Πληροφορίες
Η Ελάτεια είναι μεγάλος οικισμός της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας ο οποίος υπήρξε έδρα του τέως Δήμου Ελάτειας (του πρώην Νομού Φθιώτιδας).
Γενικά στοιχεία - Αξιοθέατα
Η Ελάτεια είναι κτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του όρους Καλλίδρομο σε υψόμετρο 180 μέτρα και βλέπει στην ανατολική πλευρά της κοιλάδας του Κηφισού, απέναντι από τον Παρνασσό. Απέχει περίπου 160 χλμ. ΒΔ. από την Αθήνα, 70 χλμ. ΝΑ. από τη Λαμία και 7 χλμ. Α.-ΒΑ. από την Κάτω Τιθορέα (έδρα του δήμου). Μέχρι το 1916 ονομαζόταν Δραχμάνι, από τον Δραχμάν Αγά που εξουσίαζε την περιοχή κι έδωσε το όνομά του κατά την τουρκοκρατία οπότε μετονομάστηκε σε Ελάτεια, λόγω της αρχαίας Φωκικής πόλης, της Ελάτειας που βρισκόταν στην ίδια τοποθεσία, λίγο πιο βόρεια. Ερείπιά της σώζονται μέχρι σήμερα. Σήμερα η πόλη αποτελεί αγροτεμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής με αρκετές βιοτεχνίες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Στο χωριό λειτουργούν νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο, γυμνάσιο, 2 παραδοσιακοί ξενώνες, αρχαιολογική συλλογή, καφετέριες και πισίνα κατά τους θερινούς μήνες. Ενοριακός ναός είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Ελάτειας είναι κτίσμα του 17ου αιώνα. Αρκετά από τα σπίτια του κέντρου είναι επίσης της ίδιας εποχής. Κοντινοί προορισμοί είναι η περιοχή Λιβάδι όπου βρίσκεται και ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Ελάτειας με ευρήματα 6.500 ετών, τα οποία και εκτίθενται στην αρχαιολογική συλλογή της πόλης και καλύπτουν την χρονική περίοδο από την Παλαιολιθική εποχή έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Στα βορειοανατολικά της Ελάτειας βρίσκεται το Ιερό της Κραναίας Αθηνάς, όπου σώζονται λείψανα δωρικού πρόστυλου ναού (διαστάσεων 6x13 μέτρα) τα οποία ανέσκαψαν η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή στα τέλη του 19ου αιώνα.
Ιστορικά στοιχεία
Αρχαία Ελάτεια
Λόγω της θέσης της εξελίχθηκε στη σημαντικότερη πόλη των Λοκρών κι αργότερα των Φωκέων, όταν περιήλθε στη Φωκική Συμπολιτεία. Σύμφωνα με την παράδοση που αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας η Ελάτεια πήρε το όνομά της από τον μυθικό βασιλιά Έλατο, γιο του Αρκάδα. Το 374 π.Χ. ο Θηβαίος στρατηγός Πελοπίδας πολιόρκησε την Ελάτεια με στόχο να υποτάξει τους Φωκείς και να ελέγξει τη διάβαση από τη συμμαχική του Θεσσαλία στη Βοιωτία. Την άμυνα της Φωκικής πόλης ανέλαβε ο στρατηγός Ονόμαρχος και κατάφερε να σώσει την πόλη. Το 346 π.Χ. η Ελάτεια καταλήφθηκε από τους Μακεδόνες του Φιλίππου. Ο Φίλιππος οχύρωσε την Ελάτεια και τη χρησιμοποίησε ως βάση του για την εκστρατεία κατά των πόλεων της κεντρικής Ελλάδας. Μετά την αποχώρηση των Μακεδόνων η Ελάτεια απέκτησε πάλι τον κυρίαρχο ρόλο που είχε στην αρχαία Φωκίδα. Σύμφωνα με τις αναφορές του Παυσανία η Ελάτεια συνέχισε να αποτελεί σημαντική πόλη της περιοχής και κατά τη Ρωμαϊκή εποχή.
Διοικητικά - πληθυσμιακά στοιχεία
Η Ελάτεια, με την ονομασία Δραχμάνι έγινε έδρα του νεοσύστατου Δήμου Ελατείας στον νομό Φωκίδος και Λοκρίδος, στις 20 Απριλίου 1835. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1865 ο οικισμός έλαβε τη σημερινή του ονομασία έπειτα από πρόταση του υπουργού Εσωτερικών. Ωστόσο, η ονομασία Δραχμάνι για τον οικισμό παρέμεινε ως τις 26 Νοεμβρίου 1916, οπότε έγινε η επίσημη μετονομασία της Κοινότητας Δραχμανίου σε Κοινότητα Ελάτειας.
Κοινότητα Ελάτειας (1912-1985)
Το 1912 ο δήμος καταργήθηκε και συστάθηκε η Κοινότητα Δραχμανίου του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος, με έδρα τον ομώνυμο οικισμό. Το 1916 μετονομάστηκε σε Κοινότητα Ελάτειας και το 1943 αποσπάστηκε στον νομό Φθιώτιδας. Στις 23 Μαΐου 1985 ο οικισμός Ελάτεια αποσπάστηκε από την κοινότητα και ορίστηκε έδρα του δήμου Ελάτειας. Η κοινότητα καταργήθηκε, καθώς προήχθη σε δήμο.
Δήμος Ελάτειας (1985-2010)
Το 1985 συστάθηκε ο δήμος και λειτούργησε ως την κατάργησή του το 2010. Το 2010 συγχωνεύτηκε στον Δήμο Αμφίκλειας - Ελάτειας.
Για τους διατελέσαντες δημάρχους - κοινοτάρχες, δείτε Δήμος Ελάτειας
Πληθυσμιακά στοιχεία
Οι απογραφές πληθυσμού είναι:
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Δήμος Ελάτειας Ναός Αθηνάς Κραναίας από τον ιστότοπο http://odysseus.culture.gr/.
