Η Αράχωβα (ή Αράχοβα) είναι ορεινή κωμόπολη της Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας χτισμένη στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού, σε υψόμετρο 950 μέτρων. Αποτελούσε έδρα του ομώνυμου δήμου μέχρι τα τέλη του 2010 ενώ με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης εντάχθηκε στον νέο Δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, του οποίου αποτελεί Δημοτική Ενότητα. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 2.657 κάτοικοι. Αποτελεί δημοφιλές χειμερινό θέρετρο, λόγω της ύπαρξης χιονοδρομικού κέντρου και της μικρής της απόστασης από την Αθήνα (153 χιλιόμετρα).

Ονομασία

Η επικρατέστερη άποψη για την προέλευση της ονομασίας της είναι πως προέρχεται από τη νοτιοσλαβική λέξη Οrechova που σημαίνει καρυδότοπος. Όμως υπάρχουν ακόμη δύο εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας της. Σύμφωνα με την πρώτη, η περιοχή ήταν γνωστή τα χρόνια της Επανάστασης ως «Ράχωβα», λέξη ελληνικής ρίζας, η οποία προέρχεται από το συνδυασμό «ράχις» και «ωβάς», κι η οποία χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει την οικιστική ένωση κατοίκων που ζούσαν σε μικρότερα μορφώματα. Σύμφωνα πάντως με τον Αραχωβίτη συγγραφέα του πονήματος «Ο παππούς μου κι εγώ στην Αράχωβα» (εκδόσεις «Α. Πιτσιλός», Αθήνα, 1998, σελ. 13) Γεώργιο Θ. Σύρο, η ονομασία αυτή πιθανόν να προέρχεται από το παλαιό χωριό Ράχωβο Γρεβενών, εκ του οποίου ήρθαν κάτοικοι διωγμένοι από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Η άλλη εκδοχή θέλει τη λέξη να προέρχεται από την ελληνική «ράχις» και το συνθετικό «όβα» (τόπος) που έχει ευρύτερη διάδοση στα Βαλκάνια (συγγενικό με το ελληνικό "οία" (χωριό) από το αρχαίο "οFία" (κοινότητα, φυλή), το λακωνικό "ωβά", και τα "ουαί" (φυλές) και "ώβοι" (τόποι μεγαλοπρεπείς) στο λεξικό του Ησύχιου). Επομένως «Αράχωβα» (Αράχοβα) = «ραχότοπος». Υπάρχουν πολλά παρόμοια τοπωνύμια στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, πάντα σε μεγάλα υψόμετρα. Το πρόθεμα "α-" συνηθίζεται στη Βλαχική γλώσσα.

Τοποθεσία

Η Αράχωβα είναι χτισμένη σε μία πλαγιά του Παρνασσού, που καταλήγει σε μία χαράδρα, στο βάθος της οποίας ρέει ο ποταμός Πλείστος. Το μέσο υψόμετρο του οικισμού είναι 950 μέτρα. Ο οικισμός βρίσκεται πάνω στην κύρια οδό που συνδέει από την αρχαιότητα τους Δελφούς και την Θήβα και την πεδιάδα της Άμφισσας με την Βοιωτία. Η θέση της πάνω σε ένα σημαντικό πέρασμα βοήθησε στην ανάπτυξη της Αράχωβας σε μεγαλύτερο βαθμό από τα γειτονικά της μέρη. Ο οικισμός απέχει 12 χιλιόμετρα από τους Δελφούς, που βρίσκονται δυτικότερα και 160 χιλιόμετρα από την Αθήνα.

