Η Άνω Ποταμιά ή Άνω Ποταμία είναι χωριό του δήμου Κύμης-Αλιβερίου της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 114 κατοίκους. Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 180 μέτρα στις πλαγιές του ηφαιστειακού υψώματος του Οξύλιθου.

Ιστορικά στοιχεία

Στο λόφο του Αγίου Νικολάου ή Καστρί δίπλα στο χωριό έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης από την προϊστορική και αρχαία περίοδο. Στη νότια πλευρά του λόφου έχουν βρεθεί θραύσματα κεραμικής της νεολιθικής εποχής και συγκεκριμένα της 4ης χιλιετίας π.Χ., αλλά δεν σώζονται κατάλοιπα οικισμού. Στο λόφο δημιουργήθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. οχυρωμένος οικισμός ο οποίος διέθετε διάφορα εργαστήρια-βιοτεχνίες, όπως μαρτυρά η παρουσία μεταλλουργικού κλιβάνου. Στον οικισμό βρέθηκαν πολλά νομίσματα της Ευβοϊκής Συμπολιτείας καθώς και του μακεδονικού βασιλείου. Υπάρχουν ίχνη κατοίκησης μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ. Ο χώρος ανασκάφηκε συστηματικά από τον Αδαμάντιο Σαμψών την περίοδο 1976-1978. Ο λόφος Καστρί φαίνεται να έμεινε εγκαταλελειμμένος μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ., οπότε και χρονολογούνται κατάλοιπα κτιρίων, τα πιθανών να δηλώνουν ότι οι Βυζαντινοί είχαν δημιουργήσει στον λόφο παρατηρητήριο. Το παρατηρητήριο αυτό φαίνεται να ερημώθηκε τον 8ο με 9ο αιώνα, πιθανόν μετά από επιδρομές Σαρακηνών. Ο λόφος κατοικήθηκε ακόμη μια φορά, όταν οι Λομβαρδοί έφτιαξαν στην κορυφή του μικρό φρούριο τον 13ο με 14ο αιώνα. Εγκαταλείφθηκε μετά την κατάκτηση της Εύβοιας από τους Οθωμανούς το 1470. Η παλαιότερη μνεία στο χωριό γίνεται στην οθωμανική απογραφή του 1474. Οι κάτοικοι του χωριού ήταν ναυτικοί και χρησιμοποιούσαν την Κάτω Ποταμία (σημερινή Πλατάνα) για να φτιάχνουν τα σκάφη τους. Άλλη ασχολία των κατοίκων του χωριού ήταν η αμπελουργία. Το 1836 εντάχθηκε στον δήμο Κύμης.

Απογραφές πληθυσμού

Η πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:

Σημεία ενδιαφέροντος

Στο χωριό σώζονται πολλά από τα αρχοντικά των ναυτικών, φτιαγμένα από τη χαρακτηριστική κόκκινη πέτρα της περιοχής. Τα κτίρια είναι ορθογώνιας κάτοψης και τετράρριχτη οροφή από κεραμίδια. Το χωριό διαθέτει στενά δαιδαλώδη σοκάκια τα οποία είναι τσιμεντένια. Ανάμεσα στο χωριό και στη θάλασσα βρίσκεται βράχος γνωστός ως Αξέντι, ο οποίος προσφέρει πανοραμική θέα προς τον κόλπο της Κύμης. Στο χωριό βρίσκεται ελαιοτριβείο το οποίο άρχισε να λειτουργεί το 1844. Επίσης στο χωριό λειτουργεί αρχαιολογική συλλογή, με ευρήματα από το διπλανό Καστρί.

Παραπομπές