Τα Ασπρόγεια (παλαιότερη ονομασία: Στρέμπενο) είναι οικισμός της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας στη Μακεδονία. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Αμυνταίου της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Τα Ασπρόγεια εκκλησιαστικά ανήκουν στην Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 στο χωριό κατοικούσαν 459 κάτοικοι. Σήμερα στο χωριό οι μόνιμοι κάτοικοι είναι γύρω στους 100 ενώ το καλοκαίρι αυξάνονται στους 350. Το χωριό είναι χτισμένο σε υψόμετρο 850 μέτρων και γιορτάζει στις 5 και 6 Αυγούστου καθώς υπάρχει εκκλησία Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Πολλοί Ασπρογείτες ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά , την Αυστραλία και Γερμανία. Στην είσοδο του χωριού υπάρχει άγαλμα του Μακεδονομάχου Καπετάν Βαγγέλη όπου τελείται μνημόσυνο την 1η ή την 2η Κυριακή του Μαΐου. Η θέση τους είναι στο 21ο χλμ. της επαρχιακής οδού Αμυνταίου - Καστοριάς.

Ιστορικά

Τα Ασπρόγεια κτίστηκαν κατά το τέλος του 17ου αιώνα, κατά την άποψη του εκπαιδευτικού Παντελή Οικονόμου, κτίστηκε γύρω στο 1752. Οι περισσότεροι κάτοικοι ήρθαν σταδιακά από την Ήπειρο, και κυρίως από την Θεσπρωτία, τα περίχωρα της Μοσχόπολης, από την Θεσσαλία, τα Άγραφα και άλλες περιοχές. Τον τόπο καταγωγής μαρτυρούν και τα επίθετα των κατοίκων, όπως Μίχηδες από την Σαμαρίνα, Αγραφιώτες ή Βαϊνάδες από τα Άγραφα, Βολιώτες από το Βόλο κ.α. Οι τελευταίοι ξεκίνησαν από την Ήπειρο πήγαν στο Βόλο και συγκεκριμένα κάποιος Νικόλαος Τσάμος παντρεύτηκε εκεί και έτσι πήρε το επώνυμο Βολιώτης. Οι προερχόμενοι από την Ήπειρο έφυγαν την εποχή του Αλή πασά, ενώ οι προερχόμενοι από τα Άγραφα την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Αρχικά υπήρχαν συνοικισμοί στις θέσεις Ελενίτσα, Αμμουδιά, Λεπτοκαρυές και άλλες περιοχές. Λόγω όμως της ελονοσίας και ύστερα από σύσταση των Οθωμανικών αρχών που είχαν πέδρα στο γειτονικό Σκλήθρο, το χωριό μεταφέρθηκε πιο ψηλά, στη σημερινή του θέση. Οι κάτοικοι ήταν αρχικά ελληνόφωνοι, αρβανιτόφωνοι και βλαχόφωνοι, αλλά κατά τα μέσα του 19ου αιώνα σλαβοφώνησαν.

Ελληνική Επανάσταση του 1821

Οι Στρεμπενιώτες συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και πολλοί μετέβησαν στη νότια Ελλάδα για να συνεχίσουν τον αγώνα. Στρεμπενιώτες αγωνίστηκαν επίσης, στο σπώμα του Μάρκου Μπότσαρη, καθώς και στο πλευρό του Αθανάσιου Διάκου στη Μάχη της Αλαμάνας, όπου κάποιος αγωνιστής από το Στρέμπενο έπεσε νεκρός δίπλα στον Στερεοελλαδίτη αρχηγό. Σημαντικός Στρεμπενιώτης οπλαρχηγός ήταν ο Γιώργης Κύρκου ή καπετάν Βέτος.

Ελληνοτουρκικός Πόλεμος (1897)

Πολλοί Ασπρογείτες συμμετείχαν στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897.

