Τα Κύργια ή Κύρια είναι μεγάλος οικισμός (κεφαλοχώρι) της Ανατολικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Δράμας.

Γεωγραφικά - ιστορικά στοιχεία

Τα Κύρια βρίσκονται στα ανατολικά της πεδιάδας της Δράμας σε υψόμετρο 150 μέτρα ενώ απέχουν περίπου 5 χλμ. ανατολικά από το Δοξάτο και 18 χλμ. νοτιοανατολικά από τη Δράμα. Η ονομασία του χωριού προέρχεται από το τουρκικό Kir που σημαίνει ξερός τόπος. Στη θέση του σημερινού οικισμού πιθανολογείται ότι ήταν κτισμένα τα αρχαία Κρίφλα. Το χωριό έχει κατοικηθεί από πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής μετά το 1922, κυρίως από την Ανατολική Θράκη, τον Πόντo, την Καππαδοκία, την Προύσα και από τα Σώκια της Σμύρνης. Μετά τη μάχη των Φιλίππων (42 π.Χ.), Ρωμαίοι στρατιώτες ίδρυσαν μικρές κοινότητες (vici) στην Ανατολική Μακεδονία και στη ρωμαϊκή αποικία των Φιλίππων, μεταξύ των οποίων αναφέρεται και η κώμη των Κυργίων. Στο γειτονικό Βαθυχώρι έχουν βρεθεί αρχιτεκτονικά μέλη, σαρκοφάγοι και λατινικές επιγραφές ενώ κοντά στα Κύργια ενεπίγραφη επιτύμβια πλάκα και ένας ρωμαϊκός βωμός ευρήματα τα οποία μαρτυρούν την ύπαρξη ρωμαϊκής κώμης στην περιοχή κατά το 2ο αιώνα.

Οικονομία

Τα Κύρια είναι αγροτική περιοχή με κύριο παραγόμενο προϊόν στο παρελθόν τον καπνό, ο οποίος φημίζονταν ως ο καλύτερης ποιότητας καπνός στην Ελλάδα, πολύ γνωστός στο εξωτερικό με τον όρο «Κυρ-Μπασμά». Οι παραγωγοί στράφηκαν τις τελευταίες δεκαετίες σε νέες καλλιέργειες και δραστηριότητες και στη δεκαετία του 1990 άρχισαν να καλλιεργούνται συστηματικά οι γνωστές καλλιέργειες της αμπέλου και της ελιάς. Κοντά στους παραγωγούς του τσίπουρου, εμφανίστηκαν παραγωγοί κρασιού με τη δημιουργία μεγάλων οινοποιείων στην κοντινή περιοχή. Η μικρασιάτικη παράδοση στην παραγωγή χαλβά συνεχίζεται ακόμη και σήμερα με το «χαλβά Κυργίων».

Μαρτυρικό χωριό

Κατά την βουλγαρική κατοχή εκετελέσθηκαν πλέον των 100 κατοίκων των Κυργίων από τον στρατό κατοχής, όπως έγινε και σε πολλές πολεις και χωριά της περιοχής της Δράμας τον Σεπτέμβριο του 1941. Με Προεδρικό Διάταγμα της 1ης Ιουνίου 2017, τα Κύργια του Δήμου Δοξάτου χαρακτηρίστηκαν ως Μαρτυρικό Χωριό, σε αναγνώριση των αγώνων και των ανθρώπινων απωλειών που υπέστησαν οι κάτοικοι, κατά την περίοδο της βουλγαρικής κατοχής στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Διοικητικά στοιχεία

