νταλιάνι» ή «Ντιβάρι» ή «Διβάρι», ή πιο απλά αναφερόμενη ως Λιμνοθάλασσα Γιάλοβας.

Ετυμολογία

Ετυμολογικά, το όνομα Γιάλοβα, προέρχεται από την ελληνική λέξη αιγιαλός - γιαλός και την τουρκική κατάληξη οβα (= ομαλός, πεδιάδα), δηλαδή ομαλή ακτή. Επίσης στη σερβική γλώσσα, "jalova" σημαίνει άγονη.

Ιστορία

Το χωριό έχει ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας, της Πύλου και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την Αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της Αρχαίας Πύλου.

Διοικητική ιστορία

Η περιοχή της Γιάλοβας μετά την απελευθέρωση της Πυλίας, το 1828, ήταν στην ουσία διάφορα τμήματα γης, ανάμεσα στα έλη, που σχηματίζονταν από την Λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, γνωστή κι ως «Νταλιάνη» ή «Νταλιάνι» ή «Ντιβάρι» ή «Διβάρι» της Γιάλοβας. Μεταγενέστερα, αναφέρεται σύμφωνα με την τοπική παράδοση, πως κάποιο τμήμα της Γιάλοβας αναφερόταν επίσης ως Γιανούζαγα. Ο πρώτος οικισμός που αναφέρεται πάντως κοντά στην περιοχή του σημερινού χωριού, ήταν ο οικισμός Ιχθυοτροφείον της Γιάλοβας, ο οποίος βρισκόταν πιο κοντά στο Ντιβάρι, περίπου 2 χιλιόμετρα δυτικά του σημερινού οικισμού, γνωστός σήμερα και ως Ντιβαρόσπιτα, ο οποίος προσαρτήθηκε αρχικά στον παλαιό Δήμο Κορυφασίου το 1835, με έδρα την Ίκλενα (σήμερα η Ίκλαινα). Μόλις 5 χρόνια αργότερα, το 1840, το Ιχθυοτροφείον της Γιάλοβας αποσπάται από τον Δήμο Κορυφασίου, ο οποίος καταργήθηκε τότε και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Πύλου ή Δήμο Πυλίων, όπως αναφερόταν, όπου και παρέμεινε ως το 1845, που ο οικισμός αυτός καταργήθηκε, μαζί με την Αποθήκη της Γιάλοβας. Το 1853, η Γιάλοβα αναφέρεται, στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως «θέσις αγροτική» του Δήμου Πύλου της Επαρχίας Πυλίας, χωρίς κάποια αναφορά σε πληθυσμό, με βάση την Απογραφή του 1851. Έδρα του Δήμου Πύλου τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη της Πύλου, (Νεόκαστρον) και Καλύβια. Το χωριό αναφέρεται, από πλευράς απογραφής του πληθυσμού, στην απογραφή του 1907, ως οικισμός του παλαιού Δήμου Πύλου, ο οποίος είχε 85 κατοίκους, ενώ η Γιάλοβα προσαρτήθηκε επίσημα, το 1908, στον παλαιό Δήμο Πύλου, όπου και παρέμεινε ως το 1912, που αυτός καταργήθηκε. Το 1912 η Γιάλοβα προσαρτάται στην Κοινότητα Πύλου, με έδρα την Πύλο. Το χωριό παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Πύλου, από το 1912 ως το 1946, που η κοινότητα αυτή αναγνωρίζεται ως ο Δήμος Πύλου (1946 - 2010) και ακολούθως, μετά το 1997, όταν τότε στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του Σχεδίου «Καποδίστριας», η Γιάλοβα συνέχισε να είναι ενταγμένη στον κατηργημένο Δήμο Πύλου, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του Προγράμματος «Καλλικράτης», η Γιάλοβα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Η Γιάλοβα σήμερα είναι οικισμός της Κοινότητας Πύλου, του Δήμου Πύλου-Νέστορος, με έδρα την Πύλο. Στην Κοινότητα αυτή, υπάγονται επίσης το Ελαιόφυτον, το Παλαιόνερο, η Σχινόλακκα και η νησίδα Σφακτηρία.

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Ο οικισμός, με βάση την Απογραφή του 2011, έχει 275 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, την αλιεία και τον τουρισμό. Στο παρελθόν, στη περιοχή έδρευε ο τελωνειακός σταθμός της Πύλου, με κύριο εξαγωγικό προϊόν τη σταφίδα και το κρασί, καθώς και οινοποιητικές μονάδες. Σήμερα οι κάτοικοι συνεχίζουν να ασχολούνται με τη γεωργία, αλλά και με τον τουρισμό στη μεγάλη οργανωμένη παραλία που απλώνεται μπροστά από το παραθαλάσσιο αυτό τουριστικό κέντρο, που διαθέτει κάμπινγκ, καταλύματα, καταστήματα, ταβέρνες, καφέ και μπαρ.

