Η Σεργούλα είναι ημιορεινό χωριό του Δήμου Δωρίδος που μαζί με τους οικισμούς Παραλία Σεργούλας και Παλαιοχώρι αποτελεί την Τοπική Κοινότητα Σεργούλας της Δημοτικής Ενότητας Ευπαλίου.

Πληθυσμός και υψόμετρο

Το κυρίως χωριό Σεργούλα, με πληθυσμό 50 κατοίκους (απογραφή 2011), βρίσκεται στην πλαγιά του όρους Τρίκορφο, στη δεξιά όχθη του Σεργουλοπόταμου και σε υψόμετρο 480 μέτρων. Η Παραλία Σεργούλας, με πληθυσμό 315 κατοίκους, διαθέτει παραλία και αποτελεί παραθεριστικό κέντρο. Ο οικισμός Παλαιοχώρι, αποτελούμενος από ελάχιστα σπίτια και με πληθυσμό μόλις 2 κατοίκους, βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μέτρα. Καταλαμβάνει έκταση 20.400 στρεμμάτων και απέχει από το Ευπάλιο, την έδρα του Δήμου, 19,5 χιλιόμετρα και 27,5 χλμ. από τη Ναύπακτο. Οι απογραφές πληθυσμού είναι:

Αξιοθέατα

Ο ναός της ορεινής Σεργούλας είναι αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο που γιορτάζει στις 29 Αυγούστου και στον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε Κρυφό Σχολειό κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ο ναός της Παραλίας Σεργούλας είναι αφιερωμένος στην Αγία Σοφία (17 Σεπτεμβρίου) και του Παλαιοχωρίου στην Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου) καθώς και το εξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων. Δυο χιλιόμετρα βόρεια της Σεργούλας, στη θέση «Ρόγκια» υπάρχουν ερείπια αρχαίου φρουρίου, ενώ στη θέση «Περιστερά» ανατολικά του Παλαιοχωρίου βρίσκεται σπήλαιο, το οποίο όμως παραμένει ανεξερεύνητο λόγω του δύσβατου της περιοχής. Στο χωριό διατηρείται το ένα από τα δύο «αρχοντικά» του Κ. Λιδωρίκη, υπουργού των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η οικογένεια Λιδωρίκη είναι διάδοχος των οικογενειών Παπαπολίτη (προεστού της περιοχής) και της οικογένειας του ήρωα Δυοβουνιώτη. Το φαράγγι της Σεργούλας κατά μήκος του χειμάρρου Πολυσταύρι αποτελεί σημαντικό φυσικό μνημείο και είναι πόλος έλξης πολλών περιπατητών, περιηγητών και φυσιολατρικών συλλόγων. Στην αρχή της διαδρομής βρίσκεται το νεώτερο μνημείο του «υδρόμυλου του Βενέτη» που κτίστηκε τον 18ο αιώνα στην Παραλία Σεργούλας. Ο υδραύλακας μαζί με τον μύλο έχουν χαρακτηριστεί από την αρχαιολογία ως μνημεία ιδιαιτέρας αρχιτεκτονικής αξίας, διατηρητέα και ίσως το μοναδικά στο είδος τους.

Ιστορία

Το χωριό Σεργούλα δημιουργήθηκε πριν από το 1800. Αγωνιστής του 1821 υπήρξε ο Παπαγιώργης Πολίτης με τον γιό του Χαράλαμπο, που χρημάτισε γερουσιαστής κατά την διακήρυξη της Ελληνικής Ανεξαρτησίας, στις 15 Ιανουαρίου 1822. Η Σεργούλα στην Επανάσταση του '21 διέθεσε πολεμικό πλοίο. Την 18η Απριλίου 1825 οι Τούρκοι πυρπόλησαν τη Σεργούλα και πήραν αιχμαλώτους τους τρεις εγγονούς του Παναγιώτη Πολίτη. Το Παλαιοχώρι είναι συνοικισμός, ο οποίος κτίσθηκε επί Τουρκοκρατίας από κατοίκους του χωριού «Παλιχώρια», κεφαλοχώρι της περιοχής, που κάηκε από τους Τούρκους. Ήταν ένα μικρό χωριό με τριάντα περίπου οικογένειες. Μετά το 1945 άρχισε η μείωση των κατοίκων. Οι τελευταίοι που ξεχειμώνιαζαν στο χωριό το εγκατέλειψαν περί το 1977. Η Παραλία Σεργούλας, επί Τουρκοκρατίας είχε την ονομασία «Μύλοι» λόγω των πολλών νερόμυλων που υπήρχαν στην περιοχή. Μετά την έξοδο του Μεσολογγίου στο μύλο – σπίτι του Παπαπολίτη - φιλοξενήθηκε ο Κασομούλης, αγωνιστής και ιστοριογράφος, μαζί με άλλους πολεμιστές που είχαν διαφύγει με καΐκι προς τον Κορινθιακό κόλπο. Πριν μερικές δεκαετίες ονομάσθηκε «Κάμπος» και το οφείλει στο γεγονός ότι είναι κτισμένο σε μια μικρή πεδιάδα που την διασχίζει το ποτάμι «Πολισταύρι». Στην δεκαετία του 1930 λειτούργησε για πρώτη φορά το Δημοτικό Σχολείο και η λειτουργία του σταμάτησε το 2010.

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Ευπαλίου Σεγούλα Αρχειοθετήθηκε 2012-09-30 στο Wayback Machine. Δήμος Δωρίδας Φωκίδα