Η Αγία Ελεούσα είναι οικισμός της Ρόδου. Υπάγεται στην τοπική κοινότητα Πλατανίων, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Καμείρου, του δήμου Ρόδου, της περιφερειακής ενότητας, Ρόδου, στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πριν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης ανήκε στην επαρχία Ρόδου του νομού Δωδεκανήσου, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.

Γεωγραφία

Η Αγία Ελεούσα είναι οικισμός της βορειοκεντρικής Ρόδου. Βρίσκεται σε λοφώδη περιοχή ανάμεσα στις κορυφές Ψίνθος και Φουντουκλί, πάνω στο δρόμο για την περιοχή «Πεταλούδες» και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 270. Απέχει περίπου 34 χλμ. ΝΔ. της πρωτεύουσας του νησιού (μέσω Αφάντου).

Πληθυσμός

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1961 και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Πλατανίων της Ρόδου. Με το ΦΕΚ 244Α - 4/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Πλατανίων και προσαρτήθηκε στον δήμο Καμείρου. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Καμείρου και προσαρτήθηκε στον δήμο Ρόδου.

Ιστορικά στοιχεία

Η νεότερη ιστορία της Αγίας Ελεούσας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα χρόνια της Ιταλικής Κατοχής των Δωδεκανήσων. Οι κατακτητές διαμόρφωσαν εκπληκτικά τον οικισμό, από το 1935, ως «Campochiaro» στα πρότυπα των δασικών χωριών των Ιταλικών Άλπεων, με την υπογραφή του κυβερνήτη Μάριο Λάγκο. Αρχικά εγκαταστάθηκαν υλοτόμοι από την κοιλάδα του Φιέμε της Β. Ιταλίας, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα μέρος ιδανικό για τους επίτιμους καλεσμένους των κατακτητών. Η φροντίδα των Ιταλών για το «θέρετρό» τους ήταν υποδειγματική: πέρα από την απαράμιλλη ομορφιά του τοπίου, τα κτήρια με τα έντονα χρώματα, τις καμάρες και τα καμπυλωτά μπαλκόνια που επιβάλλονταν στον χώρο, υπήρχε αγορά, σχολείο, εκκλησία (Άγιος Χαράλαμπος), ακόμα και φυλακές. Μάλιστα, το γκιζάνι διετηρείτο από τότε στον οικισμό, σε πολύ φροντισμένη τεχνητή λίμνη (βλ. παρακάτω). Μετά την αποχώρηση των Ιταλών, το 1947, το «θέρετρο» εγκαταλείφθηκε και οι όμορφες εγκαταστάσεις δεν αξιοποιήθηκαν και καταστράφηκαν. Μόνο το σχολείο έμεινε σε χρήση, αλλά ως σανατόριο πλέον, με την ονομασία «Βασίλισσα Φρειδερίκη». Το σανατόριο, που λειτούργησε μέχρι το 1970, φιλοξένησε νησιώτες και βορειοελλαδίτες οι οποίοι έφταναν εκεί ανά δεκάδες έχοντας «χτυπηθεί» από φυματίωση, τη μάστιγα της Ελλάδας κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Σήμερα είναι ένα ερειπωμένο «κτήριο-φάντασμα» που δεν θυμίζει τίποτε από τις παλιές εποχές.

Το Γκιζάνι της Ρόδου

Διακόσια μέτρα από την κεντρική πλατεία του οικισμού, υπάρχει κυκλική υδατοδεξαμενή όπου διατηρούνται κάποια γκιζάνια, σε ένα από τα κέντρα προστασίας και ενημέρωσης του νησιού. Το Γκιζάνι (Squalius ghigii) είναι μικρό ψάρι του γλυκού νερού, το οποίο ζει αποκλειστικά στη Ρόδο. Θεωρείται από τα πλέον απειλούμενα με εξαφάνιση είδη ψαριών -γλυκού νερού- στην Ευρώπη και προστατεύεται τόσο από την Ευρωπαϊκή, όσο και από την Ελληνική Νομοθεσία. Συμπεριλαμβάνεται στο Παράρτημα ΙΙ της Κοινοτικής Οδηγίας για την Προστασία των Βιοτόπων (92/43/EEC), ως είδος προτεραιότητας, καθώς και στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας. Επίσης προστατεύεται από την Ελληνική Νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 67/1981. Εκτός από τη δεξαμενή και τα έργα υδροληψίας της πηγής, στην ίδια περιοχή είχαν γίνει, κατά την περίοδο της Ιταλικής κατοχής της Ρόδου, έργα διαμόρφωσης του χώρου με τοιχία, σκάλες και αμφιθεατρικά καθίσματα. Στα πλαίσια του έργου Life-Φύση για το γκιζάνι, έγινε επισκευή της υδατοδεξαμενής και κατασκευάστηκαν πλακόστρωτα και καθίσματα, καθώς και ένα περίπτερο που στεγάζει έκθεση με πληροφοριακό υλικό στη μορφή εντύπων και εφαρμογής multimedia (σε info-point) για το γκιζάνι.

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1978, 2006 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 Εγκυκλοπαίδεια Δομή, εκδ. 2002-4 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) Χάρτες «ROAD» Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 Google Earth eetaa.gr

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

To Σανατόριο της Ελεούσας Ρόδου