Πληροφορίες
Για την περιοχή Τριταία στην Αχαΐα δείτε το λήμμα: Τριταία (περιοχή)
Η Τριταία είναι χωριό του νομού Φωκίδας του Δήμου Δελφών σε υψόμετρο 380 μέτρων.
Γεωγραφικά - ιστορικά στοιχεία
Η Τριταία βρίσκεται στην ενδοχώρα της Φωκίδας, στο μέσο περίπου της απόστασης από την Ιτέα στο Γαλαξίδι και ΒΔ. του κόλπου της Ιτέας. Έχει πληθυσμό 141 κατοίκους σύμφωνα με την Απογραφή του 2011. Μαζί με την Κίρρα, θεωρούνται από τις παλαιότερα κατοικημένες περιοχές του Ελλαδικού χώρου καθώς αρκετοί αρχαιολόγοι τοποθετούν στην ευρύτερη περιοχή την αρχαία κωμόπολη Ύπνια στην οποία αναφέρονται τόσο ο Θουκυδίδης όσο και ο Παυσανίας. Το χωριό ονομαζόταν Κολοπετινίτσα μέχρι το 1927, οπότε μετονομάστηκε σε Μονοδένδρι, και στην συνέχεια σε Τριταία το 1928. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση η ονομασία Κολοπετινίτσα έχει προκύψει από παραφθορά της λέξης Καλοπετεινίτσας η οποία αναφερόταν στο χωριό επειδή σε αυτό υπήρχαν καλοί πετεινοί, δηλ. κοκόρια για κοκορομαχίες.
Διοικητικά - πληθυσμιακά στοιχεία
Αναφέρεται επίσημα, μετά την Επανάσταση του 1821, το 1835 με την παλιά της ονομασία από την Τουρκοκρατία ως Κολοπετινίτσα να προσαρτάται στον τότε δήμο Μυωνίας. Το 1927 με το ΦΕΚ 206Α - 28/09/1927 μετονομάστηκε σε Μονοδένδρι και το 1928 με το ΦΕΚ 156Α - 08/08/1928 σε Τριταία. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι αποτελεί κοινότητα η οποία υπάγεται στη δημοτική κοινότητα Ιτέας του Δήμου Δελφών. Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο είναι:
Προσωπικότητες
Ευθύμιος Δεδούσης (1911 - 1947), στρατιωτικός, αντιστασιακός και πολιτικός.
