Τα Αφάντου είναι κωμόπολη της Ρόδου και ένας από τους παλαιότερους οικισμούς του νησιού. Απέχει 18,5 χιλιόμετρα από την πόλη της Ρόδου και 5 χιλιόμετρα από το Φαληράκι και με βάση την απογραφή του 2011 έχει 6.071 κατοίκους. Τα Αφάντου φημίζονταν ιδιαίτερα για τα υφαντά τους.

Ονομασία

Για το πως δόθηκε η ονομασία Αφάντου στην περιοχή υπάρχουν τρεις εκδοχές. Με βάση την επικρατέστερη από αυτές η ονομασία λήφθηκε λόγω της θέσης του χωριού ανάμεσα σε λόφους, η οποία το καθιστά άφαντο. Άλλη εκδοχή φέρει υπεύθυνο για την ονοματοδοσία της περιοχής πλούσιο μεγαλοκτηματία της αρχαιότητας, που ονομαζόταν Εύφαντος. Υπάρχει τέλος και η πιθανότητα τα Αφάντου να έλαβαν την ονομασία αυτή από τα ξακουστά υφαντά της περιοχής.

Περιβάλλων χώρος

Σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από τα Αφάντου βρίσκεται ο οικισμός Κολύμπια, ενώ δυτικά του οικισμού αυτού η Αρχίπολη, ένα ορεινό χωριό 582 κατοίκων. Στην περιοχή εντοπίζονται και οι Επτά Πηγές, ρεματιά με πλούσια βλάστηση από πεύκα και πλατάνια, όπου υπάρχει και τεχνητή λίμνη.

Ιστορία

Αρχαιότητα και ελληνιστικά χρόνια

Η ιστορία της περιοχής φτάνει μέχρι την αρχαιότητα, οπότε και αποτελούσε τμήμα του δήμου Βριγηνδαρίων, ο οποίος ήταν υπό την εποπτεία είτε της Καμείρου είτε της Ιαλυσού. Ο δήμος φημιζόταν για τα σύκα του, ενώ κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η γεωργία. Η ακμή του παρατηρείται κατά την ελληνιστική περίοδο, ενώ μεταξύ 7ου και 9ου αιώνα καταστράφηκε τρεις φορές: Πέρσες το 620, Άραβες το 653 και Τούρκους το 807.

Μεσαίωνας

Το 10ο αιώνα μ.Χ., ο δήμος διαλύεται και οι οικισμοί που τον αποτελούσαν συνενώθηκαν στη σημερινή πόλη του Αφάντου. Στη συνέχεια οι πληροφορίες για τα Αφάντου είναι συγκεχυμένες. Εικάζεται ότι ήταν ανάλογη με αυτήν της πόλης της Ρόδου.

Κατά την διάρκεια της Ενετοκρατίας, ο Μεγάλος Μάγιστρος διοικεί το νησί και ρυθμίζει την πολιτική και κοινωνική ζωή του νησιού. Το 1474, ο Μάγιστρος των Ιπποτών Ορσίνι εκδίδει ένα διάταγμα: «σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής, τα χωριά Αφάντου, Ψίνθος, Αρχίπολη, Αρμία, Καλυθιές και Δεμαλία να αποσυρθούν στην Πόλη της Ρόδου».

Τουρκοκρατία

Το 1522, η Ρόδος περνάει υπό την κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κατά την Τουρκοκρατία δεν υπήρξαν ομαδικές εξισλαμίσεις.

