Πληροφορίες
Το Δίστρατο (πρώην Πιστιανά και Πιστιανά Παλαιάς Ελλάδος) είναι ορεινό χωριό του δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων στον νομό Άρτας της Ηπείρου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 47 κατοίκους.
Τοποθεσία
Το Δίστρατο είναι κτισμένο σε υψόμετρο 450 μέτρων, σε απόσταση 43 χιλιομέτρων ΒΑ της πόλης της Άρτας. Βρίσκεται στην κοιλάδα του Αράχθου, σε τοποθεσία η οποία πριν την ίδρυση του χωριού χρησίμευε ως βοσκότοπος και ήταν γνωστή ως Λυκούρες. Επιπλέον τα παλαιότερα χρόνια σε εκείνο το σημείο διασταυρώνονταν οι - τότε διαθέσιμοι - δρόμοι προς τα δυτικά Τζουμέρκα.
Γενικά και ιστορικά στοιχεία
Αν και στη θέση του Δίστρατου υπάρχουν ενδείξεις παλαιότερης κατοίκησης, εντούτοις πρόκειται για ένα σχετικά νέο χωριό. Δημιουργήθηκε μετά το 1881 και την απελευθέρωση μέρους της Ηπείρου έπειτα από τη συνθήκη του Βερολίνου, με τον ποταμό Άραχθο να αποτελεί το σύνορο μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με μαρτυρία του μητροπολίτη Άρτας Σεραφείμ, στη συγκεκριμένη τοποθεσία κατέφυγαν αρχικά 50 οικογένειες προερχόμενες από την τουρκοκρατούμενη Ήπειρο. Οι πρώτοι μόνιμοι κάτοικοι του Δίστρατου ήταν οικογένειες κτηνοτρόφων από τον Καταρράκτη, ενώ μέχρι και την πρώτη δεκαετία το 20ού αιώνα ζούσαν σε πρόχειρες οικίες. Το χωριό είναι χωρισμένο σε πέντε γειτονιές, ενώ παραδοσιακά, οι κοντινοί οικισμοί Δαφνούλα, Τζαπάδα και Τραπεζάκι, όπως και το κατηργημένο Πέραμα θεωρούνταν συνοικίες του. Το χωριό αρχικά λεγόταν Πιστιανά, ονομασία που οφείλεται στο ομώνυμο γειτονικό χωριό, το οποίο παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους. Το 1912 ορίστηκε ως έδρα κοινότητας, ενώ το 1940 μετονομάστηκε σε Πιστιανά Παλαιάς Ελλάδος για να ξεχωρίζει από το έτερο χωριό με την ίδια ονομασία. Οι κάτοικοι του χωριού συμμετείχαν ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, κυρίως μέσα από τις τάξεις του ΕΔΕΣ. Στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια πραγματοποιήθηκε η ανοικοδόμηση των υποδομών του Δίστρατου που είχαν υποστεί καταστροφές στη διάρκεια της Κατοχής, ωστόσο τη δεκαετία του 1960 ξεκίνησε η διαρροή του πληθυσμού του προς τα αστικά κέντρα και το εξωτερικό. Ενδιάμεσα, το 1956, έλαβε τη σημερινή του ονομασία, η οποία οφείλεται είτε σε μια τοποθεσία εντός του χωριού είτε στο γεγονός πως αυτό βρίσκεται στη διασταύρωση του δρόμου προς τα δυτικά Τζουμέρκα. Το 1997 υπήχθη στον καποδιστριακό δήμο Αθαμανίας, ενώ από το 2011 ανήκει στον δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων.
Αξιοθέατα
Αγροτικό Μουσείο στο Πέραμα, με εργαλεία και αντικείμενα χρήσης από την γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. "Τζαμάκειος" Βιβλιοθήκη στον περίβολο της εκκλησίας της Αγ. Τριάδας, στην πλατεία του Δίστρατου.