Κλίμα

Το κλίμα της Αράχωβας είναι ξηρό το καλοκαίρι, με δροσιά και ψύχρα ακόμη και τις βραδινές ώρες, ενώ το χειμώνα επικρατεί κρύο με αξιόλογες βροχές και χιονοπτώσεις. Χιονίζει πυκνά με ΒΔ ή ΝΔ ανέμους, αρκετές φορές μέσα στην πόλη, αλλά ο Νότιος προσανατολισμός της, που έχει ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο, δεν ευνοεί στη διατήρηση του χιονιού για αρκετές μέρες. Ο τοπικός ΒΑ άνεμος (Κατεβατός), δεν ευνοεί σε φαινόμενα την Αράχωβα, παρά μόνο επικρατεί τσουχτερό κρύο με διαστήματα ηλιοφάνειας, σε αντίθεση με άλλες περιοχές. Αυτό συμβαίνει γιατί η Αράχωβα βρίσκεται στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού, οπότε ο ορεινός όγκος Παρνασσού εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό τη διέλευση συστημάτων από το Βορά.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Η περιοχή της Αράχωβας έχει πανάρχαια ιστορία. Αρχαιότατη πόλη η Λυκώρεια κατά την εποχή του Κατακλυσμού. Τότε στη Λιάκουρα, την πιο ψηλή κορυφή του βουνού (2.457 μ) στάθηκε η κιβωτός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας που γέννησαν τον Έλληνα, γενάρχη των Ελλήνων. Είναι γεμάτη από αρχαίες οικίσεις που ανάγονται ως το 1200 π.Χ. και διάσπαρτα ίχνη της αρχαιότητας από τον Παρνασσό ως το Ζεμενό κι ως κάτω στην κοιλάδα του Πλειστού. Στο Κωρύκειο Άντρο τα αρχαιότερα ίχνη ανάγονται στα νεολιθικά χρόνια (3000 π.Χ. περίπου). Στη δυτική πλευρά της Αράχωβας υπήρχε η Ανεμώρεια ή Ανεμώλεια, πόλη ομηρική, αναφερόμενη από τον Όμηρο, στη θέση μεταξύ του σημερινού νεκροταφείου και της τοποθεσίας «Ελένη», κάτω από τον Κατοπτήριο βράχο. Στα Ομηρικά Χρόνια ήταν μία από τις επίσημες οκτώ Φωκικές πόλεις (Η Αράχωβα άπο πάντα θεωρείται πόλη της Φωκίδας όμως, μετά την εφαρμογή του νόμου ΒΧΔ (6-7-1899) ανήκει στα διοικητικά όρια της Βοιωτίας με πρωτεύουσα τη Λιβαδειά). Είχε μακρύ τείχος, ναό που ανακάλυψε το 1874 ο Αραχωβίτης ιστορικός Γεώργιος Κρέμος και βωμό των Ανέμων. Λιγοστά ερείπια της υπάρχυν σήμερα στη δυτική πλευρά της Αράχωβας. Η Ανεμώρεια έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο με αρχηγούς τον Επίστροφο και το Σχεδίο.

