Η Φιλοθέη (παλιά ονομασία Γκουμαίοι) είναι χωριό 389 κατοίκων στο νοτιοδυτικό άκρο του Νομού Φωκίδας. Υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Δωρίδος. Καταλαμβάνει έκταση 13.000 στρεμμάτων και βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 500 μέτρων.

Ιστορία

Οι Γκουμαίοι, όπως ονομαζόταν το χωριό μέχρι το 1958, κτίστηκαν κατά τις αρχές του 19ου αιώνα, κυρίως από κατοίκους-νομάδες των γύρω του περιοχών, ενώ το 1826 εγκαθίστανται στον τόπο αγωνιστές που προέρχονταν από την έξοδο του Μεσολογγίου. Παράλληλα, αυξάνεται ο πληθυσμός του από την εγκατάσταση κατοίκων κι από άλλα χωριά της περιοχής. Κατά την πιθανότερη εκδοχή, η παλαιά ονομασία του χωριού προέρχεται από βλαχοποιμένα στην υπηρεσία της Μονής Βαρνάκοβας που έφερε το όνομα «Γκούμας». Αν και ο οικισμός είναι σχετικά πρόσφατος, μαρτυρίες που χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα αναφέρουν την ύπαρξη ενός χωριού με το όνομα «Απάνω Λόγγος» σε κοντινή απόσταση από τη σημερινή του θέση. Τεκμήρια εξάλλου της αρχαιότητας του τόπου αποτελούν τόσο ο αρχαιολογικός χώρος του Παλιόκαστρου (τοπωνύμιο που συναντάται και σε αρκετά άλλα χωριά του Δήμου), σε απόσταση 1 χλμ. από το χωριό και υψόμετρο 650 μ., όπου υπάρχουν ερείπια οχυρώσεων της δωρικής εποχής και ενδείξεις τειχών ακρόπολης, όσο και το ιστορικό μοναστήρι του Αϊ-Γιάννη των Θέρμων, μετόχι της Μονής Βαρνάκοβας, το οποίο χρονολογείται από την εποχή της Δυναστείας των Κομνηνών, καταστράφηκε ωστόσο από οθωμανική επιδρομή κατά την περίοδο της Επανάστασης. Το χωριό καλύπτει σήμερα έκταση 13.000 στρεμμάτων, την οποία απέκτησε σταδιακά και με το πέρασμα των χρόνων. Πολλές από τις εκτάσεις που τώρα του ανήκουν ήταν άλλοτε μετόχι της Μονής Βαρνάκοβας. Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β΄ παγκόσμιο Πόλεμο είναι:

Παραπομπές

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σύλλογος Φιλοθεατών Δωρίδος