Η Μεγάλη Κάψη είναι ορεινό χωριό της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.

Γεωγραφία - αξιοθέατα

Η Μεγάλη Κάψη βρίσκεται στα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας και είναι κτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του Τυμφρηστού (Βελούχι) σε υψόμετρο 860 μέτρα μέσα σε δάσος βελανιδιάς. Απέχει 27 χλμ. Δ. από τη Μακρακώμη, 56 χλμ. Δ. από τη Λαμία και 21 χλμ. Α. από το Καρπενήσι. Νότια και ανατολικά του χωριού περνάει η ΕΟ Λαμίας - Καρπενησίου. Τα σπίτια του χωριού είναι αραιά κτισμένα μεταξύ τους αρκετά παλιά αλλά τα περισσότερα ανακαινισμένα. Αξιοθέατά του είναι οι μεταβυζαντινές εκκλησιές της Κοίμησης της Θεοτόκου, της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Παντελεήμονα, τα δύο αιωνόβια πλατάνια του, οι πηγές του και το τουριστικό περίπτερο στη «Λελούδα». Δυτικά και στη τοποθεσία «Λιβαδάκι» είναι το Δασικό Χωριό σε υψόμετρο 950 μέτρα με θέα μέχρι τον Μαλιακό κόλπο και την «Κεφαλή του Δία» (κορυφή του Βελουχιού). Ο λόφος του Αγίου Παντελεήμονος έχει χαρακτηριστεί από το 1993 αρχαιολογικός χώρος «όπου αποκαλύφθηκαν λείψανα αρχαίου οικισμού και κεραμικής».

Ιστορία

Η Μεγάλη Κάψη είναι μεσαιωνικό χωριό και δημιουργήθηκε γύρω στα 1695 όταν ο εξωμότης Λυμπεράκης Γερακάρης από τη Μάνη έκαψε το παλαιότερο κεφαλοχώρι «Μεταξάς» ή «Μεταξάδες» που υπήρχε περίπου ένα χιλιόμετρο νοτιότερα του σημερινού και οι κάτοικοί του διαμοιράστηκαν και έκτισαν στη γύρω περιοχή τα τρία χωριά: Μεγάλη - Μεσαία - Πέρα Κάψη. Αναφέρεται έμμεσα την περίοδο της Τουρκοκρατίας ως μια από τις τρεις συνοικίες του χωριού Καψί, το οποίο συμπεριλαμβάνει ο Γάλλος περιηγητής Φρανσουά Πουκεβίλ στην απογραφή του (γύρω στο 1810) και το κατατάσσει «στο τμήμα «Πολιτοχώρια» του κτηματολογίου Πατρατζίκ με 150 σπίτια και τρεις συνοικίες». Οι συνοικίες αυτές είναι οι σημερινοί οικισμοί Τυμφρηστός ή Πέρα Κάψη, Μεσαία Κάψη, Μεγάλη Κάψη. Το Καψί αναγράφεται επίσης στην πρόθεση της Ρεντίνας, στα φ.178α μαζί με τους οικισμούς Λουκάδα, Ρουσιανή, Μοιτζουράκι, Μερτηκάδα και την Λάσπη Καρπενησίου. Στα φ. 178β – 179α , υπάρχουν γραφές μεταγενέστερες της πρώτης. Επίσημα αναφέρεται ως ξεχωριστός οικισμός με την ονομασία Πέρα Κάψη το 1908 στο ΦΕΚ 28Α - 08/02/1908 να προσαρτάται στον τότε δήμο Τυμφρηστού και το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» αποτελεί την τοπική κοινότητα Μεγάλης Κάψης που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού του Δήμου Μακρακώμης και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 215 κατοίκους.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το δασικό χωριό στο Λιβαδάκι Φθιώτιδας| 08/01/2019| ΕΡΤ στο https://www.youtube.com/ Μεσαιωνικά Φθιώτιδος-Φωκίδος: Φθιώτις. Μελεσίνα ... Μεγάλη Κάψη (Ναός Αγίας Τριάδος) από το Ιδρυματικό Αποθετήριο Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Μετανάστες στην Αμερική από την Κάψη (Τυμφρηστό) Φθιώτιδος (1902-1921) από τον ιστότοπο http://amfictyon.blogspot.com/