Κτίρια - εκδηλώσεις - αξιοθέατα

Εκτός από τα σύγχρονα και τα παραδοσιακά σπίτια, το οργανωμένο παραθαλάσσιο τουριστικό κέντρο του χωριού, υπάρχει επίσης το παλαιό Δημοτικό Σχολείο, το οποίο λειτούργησε για πρώτη φορά το 1935, και οι εκκλησίες του χωριού, ο ενοριακός Ιερός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, ο οποίος ανεγέρθηκε το 1935, ενώ το 1941 υπέστη σημαντικές καταστροφές από αεροπορικό βομβαρδισμό, ο Άγιος Αθανάσιος και ο Άγιος Δημήτριος στη Γιάλοβα και η Ζωοδόχος Πηγή στους Τροπολιτσιώτες (Σγράπα), οι οποίοι υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Επίσης υπάρχει το Λαογραφικό Μουσείο της Γιάλοβας, στο οποίο εκτίθενται διάφορα εκθέματα και φωτογραφικό υλικό από την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής κατά το παρελθόν. Διάφορες εκδηλώσεις και πολιτιστικά δρώμενα στη Γιάλοβα, διοργανώνουν επίσης τακτικά ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γιάλοβας, καθώς και το Σωματείο Επαγγελματιών Γιάλοβας. Εκτός από την έξοχη θέα, στα νότια, από την παραλία και τον λιμενοβραχίονα του χωριού προς τον κόλπο της Πύλου, στα δυτικά, προς τη Λιμνοθάλασσα του Ντιβαριού, τη νήσο Σφακτηρία και το Παλαιόκαστρο του Ναυαρίνου, ανάμεσα στα σημαντικά αξιοθέατα του χωριού είναι επίσης, η Παραλία της Γιάλοβας που συνεχίζει προς την Παραλία της Χρυσής Ακτής στα δυτικά, καθώς επίσης, ο κοντινός Καταρράκτης Καλαμάρης και το Μοναστήρι της Παναγιάς της Σγράπας ή Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής της Σγράπας, στα βορειοανατολικά.

Παραλία Χρυσή Ακτή (Διβάρι)

Στην περιοχή της Γιάλοβας βρίσκεται και η Παραλία της Χρυσής Ακτής, γνωστή και ως η Παραλία του Ναβαρίνου ή η Παραλία του Ναυαρίνου και αποτελεί φυσική προέκταση της Παραλίας της Γιάλοβας προς τα δυτικά. Βρίσκεται κοντά στο «Ντιβάρι» ή «Διβάρι», στην κατεύθυνση από την Γιάλοβα προς το Παλαιόκαστρο Ναυαρίνου. Οι ακτές της έχουν μήκος περί τα 4 περίπου χιλιόμετρα και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 8 χιλιόμετρα από την Πύλο. Η Παραλία Χρυσή Ακτή θεωρείται από τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας, ως η κύρια επιλογή για επισκέπτες οι οποίοι θέλουν να κολυμπήσουν σε πεντακάθαρα νερά και να απολαύσουν, με ελεύθερη παραμονή ή οργανωμένη υποδοχή σε διάφορα σημεία της, μια χρυσή αμμουδιά, από τις πλέον γνωστές, των νοτιοδυτικών παραλιών του νομού.

Προστατευόμενη περιοχή Natura 2000

Η περιοχή του χωριού και κυρίως η Λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας διακρίνεται επίσης για την πανίδα και τη χλωρίδα της και έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Προστασίας του πανευρωπαϊκού δικτύου προστασίας των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους, με το πρόγραμμα Natura.

Καταρράκτης Καλαμάρης

Πολύ κοντά στη Γιάλοβα, στην κατεύθυνση προς τη Σχοινόλακκα ή Σχινόλακκα βρίσκεται επίσης ο Καταρράκτης Καλαμάρης.

Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής (Σγράπα)

Κοντά στο χωριό της Γιάλοβας, στην κατεύθυνση προς το Ελαιόφυτο, επάνω στον ομώνυμο λόφο της Σγράπας, βρίσκεται το Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας Σγράπας ή Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής, αποτελούμενο από μικρό ναό, χώρους υποδοχής και μεγάλους ξενώνες για τούς προσκυνητές. Το προσκύνημα αυτό αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό κέντρο και πνευματικό θησαυρό της περιοχής της Πυλίας.

Φωτοθήκη

Δείτε επίσης

Πύλος Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Πύλου

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος. Οικολογικά χνάρια στη Γιάλοβα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ) Γιάλοβα Πύλου, από την ιστοσελίδα: www.diakopes.gr του περιοδικού "Διακοπές". Γιάλοβα, από την ιστοσελίδα: pylos.info/gr Στα 250.000.000 ευρώ η νέα επένδυση της ΤΕΜΕΣ σε Γιάλοβα και Πύλο, 01/06/2017, από την ιστοσελίδα: messiniapress.gr της εφημερίδας "Messinia Press". Γιάλοβα (διάφορα άρθρα), από την ιστοσελίδα: kalamatain.gr Γιάλοβα (διάφορα άρθρα), από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας. Γιάλοβα (διάφορα άρθρα), από την ιστοσελίδα: www.tharrosnews.gr της εφημερίδας "Θάρρος" της Μεσσηνίας. Λαογραφικό Μουσείο Γιάλοβας, από την ιστοσελίδα: pylos.info/gr Καταρράκτης Καλαμάρης, από την ιστοσελίδα: pylos.info/gr Μεσσηνία > Λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com Βιότοποι > Παραθαλάσσιοι υγρότοποι > Γιάλοβα, από την ιστοσελίδα: www.naturagraeca.com Ορνιθολογική σημασία της λιμνοθάλασσας Γιάλοβα, από την ιστοσελίδα: www.ornithologiki.gr της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας". Περιβάλλον > Λιμνοθάλασσα Γιάλοβα (Διβάρι) και νήσος Σφακτηρία, από την ιστοσελίδα: www.cvf.gr του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου.