Ο Άγιος Αθανάσιος (πρώην Μπόριανη) είναι κωμόπολη του δήμου Δοξάτου στον νομό Δράμας της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 2.746 κατοίκους.

Γενικά και ιστορικά στοιχεία

Ο Άγιος Αθανάσιος βρίσκεται νοτιοανατολικά της Δράμας σε απόσταση 13 χιλιομέτρων από το κέντρο της. Μέχρι το 1927 ονομαζόταν Μπόριανη οπότε μετονομάστηκε σε Άγιος Αθανάσιος. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα αναφερόταν ως ένας αμιγώς μουσουλμανικός πληθυσμός, στον οποίο εγκαταστάθηκαν εκείνη την περίοδο βλαχόφωνοι Έλληνες από την περιοχή του Ζαγορίου. Περιήλθε στο ελληνικό κράτος κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων και σύμφωνα με στατιστική του 1913 είχε πληθυσμό 583 κατοίκων (289 άνδρες και 294 γυναίκες). Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είχε ως επακόλουθο την αποχώρηση των μουσουλμάνων από τον οικισμό, στον οποίο εγκαταστάθηκαν Έλληνες πρόσφυγες από τις περιοχές της Καππαδοκίας, του Πόντου, της Ανατολικής Θράκης και της Ιωνίας. Ακόμη, στη Μπόριανη εγκαταστάθηκαν και Έλληνες από τη Βουλγαρία (συγκεκριμένα από τον γεωγραφικό χώρο της Ανατολικής Ρωμυλίας). Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα, ο Άγιος Αθανάσιος περιήλθε το 1941 μαζί με το μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης στη Βουλγαρία. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους εκτοπίστηκαν από τον Άγιο Αθανάσιο ορισμένοι κάτοικοι μετά από απόφαση των κατοχικών αρχών. Παράλληλα, άλλες οικογένειες αποχώρησαν προς τη γερμανοκρατούμενη Ελλάδα, ενώ στην κωμόπολη εγκαταστάθηκαν έποικοι από τη Βουλγαρία. Το βράδυ της 28ης προς 29η Σεπτεμβρίου του 1941 ομάδα Ελλήνων ανταρτών εισήλθε στον Άγιο Αθανάσιο στο πλαίσιο της εξέγερσης της Δράμας σκοτώνοντας τον Βούλγαρο πρόεδρο της κοινότητας και έναν ντόπιο αγροφύλακα-συνεργάτη των δυνάμεων Κατοχής. Για αντίποινα, οι βουλγαρικές δυνάμεις αιχμαλώτισαν αρκετούς κατοίκους της κωμόπολης, οκτώ από τους οποίους εκτελέστηκαν ή απεβίωσαν στις φυλακές. Ο Άγιος Αθανάσιος, απελευθερώθηκε, όπως και η υπόλοιπη Ανατολική Μακεδονία, τον Οκτώβριο του 1944. Τις επόμενες δεκαετίες, αρκετοί κάτοικοι του Αγίου Αθανασίου μετανάστευσαν κινούμενοι είτε προς τα αστικά κέντρα της χώρας είτε προς το εξωτερικό. Διοικητικά, ο Άγιος Αθανάσιος αποτέλεσε μέχρι το 1997 έδρα κοινότητας της επαρχίας Δράμας και στη συνέχεια υπήχθη στον δήμο Δοξάτου, στον οποίο ανήκει μέχρι σήμερα.

Πολιτισμός - Αθλητισμός

Ο πολιτιστικός του σύλλογος «Η Βοϊράνη» ιδρύθηκε το 1977. Δραστηριοποιείται στα θέματα παράδοσης και πολιτισμού με τα χορευτικά του συγκροτήματα αλλά και θεατρικές παραστάσεις. Κάτω από την αιγίδα του συλλόγου λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη. Σημαντικές στιγμές του συλλόγου ήταν η έκδοση της Βοϊράνης, της διμηνιαίας εφημερίδας που εκδιδόταν από τον Μάιο του 1991 ως τον Μάρτιο του 2001. Στην κωμόπολη λειτουργούν δύο δημοτικά σχολεία και ένα γυμνάσιο. Ο ΜΑΣ Μέγας Αλέξανδρος, καθώς και η ποδοσφαιρική ακαδημία (ΠΑ.ΜΑ.), συνδράμουν στην άθληση των νέων του χωριού.

Απογραφές πληθυσμού

Προσωπικότητες

Θανάσης Παπαζώτος (1951-1996), Βυζαντινολόγος και αρχαιολόγος. Τιμόθεος Συμεωνίδης (1963), επίσκοπος της Εκκλησίας των Ελλήνων Παλαιοημερολογιτών («Φλωρινικοί»).

Παραπομπές