Τα Κύρια, μετά την απελευθέρωση, αναφέρονται επίσημα το 1919 στο ΦΕΚ 251Α - 20/11/1919 με την ονομασία που είχαν από την τουρκοκρατία ως Οργαντζή να ορίζονται έδρα της τότε κοινότητας Κηρίων. Το 1953 με το ΦΕΚ 86Α - 11/04/1953 μετονομάστηκαν σε Κήρια και το 1961 το όνομά τους διορθώνεται σε Κύρια. Το 1994 με το ΦΕΚ 133Α - 20/08/1994 ορίστηκε έδρα του νεοϊδρυθέντα δήμου Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι το 1997 οπότε ο δήμος καταργήθηκε (ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997)

Συνοικισμοί

Η Δημοτική Κοινότητα Κυρίων αποτελείται από τους εξής οικισμούς (σε παρένθεση τα πρώην τοπωνύμιά τους):

Τα Κύρια (Οργαντζή) Την Τραχεία (Ντουρακλή) Το Βαθύσπηλο (Μπουτζάκι) Την Αγάπη (Χιμετλή) Το Βαθυχώρι (Αραπλή) Το Ευρύπεδο (Ασαά Μαχαλά) Το Υψηλό (Χασαπλή) Σημείωση: Οι οικισμοί Τραχεία και Αγάπη καταργήθηκαν το 1940 και προσαρτήθηκαν στα Κύρια.

Πληθυσμός

Η Δημοτική Κοινότητα Κυρίων (Κυργίων) σύμφωνα με την απογραφή του 2021 είχε 1.535, ενώ με εκείνη του 2011 είχε 1.958 κατοίκους και με αυτή του 2001 είχε 2.471. Αναλυτικά απογράφηκαν κατά συνοικισμό το 2011 (στην παρένθεση το 2001):

Τα Κύρια: 1.330 (1.714) συμπεριλαμβάνουν τους συνοικισμούς Τραχεία και Αγάπη Το Βαθύσπηλο: 235 (243) Το Βαθυχώρι: 208 (275) Το Ευρύπεδο: 135 (186) Το Υψηλό: 50 (53) Ο πληθυσμός έχει μειωθεί σημαντικά μετά το 1960 λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης.

Αθλητισμός

Γ.Σ. Α.Ε. Κυργίων

Στα Κύργια έχει την έδρα του ο ποδοσφαιρικός σύλλογος Γυμναστικός Σύλλογος Αθλητική Ένωση Κυργίων, εν συντομία Γ.Σ. Α.Ε. Κυργίων. Διαθέτει τμήμα ποδοσφαίρου ανδρών και τμήματα παιδικών ομάδων (Ακαδημία). Χρώματά του είναι το κίτρινο και το μαύρο. Η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα στα Κύργια Δράμας δημιουργήθηκε το 1927 με την ονομασία ΒΥΖΑΝΤΙΟ από τον Κων/νο Δοντάκη. Στη συνέχεια άλλαζε ονομασίες, άλλοτε ως ΙΕΡΑΞ το 1928 (Κουφατζής Ιωάννης), ως ΜΑΙΑΝΔΡΟΣ (Μαρκουλιός Δημήτριος), ως ΝΕΑ ΔΥΝΑΜΗ (Σισμάνης Μιχαήλ, φοιτητής), ανάλογα από πιο συνοικισμό του χωριού καταγόταν ο Πρόεδρος! Ο Γ.Σ. Α.Ε.Κυργίων ιδρύθηκε το 1946. Αναγνωρίστηκε με την υπ’ αριθ. 348/1946 απόφαση του Πρωτοδικείου Δράμας. Ο αριθμός μητρώου εγγραφής της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (Ε.Π.Ο.) είναι 257. Οι ιδρυτές αυτού είναι οι: Χριστόφορος Δερές, Γεώργιος Προβατίδης και Μανόλης Χατζηπέτρου.

Παραπομπές

Πηγές

Εμμανουηλίδη Νίκου, Τα Κύργια. Προσφυγικό κεφαλοχώρι της Δράμας, τα αρχαία Κρίφλα

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα του δήμου Δοξάτου Επίσημη Ιστοσελίδα Γ.Σ. Α.Ε.Κυργίων