Η Βίτωλη ή Βίτολη είναι χωριό της περιφερειακής ενότητας (πρώην νομού) Φθιώτιδας. Βρίσκεται στο 38ο χλμ της Εθνικής Οδού Λαμίας – Καρπενησίου, είναι χτισμένο σε δύο συνοικίες που τις διαχωρίζει ο παραπόταμος του Σπερχειού, ποταμός Βιτωλιώτης και σε υψόμετρο 250 μ.. Κατοικείται από 245 άτομα σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011. Ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Αγίου Γεωργίου του Δήμου Μακρακώμης, με έδρα τη Σπερχειάδα.

Ιστορία

Δημιουργήθηκε από κατοίκους του Λιτοσέλου, των Αφεντικών και της Τσούκας. Σύμφωνα με μαρτυρίες, επί Τουρκοκρατίας η περιοχή της Βίτωλης ήταν τσιφλίκι του Βιτώλ Αγά (από τη Βιτωλία (Μοναστήρι), σημερινή Μπίτολα) εξ ου και το όνομα του χωριού. Αργότερα παραχωρήθηκε στον οπλαρχηγό Ζώτο από τη Φουρνά Ευρυτανίας ο οποίος πούλησε το τσιφλίκι στους κατοίκους της Τσούκας και των άλλων χωριών. Μεταξύ των αγοραστών ήταν και ο Νικόλαος Γ. Καλαντζής με τα αδέρφια του. Λέγεται δε ότι επειδή ο Ζώτος ήταν άκληρος υιοθέτησε τον Γεώργιο Ν. Καλαντζή, που στη συνέχεια αναχώρησε για την Αμερική και δεν ξαναγύρισε στην Ελλάδα. Το 1906, η περιοχή χωρίστηκε σε οικόπεδα και αγροτεμάχια με ένα πολύ καλό κτηματολόγιο για την εποχή του. Μεταξύ των κατοίκων που τα αγόρασαν ήταν οι οικογένειες του Καλαντζή, Αργύρη, Σακελλάρη, Πλατιά, Ευθυμίου, Τσιακατούρα, Καραγιάννη, Νέλλα κλπ, οι οποίες στη συνέχεια άρχισαν να κατασκευάζουν τα πρώτα σπίτια. Λέγεται μάλιστα ότι ο λόφος της Αγίας Παρασκευής ήταν σταυροδρόμι. Ένας δρόμος κατέβαινε προς νότο για την Κούλια. Εκεί ο Μπέης Αχμέτ διατηρούσε αποθήκες και προς τα δυτικά μεγάλη μάντρα και υπόστεγα για τα ζώα του, βόδια και άλογα. Η τοποθεσία λεγόταν Αλογομάντρα. Από το ίδιο μέρος ξεκινούσε δεύτερος δρόμος προς βορρά για την σημερινή Παλαιά Βίτωλη, η οποία είχε την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Αυτός ο δρόμος έφτανε μέχρι το ρέμα της Γούρνας. Ο τρίτος δρόμος από την Αγία Παρασκευή προχωρούσε προς τη δυτική κορυφογραμμή για τη Σκόρλια. Το πρώτο πέτρινο αρχοντικό της Βίτωλης ήταν κτισμένο στην περιοχή της «Κούλιας», στο οποίο μετέπειτα εγκαταστάθηκε η πρώτη οικογένεια Καλαντζή. Η «Κούλια», αξιόλογο δείγμα πέτρινης ημι-οχυρής αγροτικής κατοικίας της Τουρκοκρατίας καταστράφηκε ολοσχερώς από εμπρησμό των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, κατά την αποχώρησή τους, το 1944. Η Βίτωλη αναγνωρίστηκε ως οικισμός το 1928, ο οποίος προσαρτήθηκε στην κοινότητα Τσούκκας, και το 1935 ορίστηκε έδρα της κοινότητας Βίτωλης. Το 1991 στη Βίτωλη προσαρτήθηκε ο καταργημένος οικισμός Αφεντικά. Από το 1997 ανήκε στον καποδιστριακό Δήμο Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού και από το 2011 στον διευρυμένο καλλικρατικό Δήμο Μακρακώμης.

Σημερινή εικόνα

Το χωριό, αν και μικρό, έχει αρκετά σημεία τα οποία μπορεί κάποιος να επισκεφθεί. Μερικά από αυτά είναι η μικρή πλατεία με τα παραδοσιακά καφενεία στο κέντρο του χωριού, η πετρόκτιστη εκκλησία με τον προαύλιο χώρο που διαμορφώθηκε πρόσφατα, τα υπεραιωνόβια πλατάνια με το παραδοσιακό καφενείο-ταβέρνα στον ίσκιο τους και η πηγή με τα ιαματικά νερά που βγαίνουν μέσα από ένα βράχο και βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό στο δρόμο προς Λιτόσελο.

Εκδηλώσεις

Κατά τη διάρκεια του έτους πραγματοποιούνται πολλές εκδηλώσεις, εκ των οποίων οι κυριότερες πραγματοποιούνται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας ή στο προαύλιο του παλιού Δημοτικού σχολείου του χωριού. Οι δύο πιο γνωστές εκδηλώσεις είναι το πανηγύρι του χωριού που πραγματοποιείται την ημέρα του εορτασμού της εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής και το αντάμωμα που διοργανώνεται κάθε χρόνο το πρώτο Σάββατο μετά τις 15 Αυγούστου. Κάποιες άλλες μικρότερες εκδηλώσεις είναι η κοπή της Βασιλόπιτας και το αποκριάτικο πάρτι. Όλες οι εκδηλώσεις που αναφέρθηκαν συνοδεύονται από χορό.

Παραπομπές