Ο Νομός Φλώρινας είναι ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας, ο οποίος από το 2011 αποτελεί μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας και μία από τις τέσσερις που συγκροτούν την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Έχει πληθυσμό 51.414 κατοίκους, κατά την Απογραφή του 2011, αποτελώντας τη δεύτερη μεγαλύτερη πληθυσμιακά Π.Ε. της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας μετά την Κοζάνη. Η έκταση της ανέρχεται σε 1.924 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Γεωγραφία

Βρίσκεται στο βόρειο-βορειοδυτικό (ΒΒΔ) τμήμα της Ελλάδας και συνορεύει με τη Βόρεια Μακεδονία (Περιφέρεια Πελαγονίας) και την Αλβανία (Νομός Κορυτσάς) στα βόρεια και δυτικά αντίστοιχα, ενώ στα νότια συνορεύει με τις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Καστοριάς και στα ανατολικά με την Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Φλώρινα, η οποία αποτελεί την πλέον «παγωμένη» πόλη της Ελλάδας, με μέση ετήσια θερμοκρασία 11,2 βαθμούς Κελσίου. Κωμόπολη του νομού είναι το Αμύνταιο που βρίσκεται στα νότια, κοντά στις λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδας. Κοντά στο Αμύνταιο βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός του Νυμφαίου. Το Χιονοδρομικό Κέντρο Βίγλας Πισοδερίου βρίσκεται 29 χλμ. βορειοδυτικά της Φλώρινας και δυτικότερα οι Λίμνες Πρέσπες. Σημαντικοί (πληθυσμιακά) οικισμοί, εκτός της Φλώρινας (17.686 κατ.), είναι το Αμύνταιο (3.671 κατ.), ο Φιλώτας (1.772 κατ.), η Μελίτη (1.432 κατ.), το Αμμοχώρι (1.250 κατ.) και το Λέχοβο (1.115 κατ.).

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων, οικισμών και δήμων του νομού σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καποδίστριας, δείτε επίσης: Διοικητική διαίρεση νομού Φλώρινας.

Μορφολογία - Κλίμα

Ο νομός έχει έκταση 1.924 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με πλούσιες εναλλαγές τοπίων. Μορφολογικά έχει ορεινό, ημιορεινό (βλ. λεκανοπέδιο Φλώρινας - Μοναστηρίου) και πεδινό (και ημιπεδινό) χαρακτήρα (βλ. περιοχή Πρεσπών). Στο νομό ορθώνονται τα όρη Τρικλάριο στα δυτικά, Βέρνο στα νότια, Βόρας στα ανατολικά και Βαρνούντας στα βόρεια. Ο Βαρνούντας (ή Περιστέρι) αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ της λεκάνης της Φλώρινας και των Πρεσπών και εκτείνεται από την περιοχή της πόλης της Φλώρινας, βόρεια μέχρι και πέρα από τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία. Το Βέρνο (ή Βίτσι) αποτελεί κατά κάποιο τρόπο συνέχεια του Βαρνούντα και φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Καστοριάς. Ο Βόρας (Καϊμακτσαλάν) που είναι το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, λειτουργεί ως το φυσικό σύνορο των νομών Φλώρινας και Πέλλας. Ο νομός διαθέτει επιπλέον συνολικά έξι φυσικές λίμνες, οι περισσότερες από τις οποίες αποτελούν σημαντικούς βιότοπους για σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, ενώ έχουν αναγνωριστεί διεθνώς και προστατεύονται από την ελληνική και διεθνή νομοθεσία και συμπεριλαμβάνονται στις προστατευόμενες περιοχές NATURA 2000 . Η Μικρή Πρέσπα βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού, στα σύνορα με την Αλβανία. Η Μεγάλη Πρέσπα αποτελεί τον μεγαλύτερο εθνικό δρυμό στην Ελλάδα, και το σημείο επαφής τριών κρατών: Ελλάδα, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία. Στην περιοχή του Αμυνταίου έχουν σχηματισθεί οι λίμνες Πετρών και Βεγορίτιδας. Η Βεγορίτιδα είναι από τις βαθύτερες λίμνες της Ελλάδας, με το μέγεθός της ωστόσο να μεταβάλλεται σημαντικά, κυρίως λόγω της υπερβολικής άντλησης για τις ανάγκες του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Άγρα, του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού Αμυνταίου – Φιλώτα και της άρδευσης των γειτονικών γεωργικών εκτάσεων. Τέλος, η λίμνη Ζάζαρη τροφοδοτεί τη λίμνη Χειμαδίτιδα η οποία είναι μεγαλύτερη, με έντονο ευτροφισμό. Το κλίμα του νομού Φλώρινας είναι ηπειρωτικό, με πολλές βροχοπτώσεις, ήπια καλοκαίρια και ιδιαίτερα ψυχρούς χειμώνες για τα ελληνικά δεδομένα με αρκετές χιονοπτώσεις. Οι παραπάνω συνθήκες διαμορφώνονται λόγω της γεωγραφικής και υψομετρικής θέσης της περιοχής, σε συνδυασμό με τους μεγάλους ορεινούς όγκους, την απόσταση από την θάλασσα και την παρουσία των λιμνών στις Πρέσπες και στην περιοχή του Αμυνταίου. Οι λίμνες αυτές, ωστόσο, επηρεάζουν θετικά το μικροκλίμα των γειτονικών τους περιοχών, προσφέροντας ηπιότερες συνθήκες κατά τη διάρκεια του χειμώνα και του καλοκαιριού, με αποτέλεσμα μια αισθητή διαφορά μεταξύ των τριών υψιπέδων Αμυνταίου, Πρεσπών και Φλώρινας αν και, κατά παρατεταμένες περιόδους ολικού παγετού, οι μικρότερες λίμνες δεν είναι ασυνήθιστο να παγώσουν την χειμερινή περίοδο.