Σύγχρονη ιστορία

Συγκεκριμένες πληροφορίες έχουμε το 1912, οπότε και οι Ιταλοί που έχουν καταλάβει το νησί χρησιμοποίησαν τα Αφάντου ως ορμητήριο για την κατάληψη της Ψίνθου, η οποία αποτελούσε καταφύγιο των Τούρκων. Η αποστολή τους, υπό το στρατηγό Αμέλιο, ήταν επιτυχής και οι επτά νεκροί τους τάφηκαν στο προαύλιο της εκκλησίας του Αφάντου. Το 1935, οι Ιταλοί προέβησαν στην απαλλοτρίωση των κτημάτων της περιοχής Κολύμπια, δημιουργώντας ένα πρότυπο γεωργικό χωριό, το San Benedetto. Χάραξαν δρόμους, χώρισαν την περιοχή σε τετράγωνα και έκτισαν την καθολική εκκλησία του Αγίου Βενέδικτου, ενώ ιδρύθηκαν και ιταλικά σχολεία, που για κάποιο χρονικό διάστημα είχαν αντικαταστήσει τα ελληνικά. Μετά την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα το 1948 άρχισε η ανάπτυξη της περιοχής. Τα Κολύμπια ξαναπήραν το όνομά τους και τα κτήματα μοιράστηκαν στους ακτήμονες των γειτονικών χωριών. Η ταπητουργία ήταν μια παραδοσιακή ενασχόληση των γυναικών του Αφάντου μέχρι τα μέσα του 1960. Ωστόσο, κατά τη δεκαετία του '50, ελαττώνεται σε σημαντικό βαθμό ο πληθυσμός της περιοχής λόγω της μετανάστευσης κυρίως προς τη Γερμανία. Η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής ξεκίνησε τη δεκαετία του '80 με την τουριστική αξιοποίηση της. Το 1997 τα Αφάντου, η Αρχίπολη και τα Κολύμπια ενώθηκαν διοικητικά με το σχέδιο Καποδίστριας στο Δήμο Αφάντου, ενώ το 2011 με το πρόγραμμα Καλλικράτης ενώθηκαν στον ενιαίο δήμο Ρόδου.

Διατελέσαντες πρόεδροι της κοινότητας και δήμαρχοι του δήμου Αφάντου

Η Κοινότητα Αφάντου συστάθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1948 με έδρα τον ομώνυμο οικισμό και λειτούργησε ως τις 20 Αυγούστου 1994, οπότε αναγνωρίστηκε σε δήμο. Ο δήμος λειτούργησε ως το 2010, οπότε προσαρτήθηκε στον δήμο Ρόδου.

= Κοινοτάρχες

=

= Δήμαρχοι

=

Αθλητικές δραστηριότητες

Τα Αφάντου διαθέτουν ποδοσφαιρικούς συλλόγους και εγκαταστάσεις γκολφ. Η Αθλητική Ένωση Ροδίων Αφάντου (ΑΕΡΑ) είναι ένας από τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους της περιοχής. Η ομάδα του ΑΕΡΑ κατέκτησε το πρωτάθλημα της Α΄ κατηγορίας της Ε.Π.Σ. Δωδεκανήσου για τη περίοδο 2004-2005 και αγωνίστηκε στο περιφερειακό πρωτάθλημα τη περίοδο 2005-2006. Στα Αφάντου υπάρχουν και άλλες ομάδες όπως η Ε.Ν.Α. (Ένωση Νεολαίας Αφάντου) στην οποία αγωνίζονται νεαροί αλλά και νεαρές ποδοσφαιρίστριες και μία ομάδα παίδων, στην οποία συμμετέχουν παιδιά από την ηλικία των πέντε ετών.

Πανηγύρεις

Προστάτης της πόλης Αφάντου είναι ο Άγιος Λουκάς.

Πανηγύρι της Παναγιάς της Καθολικής, 14 Αυγούστου, παραλία του Αφάντου Πανηγύρι του Προφήτη Ηλία, 20 Ιουλίου Πανηγύρι του Αγίου Λουκά, 18 Οκτωβρίου Πανηγύρι του Αγίου Δημητρίου, 26 Οκτωβρίου.

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Ιστορία και λαογραφία του Αφάντου Ρόδου, Τσαμπίκου Ηλ. Σηφόπουλου Από το δήμο Βριγηνδαρίων στο Δήμο Αφάντου, Τσαμπίκου Ηλ. Σηφόπουλου, 2004

Πηγές

Πληροφορίες για το δήμο Αφάντου