Ο Διόνυσος είναι πεδινό χωριό του ομώνυμου δημοτικού διαμερίσματος του δήμου Ορχομενού στο νομό Βοιωτίας. Βρίσκεται στα βόρεια της πεδιάδας της Κωπαΐδας και της πόλης του Ορχομενού. Έχει πληθυσμό 572 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011.

Ονομασία

Το Τσαμάλι ή Τζαμάλιον μετονομάστηκε το 1955 σε Διόνυσο επειδή οι κάτοικοι του, θεώρησαν ότι τα απομεινάρια των βάθρων των αγαλμάτων που βρέθηκαν νότια του οικισμού, σκαλισμένα στους πρόποδες του βράχου, ανήκαν σε ναό του Διονύσου. Σήμερα βέβαια έχει αποδειχθεί ότι ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Ηρακλή.

Ιστορία

Ο οικισμός Τζαμάλι εμφανίζεται επίσημα για πρώτη φορά να ανήκει στο δήμο Ορχομενού στο τέλος του 19ου αιώνα. Ιδρύθηκε και κατοικείται από Σαρακατσάνους, οι οποίοι για πολλά χρόνια ξεχειμώνιαζαν σε αυτόν τον τόπο, μέχρι να έρθει η άνοιξη και να επιστρέψουν στα ορεινά βοσκοτόπια τους. Όταν σιγά - σιγά άρχισαν να ασχολούνται με την γεωργία, εγκαταστάθηκαν μόνιμα, και δημιούργησαν έναν σύγχρονο οικισμό. Το 1912 καταργείται ο δήμος και το Τζαμάλι αποτελεί κοινότητα. Το 1979 δημιουργήθηκε ποδοσφαιρική ομάδα με το όνομα Αθλητικός Όμιλος Διονύσου (Α.Ο.Δ).

Μνημεία

Πέντε χιλιόμετρα δυτικά από το χωριό στην περιοχή Καμπιά, βρίσκεται η Μονή του Οσίου Μάρτυρα Νικολάου του Νέου, η οποία χρονολογείται στις αρχές του 11ου αιώνα και θεωρείται σύγχρονη αυτής του Οσίου Λουκά Κατά την παράδοση ο ναός κατασκευάσθηκε με τα υλικά που μετέφεραν τα βυζαντινά αυτοκρατορικά καράβια στην Αταλάντη, με τελικό προορισμό τη μονή του Οσίου Λουκά του Στειριώτη. Κοντά στον Διόνυσο βρισκόταν η αρχαία Βοιωτική πόλη Τεγύρα. Στο λόφο Δήλο, λειτουργούσε το Τεγυραίο μαντείο του θεού Απόλλωνα μέχρι τα χρόνια των Περσικών πολέμων και του Πελοποννησιακού πολέμου και μόνο ύστερα από αυτούς έπαψε να λειτουργεί. Όπως γράφει ο Πλούταρχος, ενώ το μαντείο των Δελφών πανικοβλήθηκε στους Περσικούς πολέμους και συμβούλεψε τους Αθηναίους να εγκαταλείψουν τα υπάρχοντά τους και την πόλη τους και να φύγουν, το Τεγυραίο μαντείο έδωσε χρησμό υπέρ των Ελλήνων. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο (πάντα κατά τον Πλούταρχο) το Τεγυραίο μαντείο αποδείχτηκε ανώτερο του Δελφικού.

Αθλητισμός

Ο «Αθλητικός Όμιλος Διονύσου Βοιωτίας» με επίσημο έτος ίδρυσης το 1979, εκπροσωπεί το χωριό του Διονύσου στον αθλητισμό και πιο συγκεκριμένα στο ποδόσφαιρο. Ανήκει στη δύναμη της Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Βοιωτίας, όπου και αγωνιζόταν έως το 2008 που ανέστειλε τη λειτουργία του. Το καλοκαίρι του 2023, έπειτα από 15 χρόνια αδράνειας, επανασυστάθηκε και επέστρεψε στα πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ. Βοιωτίας, ξεκινώντας από τη Β΄ Κατηγορία. Η μεγαλύτερη διάκριση του Α.Ο. Διονύσου σημειώθηκε τη σεζόν 2004-05, όποτε και ως ομάδα Β΄ Κατηγορίας, έκανε την έκπληξη και κατέκτησε το Κύπελλο Ε.Π.Σ. Βοιωτίας για πρώτη και μοναδική φορά στην ιστορία του, νικώντας με 4-3 στην παράταση την Αναγέννηση Σχηματαρίου, ομάδα Δ΄ Εθνικής στον τελικό που διεξήχθη στις 17 Μαρτίου 2005 στο Αθλητικό Κέντρο Ε.Π.Σ. Βοιωτίας.

Παραπομπές

Πηγές

Επίσημη ιστοσελίδα του δήμου Ορχομενού Βοιωτικός Κόσμος