Η Κορνοφωλιά είναι οικισμός του δήμου Σουφλίου του νομού Έβρου.

Δημοτική Κοινότητα Κορνοφωλιάς

Η Κορνοφωλιά αποτελούσε ξεχωριστή κοινότητα ως το 1998. Σήμερα αποτελεί την έδρα της Δημοτική Κοινότητα Κορνοφωλιάς, στην οποία περιλαμβάνεται και η Ιερά Μονή.

Πληθυσμός

Με βάση την απογραφή του 1991 ο συνολικός πληθυσμός οικισμού και μονής ήταν 699 κάτοικοι. Στην επόμενη απογραφή του 2001 ο πληθυσμός του οικισμού ήταν 566 κάτοικοι, ενώ συνολικά το δημοτικό διαμέρισμα είχε 579 κατοίκους. Το 2011 ο οικισμός είχε 432 και η μονή 11 κατοίκους και το 2021 οικισμός και μονή 366.

Ιστορία

Η κοινότητα Κορνοφωλιάς συστάθηκε με το Π.Δ 30-7-1924 (ΦΕΚ Α177/1924) και απαρτιζόταν από τρεις οικισμούς, την Κορνοφωλιά που ήταν η έδρα της κοινότητας, τη Λύρα και τη Λυκόφη που αποσπάστηκαν με Π.Δ., η μεν πρώτη το 1927 και η δεύτερη το 1946. Η πρώτη θέση του οικισμού ήταν, στη συμβολή των δύο ποταμών - χειμάρρων Μαγγάζι ή Διαβολόρεμα και Καμηλοπόταμου, από αρχαιοτάτων χρόνων. Στην επανάσταση του 1821 οι κάτοικοι της Κορνοφωλιάς συμμετείχαν στην εξέγερση. Σημαντικότεροι ήρωες αυτής της περιόδου ήταν οι οπλαρχηγοί Αθανάσιος Μπέλιας (Καραμπελιάς) και Γεώργιος Γιαννακούδης. Ο Θανάσης Μπελιάς (Καράμπελιας), όπως διασώζει η προφορική παράδοση, είχε σχηματίσει αρχικά ανταρτικό σώμα στο όρος Γκίμπρενα της περιοχής Σουφλίου. Αργότερα, αφού πρώτα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία, τάχθηκε στο πλευρό του Αλεξ. Υψηλάντη και μετά την αποτυχία του επαναστατικού κινήματος στη Μολδοβλαχία, κατευθύνθηκε μαζί με πολλούς άλλους αγωνιστές προς τη Νότια Ελλάδα. Η οδύσσεια αυτή κατέληξε σε οδυνηρό τέλος για τους περισσότερους απ' αυτούς εξαιτίας των κακουχιών και της έλλειψης περίθαλψης. Διασχίζοντας την οροσειρά της Ροδόπης, ο Καραμπελιάς έπεσε σε τουρκική ενέδρα, συνελήφθηκε και απαγχονίσθηκε στην Αδριανούπολη. Η μορφή του πήρε θρυλικές διαστάσεις και ο χαμός του έγινε δημοτικό τραγούδι. Μαζί με τον Θανάση Μπελιά πολέμησε και ο (Καρα)-Γιάννης Καρυοφυλίδης από το χωριό Σύδιον (Σιαχίνκιοϊ) των Μαλγάρων. Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι μαζί οδήγησαν 1.500 πολεμιστές από τη Θράκη στη Μολδοβλαχία, πληροφορία, αρκετά διογκωμένη και μάλλον αβάσιμη για τις διαστάσεις της. Συμπατριώτης του Καραμπελιά ήταν ο Γιαννακούδης, ο οποίος γλίτωσε από τα δεινά της Μολδοβλαχίας, πολέμησε στη Νότια Ελλάδα και αργότερα επέστρεψε στο χωριό του. Στην Κορνοφωλιά γεννήθηκε ο λόγιος και ιεροκήρυκας του 18ου αιώνα, Σταμάτιος Παπάς.

Ονομασία

Η αρχαία ονομασία του οικισμού δεν είναι γνωστή. Στα ρωμαϊκά χρόνια ονομαζόταν Ζειρηνία ή Ζεβρών (Zervae =Ζέρβαι) ή Zurbae.. Στα χρόνια του Ιουστινιανού ονομαζόταν Ζδεβρήν, ενώ στα μεταβυζαντινά χρόνια, Οπάν ή Παν εξ’ ού και Παντερι=Παν + ντερε = ποταμάκι του Οπάν ή Παν, Κλεισούρα και Μαυροπήγαδο ή Μαυροπήγαδο της Κλεισούρας. Ο ποταμός Μαγγάζι ή Διαβολόρεμα, λέγονταν και Μαυροπόταμος και Καραμπουνάρ Σού (Kara + bunar = Μαύρο + πηγάδι). Το 1500 μ.Χ. Τα ονόματα Καρά Γιουσούφ, Σεκμπάν Βιρανί, Καρά Μπουνάρ ίσως και Οπάν προσδιορίζουν τον ίδιο οικισμό.- Το 1637 μ.Χ. το όνομα που αναφέρεται είναι Karabunar Derbent = Μαυροπήγαδο της Κλεισούρας. Ίσως αυτά τα χρόνια να έγινε η μετακίνηση των κατοίκων του οικισμού στη σημερινή του θέση σε ένα άλλο Μαυροπήγαδο. Από το 1700 μ.Χ. ο οικισμός στη σημερινή του θέση αναφέρεται ως Κουρουνοφωλιά ή Κορνοφωλιά. Η ονομασία αυτή προέρχεται από τις λέξεις κουρούνα και φωλιά.

Αρχαιολογικά ευρήματα

Στο χωριό έχουν βρεθεί κατά καιρούς διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα. Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται θραύσμα ανάγλυφης αναθηματικής στήλης, που εικονίζει χέρι που κρατά θύρσο και στο επάνω μέρος αναγράφεται η επιγραφή «ΚΥΡΙΩ ΕΒΡΩ». Ευρήματα από τη ρωμαϊκή εποχή, όπως αγάλματα και νομίσματα, βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής. Στο ίδιο μουσείο παραδόθηκε και τμήμα επιγραφής που βρέθηκε στην περιοχή του Δερβενίου (...ΒΟΥΛ[Η]... / ... [Λ]ΑΡΧΗC...) που επιβεβαιώνει ότι στο σημείο αυτό υπήρχε μια σημαντική πόλη. Η πόλη αυτή προϋπήρχε και ως παλαιός θρακικός οικισμός ο οποίος επανιδρύθηκε στο πρότυπο των αρχαίων ελληνικών αυτόνομων πόλεων.

Σημαντικοί Κορνοφωλιώτες

Σταμάτης Βελλίδης, στρατιωτικός, αρχηγός ΓΕΕΘΑ Σταμάτιος Παπάς, λόγιος και ιεροκήρυκας Αθανάσιος Καραμπελιάς, οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 Γεώργιος Γιαννακούδης, οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα για την Κορνοφωλιά