Μεσαίωνας

Από τη μαρτυρία του Βυζαντινού γραμματικού Στέφανου Βυζαντίου, στο γεωγραφικό λεξικό του «Εθνικά», σχετικά με την Ανεμώρεια, αποδεικνύεται ξεκάθαρα η ύπαρξη αυτού του οικισμού μέχρι τις αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα. Ύστερα από τους καταστρεπτικούς σεισμούς, του έτους 551 μ.Χ., τους οποίους μαρτυρά ο Βυζαντινός ιστορικός Προκόπιος, σύμφωνα με τον οποίο πολλά χωριά του Κρισσαίου Κόλπου καταστράφηκαν, τότε καταστράφηκε και η Ανεμώρεια σε τέτοιο βαθμό, που πλέον δεν μπορούσε να ανασυγκροτηθεί και έκτοτε οι διασωθέντες κάτοικοι έζησαν διασκορπισμένοι σε διάφορες κατάλληλες θέσεις της ευρύτερης περιοχής της, όπως θέσεις του Ελαιώνα, στο Ζεμενό κ.α. Το σημερινό χωριό Αράχωβα ιδρύθηκε γύρω στα 1300 μ.Χ., όταν η φραγκική κυριαρχία στη Φωκίδα και στη Βοιωτία βρισκόταν στο ζενίθ της ακμής της και τοπικός φεουδάρχης είχε ορισθεί ο ευπατρίδης Ντε Νέσλε, ο οποίος οργάνωσε καλύτερα την περιοχή και ένωσε τους διασκορπισμένους πυρήνες της περιοχής σε έναν στη θέση Άι Γιάννης της σημερινής Αράχωβας, που είναι κατά κάποιο τρόπο το κέντρο βάρους της περιοχής, κι επιπλέον κατάλληλο μέρος για οίκηση (υπήνεμο, με νερά και με φυσική προστασία από το χιονιά και τον παγετό) με σκοπό την ανάπτυξη σημαντικού οικισμού για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο κι εκμετάλευση του ευρύτερου τιμαρίου του. Το όνομα του οικισμού αυτού προήλθε από το αντίστοιχο όνομα που χαρακτήριζε το στρατηγικό κάστρο ή ακόμα τον οικισμό που υφίστατο μέχρι τότε στην περιοχή του σημερινού Ζεμενού. Στη συνέχεια αυτό το χωριό αναπτύχθηκε γοργά έτσι ώστε, όταν μετά από 150 χρόνια περίπου, δηλαδή το 1436 μ.Χ., ο περιηγητής Κυριάκος από την Άγκονα της Ιταλίας, το χαρακτήρισε πολυάνθρωπο χωριό. Πολλοί ιστορικοί είχαν επιμείνει κατά τις περιηγήσεις τους ότι στην Αράχωβα είχε αλλοιωθεί ελάχιστα το ελληνικό στοιχείο. Η ύπαρξη μιας αραχωβίτικης παράδοσης, της: «Λάμνιας στην Τούμπρη» είναι από μόνη της πολύ ισχυρή ένδειξη για να μας πείσει για τη συνέχεια της ελληνικής φυλής σε τούτη την περιοχή του Παρνασσού και έτσι να δεχτούμε ότι οι Αρβανιτόβλαχοι σκηνίτες τσοπάνηδες που έφτασαν κάποτε εδώ (αρχές 2ης χιλιετίας) δε βρήκαν τόπο εντελώς ακατοίκητο, αλλά συνάντησαν γηγενές πληθυσμιακό υπόστρωμα με δυνατές αρχαίες μνήμες, στο οποίο εντάχθηκαν και με το οποίο συγχωνεύτηκαν, με αποτέλεσμα να αποβάλουν το όποιο γλωσσικό ιδίωμά τους, και το μόνο κειμήλιο που άφησαν στην περιοχή της Αράχωβας για να θυμίζει στις νεότερες γενιές την εγκατάσταση τους ήταν ορισμένα ξενόγλωσσα (βλάχικης ή αλβανικής ρίζας) τοπωνύμια, τα οποία σχετίζονταν με τη ιδιαίτερη ασχολία τους, που δεν ήταν άλλη από τη βόσκηση του ποιμνίου τους στις πλαγιές του Παρνασσού.

Τουρκοκρατία & Ελληνική Επανάσταση

Σύμφωνα με μαρτυρίες, το 1435, «η Αράχωβα είναι πόλη πολυάνθρωπη». Στον 16º αιώνα παρουσιάζει άνθηση. Αρκετά χρόνια μετά, οι περιηγητές Τζέικομπ Σπον και Τζόρτζ Ουέλερ που έφτασαν στο χωριό το 1675-1676 αναφέρουν πως η Αράχωβα ήταν ένα μεγάλο χωριό με 200 ή 300 οικογένειες, ενώ όλοι οι κάτοικοι της ήταν Έλληνες με ελάχιστους Αρβανίτες και μόνο έναν Τούρκο, ο οποίος ήταν σούμπασης ή βοεβόδας της περιοχής. Ο μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος αναφέρει ότι η Αράχωβα ήταν, γύρω στο 1728, η σπουδαιότερη κωμόπολη του Παρνασσού. Γι’ αυτήν αναφέρει και ο περιηγητής Κλάρκ ότι το 1801 είχε 250 σπίτια και ότι κανένας Τούρκος δεν έμενε εκεί. Αναφέρεται ότι η Αράχωβα πυρπολήθηκε από τους Τούρκους το 1803 ή 1804, εξαιτίας των φιλονεικιών που υπήρχαν ανάμεσα στους κλέφτες και τους αρματολούς. Κατά την Επανάσταση του 1821, οι κάτοικοι της Αράχωβας πήραν ενεργό μέρος στον αγώνα και έπαθαν μεγάλες καταστροφές. Το Νοέμβριο του 1826 η Μάχη της Αράχωβας έσωσε την επανάσταση των Ελλήνων από μια μεγάλη παρακμή της. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αντιμετώπισε νικηφόρα 2000 Τουρκαλβανούς, απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Το χωριό απελευθερώθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1828 από το Δημήτριο Υψηλάντη και αμέσως μετά την απελευθέρωση ιδρύθηκε ελληνικό σχολείο. Προχωρώντας μέσα στο χρόνο συναντάμε πάντα παρόντες του Αραχωβίτες να πολεμούν για τα ιδανικά της Ελλάδας, λαμβάνοντας μέρος σε όλους τους Εθνικούς Αγώνες.