Η μάχη των Ασπρογείων (Στρεμπένου), 1906

Στις 29 Μαΐου 1906, σε ύψωμα κοντά στο χωριό διεξήχθη σημαντική μάχη μεταξύ μικρού σώματος Μακεδονομάχων και πολλαπλάσιας δύναμης Τούρκων. Επικεφαλής του Ελληνικού σώματος ήταν ο κρητικός Παύλος Γύπαρης και οι Γεώργιος Βολάνης (Καπετάν Μπολάνης), Γεώργιος Δικώνυμος-Μακρής και Γρηγόριος Βαϊνάς. Στην περιοχή των Ασπρογείων γίνονταν τότε επιθέσεις του Βουλγαρικού Κομμιτάτου στην προσπάθειά τους να εκτοπίσουν το Ελληνικό στοιχείο. Η προσέλευση των Μακεδονομάχων στην περιοχή έγινε αντιληπτή από τους Βούλγαρους οι οποίοι κάλεσαν τον Τουρκικό στρατό να επέμβει. Το ολιγάριθμο σώμα των Μακεδονομάχων αμύνθηκε επί 14 ώρες και πολλοί απ' τους αγωνιστές του έπεσαν στη μάχη. Ο Γύπαρης με τον συναγωνιστή του Γιώργο Παληό κάνοντας ηρωική έξοδο κατώρθωσαν να σωθούν στην κορυφή γειτονικού βουνού. Εκτιμάται ότι οι Τούρκοι άφησαν περίπου 300 νεκρούς. Ο ηρωισμός του Γύπαρη εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από άλλους Μακεδονομάχους. Ο οπλαρχηγός Εμμανουήλ Κατσίγαρης - Καραμανώλης σε επιστολή του προς τον Γύπαρη αναφέρει:

"Αγαπητέ μου Καπετάν Παυλή, γνωρίζω καλώς τον χαρακτήρα σου και τα ευγενή και πατριωτικά σου αισθήματα ... Σου γνωρίζω μόνον ότι η μάχη του Στρέμπενου επεσφράγισε το όνομά σου μεταξύ των ηρώων του 1821. Κατά τας επισήμους πληροφορίας τας οποίας έχουν εις το Ελληνικόν Προξενείον, εφονεύθησαν πλέον των 300 Τούρκων, 4 αξιωματικοί και πλέον αυτών τραυματίαι. Η μάχη αυτή έχει την πρώτη θέσιν του Μακεδονικού αγώνος διότι επί 14 ώρας μάχη με δεκαπλάσιαν δύναμιν του εχθρού, κατώρθωσες να φέρεις αληθινή καταστροφή εις τους Τούρκους... Δεχθήτε παρακαλώ τα ειλικρινέστερά μου συγχαρητήρια, διότι εδοξάσατε τα ελληνικά όπλα, και αποδείξατε εις τους εχθρούς μας ότι υπάρχουν Έλληνες ακόμη. ... Νάουσα, 12 Ιουνίου 1906. Εμμ. Κατσίγαρης". Τη μάχη του Στρέμπενου αναπαράστησε σε λιθογραφία ο λαϊκός χαράκτης και ζωγράφος Σ. Χρηστίδης. Κατά το Μακεδονικό Αγώνα τα Ασπρόγεια ανέδειξαν σπουδαίους Μακεδονομάχους οπλαρχηγούς, όπως ο πρωτεργάτης Ευάγγελος Γεωργίου Νάτσης (Στρεμπενιώτης), ο Γρηγόριος Βαϊνάς, ο Στέφανος Νάτσης, ο Γεώργιος Οικονομίδης, ο Χρήστος Παναγιωτίδης (Μαλέτσκος) και άλλοι. Επίσης, σημαντικός Μακεδονομάχος υπήρξε ο Παπα-Δημήτρης Οικονόμου, συνεργάτης του Μητροπολίτη Καστοριάς. Η προτομή του βρίσκεται στο προαύλιο της Εκκλησίας του χωριού.

Αξιόλογοι Ασπρογείτες

Γεώργιος Κύρκου (καπετάν Βέτος), οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 Ευάγγελος Γεωργίου Νάτσης (καπετάν Βαγγέλης Στρεμπενιώτης), Μακεδονομάχος οπλαρχηγός Γρηγόριος Βαϊνάς, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός Στέφανος Νάτσης, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός Γεώργιος Οικονομίδης, Μακεδονομάχος οπλαρχηγός Χρήστος Παναγιωτίδης (καπετάν Μαλέτσκος), Μακεδονομάχος οπλαρχηγός Νικόλαος Νάτσης ή Νικολαΐδης (πράκτορας Γ Τάξης) Βασίλειος Νικολαϊδης (Καπετάν Κατσαρός ) μαζί με τον Καπετάν Άγρα στην λιμνη των Γιαννιτσών Ιερομόναχος Γρηγόριος Νικολαΐδης Δήμος Ευαγγέλου Μητροπολίτης Φθιώτιδος Συμεών (Βολιώτης)-γεννήθηκε Κοζάνη, με καταγωγή από τα Ασπρόγεια-

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

lexovitis.gr asprogia.gr