Πληροφορίες
Η Μανάγουλη είναι πεδινό χωριό της Δωρίδας στην Περιφερειακή ενότητα Φωκίδας με υψόμετρο 12 μέτρα.
Γεωγραφία - Ιστορία
Η Μανάγουλη βρίσκεται στα δυτικά όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Αιτωλοακαρνανίας και κοντά στα παράλια του Κορινθιακού κόλπου. Είναι κτισμένη στο κέντρο της πεδιάδας του ποταμού Μόρνου, σε απόσταση 69 χλμ. ΝΔ. από το Λιδωρίκι, μόλις 6 χλμ. Α. από την Ναύπακτο και 6 χλμ. ΝΔ. από το Ευπάλιο. Οι κάτοικοί της ασχολούνται με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία. Παράγουν καλαμπόκι, τριφύλλι και εσπεριδοειδή. Σύμφωνα με ορισμένους το όνομά της είναι σύνθετο και προέρχεται από τις λέξεις "Μάνα" και "Γούλιασμα" η οποία σημαίνει τη λάσπη που εναποθέτουν τα νερά του ποταμού όταν υπερχειλίουν δημιουργώντας εύφορα και παραγωγικά χωράφια. Στα νότια της Μανάγουλης βρίσκονται τα Κουτσούκια, θερινός παραθαλάσσιος οικισμός με λιγοστά σπίτια και βορειοδυτικά ο οικισμός Ρούτσος. Νοτιοανατολικά στη Χιλιαδού υπάρχουν ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα καταλύματα, εκτεταμένη πλαζ για θαλασσινά μπάνια και ρεμέτζο σκαφών αναψυχής. Στο χωριό δραστηριοποιείται ο Λαογραφικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Μανάγουλης με σκοπό, μεταξύ των άλλων, την αναζήτηση, μελέτη και προβολή της ιστορίας και των λαογραφικών στοιχείων του χωριού και της ευρύτερης περιοχής. Ο ενοριακός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη. Το εξωκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής (Παναγία Φανερωμένη), που είναι χτισμένο πάνω σε λόφο στον χώρο αρχαίου ναού του Απόλλωνος και που στον περίβολό του υπάρχουν κατάλοιπα αρχαίου άλσους ελαιών, πανηγυρίζει την Παρασκευή του Πάσχα. Ανατολικά της εκκλησίας (στη θέση Γουβός) πιθανολογείται η αρχαία πόλη των Ερυθρών, που την αναφέρει ο Θουκυδίδης.
Διοικητικά
Μετά την απελευθέρωση αναφέρεται επίσημα το 1869 ΦΕΚ 57Α - 31/12/1869 αποσπάται από τον τότε δήμο Ποτιδανείας και να προσαρτάται στον τότε δήμο Οινεώνος. Το 1924 με το ΦΕΚ 135Α - 17/06/1924 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει πληθυσμό 579 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 321 και με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης από το 2011 μαζί με τον Λόγγο και τη Χιλιαδού αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Μανάγουλης της Δημοτικής Ενότητας Ευπαλίου του Δήμου Δωρίδος.
Απογραφές πληθυσμού
Αθλητισμός
Ο Α.Ο. Δωρικός είναι αθλητικός σύλλογος της Φωκίδας, με έδρα το χωριό Μανάγουλη της επαρχίας Δωρίδας. Η μεγαλύτερη διάκριση στην ιστορία του είναι η κατάκτηση του πρωταθλήματος της Α΄Κατηγορίας Ε.Π.Σ. Φωκίδας και η συμμετοχή του στο Ειδικό πρωτάθλημα της Ε.Π.Ο. για την άνοδο στη Δ΄Εθνική κατηγορία, την περίοδο 1998-99, με προπονητή το Νόνι Λίμα. Το 2010 ο Δωρικός αναδείχθηκε για 2η φορά στα χρονικά πρωταθλητής Φωκίδας, αλλά δεν δήλωσε συμμετοχή στο Περιφερειακό Πρωτάθλημα, λόγω οικονομικών κυρίως προβλημάτων. Για τις επόμενες δύο ποδοσφαιρικές περιόδους 2010-2011 και 2011-2012 το σωματείο παρέμεινε ανενεργό. Το 2012 δήλωσε συμμετοχή στο Β' τοπικό Πρωτάθλημα της Ε.Π.Σ. Φωκίδας, όπου αναδείχθηκε πρωταθλητής, και προβιβάστηκε στο Α' τοπικό. Το σωματείο έχει πλέον μετονομαστεί σε Α.Ο. ΔΩΡΙΕΙΣ διατηρώντας την έδρα του καθώς και τη δωρική περικεφαλαία που υπήρχε στο σήμα του μπροστά από μια ασπίδα και ένα ξίφος, πλαισιωμένη με δάφνες. Στις 18 Φεβρουαρίου του 2015 η ομάδα αναδείχθηκε Κυπελλούχος Φωκίδας, επικρατώντας στον Τελικό του γηπέδου της Άμφισσας με σκορ 1-0 του Αστέρα Ιτέας.
Πηγές
Το ηλεκτρονικό αρχείο της εφημερίδας "ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΗΧΩ Αρχείο της Ε.Π.Σ. Φωκίδας Φωκίδα ΣΠΟΡ Εφημερίδα ΕΝ ΔΕΛΦΟΙΣ