Οικονομία

Ο νομός αποτελεί έναν από τους λεγόμενους "ενεργειακούς" της Ελλάδας, με την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων και τη παραγωγή ενέργειας από τα κοντινά ατμοηλεκτρικά εργοστάσια να συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός ποσοστού 30,5% αναφορικά με τη συμμετοχή του δευτερογενή τομέα στη σύνθεση του Α.Ε.Π. Ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει με ποσοστό 14,3%, που είναι το υψηλότερο στη Δυτική Μακεδονία δείχνοντας μια εξαιρετική δυναμική, με ιδιαίτερη έμφαση στην κτηνοτροφία. Η γεωργία είναι περισσότερο ανεπτυγμένη στο βορειοδυτικό τμήμα της περιοχής (Πρέσπες), με την παραγωγή της παραδοσιακής καλλιέργειας του φασολιού (Π.Ο.Π.). Στην υπόλοιπη περιοχή υπάρχουν καλλιέργειες αμπελιών, σιτηρών, πιπεριάς, πατάτας, καλαμποκιού και ζωοτροφών. Ο τριτογενής τομέας συμμετέχει με 55,2% και, κατά συνέπεια, από την άποψη της σύνθεσης του Α.Ε.Π., η Π.Ε. Φλώρινας εμφανίζει την πλέον ισορροπημένη εικόνα στη Δυτική Μακεδονία. Η περιοχή παρουσιάζει άλλωστε, και παρά το γεγονός ότι κατά τη τελευταία δεκαετία παρουσίασε πληθυσμιακή μείωση, μια σειρά ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων σε σχέση με άλλες Περιφερειακές Ενότητες, καθώς αποτελεί φυσική πύλη προς την Αλβανία και κυρίως τα Σκόπια και διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα λιγνίτη που μπορούν να εξασφαλίσουν ενεργειακή αυτονομία. Παράλληλα διακρίνεται για την παρθένα φυσική ομορφιά, ως αποτέλεσμα του συνδυασμού του πλούσιου υδάτινου και ορεινού όγκου και για την ύπαρξη σημαντικών πολιτιστικών στοιχείων (Βυζαντινά μνημεία, ιστορικό κέντρο, παραδοσιακούς οικισμούς όπως το Νυμφαίο Φλώρινας) αλλά και του χιονοδρομικού κέντρου Βίγλας Πισοδερίου. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά, τα οποία όμως, μέχρι σήμερα, δεν έχουν προβληθεί ικανοποιητικά τόσο από την κεντρική όσο και από τις τοπικές διοικήσεις, θα μπορούσαν να καταστήσουν την Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας σημαντικό τουριστικό πόλο έλξης της Περιφέρειας αλλά και ολόκληρης της χώρας, καθ'όλη την διάρκεια του έτους.

Εκκλησιαστική διαίρεση

Στο Νομό Φλώρινας υπάρχει μια Μητρόπολη της Εκκλησίας της Ελλάδος:

Η Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας, με έδρα την Φλώρινα που γεωγραφικά περιλαμβάνει και μεγάλο μέρος του Δήμου Εορδαίας, ο οποίος ανήκει διοικητικά στην περιφερειακή ενότητα Κοζάνης, ενώ στην Μητρόπολη δεν περιλαμβάνονται οι δημοτικές ενότητες Αετού, Λεχόβου και Νυμφαίου του Δήμου Αμυνταίου, οι οποίες υπάγονται στην Μητρόπολη Καστοριάς.

Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας

Ο Νομός Φλώρινας, από το 2011 και με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας (με έδρα την Φλώρινα) της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Με την συνένωση και συγχώνευση των Δήμων όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:

Διατελέσαντες Αντιπεριφερειάρχες

2011-2014 Δημήτριος Ηλιάδης 2014-2019 Στέφανος Μπίρος 2019-2021: Ιωάννης Κιοσές 2021-2023: Σωτήριος Βόσδου 2024-σήμερα: Αθανάσιος Τάσκας

Για την πλήρη διοικητική διαίρεση της Π.Ε. Φλώρινας όπως ισχύει από το 2011 σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», δείτε: Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας.