Πληροφορίες
Για συνώνυμο οικισμό δείτε το λήμμα: Πύθιο Λάρισας
Το Πύθιο (ή Πύθιον), παλαιότερα γνωστό ως Κιουλελί Μπουργκάζ (τουρκικά: Küleli Burgaz), είναι πεδινό χωριό του Βόρειου Έβρου σε υψόμετρο 60 μέτρων.
Γεωγραφία - Ιστορία
Το Πύθιο βρίσκεται προς τη μεθοριακή γραμμή με την Τουρκία και τον ποταμό Έβρο. Απέχει 13 χλμ. Α.-ΒΑ. από το Διδυμότειχο και 17 χλμ. ΝΑ. από την Ορεστιάδα. Σε έναν χαμηλό λόφο κοντά στο χωριό βρίσκεται το βυζαντινό κάστρο του Πυθίου ή Εμπύθιον, το οποίο κατασκευάστηκε το 1330-1340 από τον Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζηνό (σύμφωνα με τον ιστορικό Νικηφόρο Γρηγορά), αλλά σύντομα πέρασε στην κατοχή των Οθωμανών Τούρκων. Κοντά στο κάστρο ιδρύθηκε οικισμός ο οποίος ονομαζόταν Κουλελί Μπουργκάζ και βρισκόταν σε ένα παρακλάδι του δρόμου που ένωνε το Διδυμότειχο με την Αδριανούπολη (Εντιρνέ). Στο χωριό ετάφη ο Πατριάρχης Κύριλλος ΣΤ΄, μετά τον απαγχονισμό του το 1821. Πολιτισμικά συμπεριλαμβάνεται στα χωριά των Μάρηδων, μιας ομάδας γηγενών Θρακών με δική τους ενδυμασία και γλωσσικά ιδιώματα. Το 1914, 90 οικογένειες Ελλήνων εκτοπίστηκαν από τους Τούρκους. Το 1922 εγκαταστάθηκαν στο Πύθιο 26 οικογένειες από γειτονικά χωριά.
Κάστρο Πυθίου
Το Κάστρο του Πυθίου είναι χτισμένο σε χαμηλό γήλοφο στις παρυφές του σύγχρονου οικισμού Πυθίου, 14 χλμ από το Διδυμότειχο. Ιδρύθηκε το πρώτο μισό του 14ου αιώνα, με αφορμή τις εσωτερικές έριδες για τον βυζαντινό θρόνο όταν ο Ιωάννης ΣΤ’ Κατακουζηνός διεκδικούσε την αυτοκρατορία από τον νόμιμο διάδοχο Ιωάννη Γ’ Παλαιολόγο και προχώρησε στην κατασκευή του φρουρίου στο σημείο αυτό για να ελέγχει την κοιλάδα του Έβρου. Όταν χτίστηκε το Κάστρο Πυθίου αποτελούταν από δύο περιβόλους, έναν εξωτερικό και έναν εσωτερικό, με πύργους σε κάθε γωνία τους, ενώ στο σημείο που ενώνονταν υπήρχαν οι δύο κεντρικοί πύργοι που σώζονται ως σήμερα. Ο μεγαλύτερος από τους πύργους ήταν η κατοικία του επίδοξου αυτοκράτορα και της συνοδείας του και είναι τριώροφος, σχεδόν τετράγωνος, με μήκος πλευράς 15 μέτρα. Μια κτιστή σκάλα στην ανατολική πλευρά, όπου βρίσκεται και η είσοδος, οδηγεί στους ορόφους και το δώμα. Φαίνονται ακόμη οι γεισίποδες του τρίτου ορόφου, που πιθανώς να στήριζαν πλατύτερο τέταρτο όροφο, ο οποίος όμως δεν σώζεται ή ποτέ δεν κατασκευάστηκε. Μια μεγάλη τοξωτή είσοδος παρεμβάλλεται ανάμεσα από τους δύο πύργους και συνδέει τον εσωτερικό με τον εξωτερικό περίβολο. Ο δεύτερος, μικρότερος πύργος του Κάστρου του Πυθίου, είναι επίσης σχεδόν τετράγωνος, με μήκος πλευράς περίπου 7,5 μέτρα, ενώ διατηρείται σε ύψος 20 μέτρων. Οι τέσσερις όροφοι που τον αποτελούν στεγάζονται με θόλους. Πιστεύεται πως ο πύργος αυτός ήταν αμυντικού χαρακτήρα και οι όροφοί του δεν επικοινωνούν μεταξύ τους αλλά έχουν εισόδους είτε από το τείχος είτε από τον άλλο πύργο απευθείας. Η επίδραση της δυτικής στρατιωτικής αρχιτεκτονικής στην Βυζαντινή θεωρείται προφανής.
Διοικητικά
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1924 στο ΦΕΚ 194Α-14/08/1924 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», μαζί με το Ρήγιο και τον Σταθμό αποτελούν τη δημοτική κοινότητα Πυθίου που ανήκει στη δημοτική ενότητα Διδυμοτείχου του δήμου Διδυμοτείχου και σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είχε πληθυσμό 331 κατοίκους, από 541 το 2011.
