Το Περιβόλι Δομοκού είναι ορεινό χωριό της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας, το οποίο βρίσκεται στην Όθρη, στη δυτική πλευρά της λίμνης Ξυνιάδος. Απέχει από τη Λαμία 51 χιλιόμετρα. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 510 μέτρων και η διοικητική του περιφέρεια περιλαμβάνει 38.034 στρέμματα.

Ιστορία

Το χωριό ιδρύθηκε μετά την επανάσταση του 1821 και πρώτοι κατοικοί του αναφέρονται οι Υφανταίοι και οι Κουτραίοι από την Ήπειρο. Ακολούθησαν οι Λεβαίοι από την Κτιμένη(Δρανίστα), οι Σκαλιστηραίοι από το Αρχάνι, οι Κυριαζαίοι, οι Κοντογεωργαίοι, οι Σαμαραίοι, ο Παλούκης, ο Δημητρίου και άλλοι. Το χωριό ονομάστηκε από τους Τούρκους Δερελί ή Δερλί που στα Τούρκικα σημαίνει ρέμα, λόγω του ρέματος που το διέσχιζε. Οι πρώτοι κάτοικοι έμεναν σε πρόχειρες καλύβες κατασκευασμένες από ξύλα και καλάμια της λίμνης. Ζούσαν δύσκολη ζωή καθώς τα κτήματα βρίσκονταν στην ιδιοκτησία των Τούρκων. Ασχολούνταν με την κτηνοτροφία αλλά και την αλιεία στη λίμνη ή ήταν κολίγοι των Τούρκων γαιοκτημόνων. Κατά την απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό το 1881 τα κτήματα αγοράστηκαν από τους ντόπιους κατοίκους αλλά και από Έλληνες τσιφλικάδες, όπως ο Πανούτσος, ο Οικονόμου, ο Χαντζής, ο Κοντογιάννης από τα Λήφακα και ο Ξηρός από τη Λαμία. Μετά την απελευθέρωση το 1881 ανήκε στο δήμο Ξυνιάδος και το 1912 αποσπάσθηκε σε ίδια κοινότητα με το όνομα «κοινότης Δερελίου». Το χωριό μετονομάσθηκε σε Περιβόλι το 1928 από τα πολλά περιβόλια που υπήρχαν μέσα ή γύρω απ΄ αυτό. Καταπράσινοι κήποι και αυλές με δένδρα και αμπέλια υπήρχαν τότε σε αφθονία λόγω του νερού που έρρεε από αυλάκια και ρέματα. Στα χρονικά των αλιέων του χωριού αναφέρεται και ένα δυσάρεστο γεγονός, την 25 Νοεμβρίου του 1903 ανήμερα της εορτής της Αγίας Αικατερίνης, όταν πέντε ψαράδες που ψάρευαν με τη βάρκα τους βρέθηκαν σε απότομο άνεμο και τρεις πνίγηκαν στα νερά της λίμνης Ξυνιάδος. (Απόστολος Σκαλιστήρας, ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΔΟΜΟΚΟΥ). Στη νοτιοδυτική είσοδο είναι χτισμένη η εκκλησία της Αγίας Τριάδας πολιούχου του χωριού. Η εκκλησία είναι κτίσμα πιθανόν του 13ου αιώνα και έχει πυρποληθεί και ανακατασκευάστηκε τρεις φορές με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Σύμφωνα με μαρτυρίες κοντά στην εκκλησία υπήρχε πύργος, πιθανότατα μεσαιωνικό κτίσμα που δεν υφίσταται σήμερα. Στην τοποθεσία «παλαιοχώρι», στις δυτικές παρυφές του σημερινού Περιβολιού, υπήρχε μάλλον βυζαντινό ή μεσαιωνικό χωριό με τριπλάσια έκταση από το σημερινό.

Υποδομές

Στα χρόνια που ακολούθησαν το Περιβόλι αναπτύχθηκε καθώς οι δυναμικές καλλιέργειες όπως τα ζαχαρότευτλα και η βιομηχανική ντομάτα, έκαναν την εμφάνισή τους και σε συνδυασμό με την αποξήρανση της λίμνης και την συστηματική καλλιέργεια του πυθμένα της, έδωσαν έστω και πρόσκαιρα, άνθηση στα οικονομικά των κατοίκων. Τα τελευταία χρόνια ακολουθεί την φθίνουσα πορεία όλης της ελληνικής υπαίθρου με ότι αυτό συνεπάγεται. Στην ανατολική είσοδο του χωριού υπήρχε παλαιότατος παραδοσιακός νερόμυλος, τον οποίο πολύ κάτοικοι θυμούνται να λειτουργεί. Ο νερόμυλος ανακατασκευάστηκε το 2005 από το Δήμο Ξυνιάδος μέσω του «Ολοκληρωμένου Προγράμματος Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου» (Ο.Π.Α.Α.Χ.), ηλεκτροφωτίστηκε και αποτελεί πλέον ένα στολίδι στην είσοδο του Περιβολιού. Στα αρχεία των κοινοτικών συμβουλίων της περιόδου 1914-1920 που προαναφέραμε, το Περιβόλι φέρει ως έμβλημα «άλογο σε καλπασμό αριστερά». Εξυπηρετείται σιδηροδρομικά από τον σιδηροδρομικό σταθμό Αγγειών πλησίον του παλαιού σταθμού Αγγειών ή Δερελή όπως λεγόταν στα πρώτα χρόνια λειτουργίας μετά το 1908. Από το Περιβόλι κατάγεται ο μηχανικός Δημήτριος Κούτρας, που το όνομα του έχει συνδεθεί με μεγάλα έργα υποδομής στην Ελλάδα.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Περιβόλι Δομοκού (www.gaiaelliniki.gr) Περιβόλι Δομοκού (www.domokos.gr)

Πηγές

Δημήτρης Β. Καρέλης (Από το υπό έκδοση βιβλίο του για την περιοχή Δομοκού)