Νεότερα Χρόνια

Το 1833 χτίστηκε ο σημερινός Ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος υπήρχε από το 1676 με διαφορετική μορφή, όπως δείχνει ανάγλυφη πλάκα στο Ιερό Βήμα. Το 1870 ένας ολέθριος σεισμός κόστιζε στη ζωή αρκετών Αραχωβιτών και πολλών σπιτιών και δημοσίων κτηρίων όπως το περίφημο Ρολόι.Στις 9-10 Σεπτεμβρίου 1943, στη θέση «Σφάλα» Αράχωβας πραγματοποιήθηκε μια μάχη μεταξύ των Αντάρτων και των Γερμανών της περιοχής, η περίφημη μάχη της Σφάλας στην οποία συμμετείχαν αρκετοί Αραχωβίτες. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Κοινότητα Αράχωβας έγινε πια δήμος με το όνομα Δήμος Αράχωβας, το 1948. Το 1959 ιδρύθηκε το Γυμνάσιο Αράχωβας, ενώ κάποια χρόνια αργότερα δημιουργήθηκε το Ενιαίο Λύκειο Αράχωβας. To 1957 ιδρύθηκε ο Αθλητικός Σύλλογος Αράχωβας «Παρνασσός» και το 1985 ο Μορφωτικός, Εκπολιτιστικός & Ψυχαγωγικός Σύλλογος Αραχωβιτών «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης». Το 1870 ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά, Νεκτάριος Καμβασινός, ανέλαβε με δικά του έξοδα την ανακατασκευή του κατεστραμμένου Ρολογιού, δίνοντας του τη σημερινή μορφή του. Η Αράχωβα στα μέσα της δεκαετίας του '70, ένα χρόνο πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή του Χιονοδρομικού Κέντρου στο Παρνασσό, ήταν ένα μικρό χωριό, ενώ ευνοήθηκε από τη γειτνίασή της με τους Δελφούς. Οι ομάδες επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών οδήγησαν στην τουριστική αξιοποίηση της περιοχής που έγινε μεγαλύτερη μετά την δημιουργία των χιονοδρομικών κέντρων και την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού στην Ελλάδα. Στις 11 Ιουλίου 2000 με την απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/ΚΗΡ/22508/680, το Υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το Ναό του Αγίου Γεωργίου, τον περίβολο και το παρεκκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πολιούχος της Αράχωβας είναι ο Άγιος Γεώργιος και κάθε χρόνο λαμβάνουν χώρα τριήμερες εκδηλώσεις προς τιμήν του αγίου, το περίφημο Πανηγυράκι που έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις εκατό πιο ωραίες εμπειρίες στον κόσμο, με διάφορα τοπικά έθιμα τα οποία έχουν τις ρίζες τους σε αρχαία ελληνικά έθιμα. Το 2004 ιδρύθηκε ο Λαογραφικός Όμιλος Αράχωβας, ενώ το 2009 το Παλαιό Δημοτικό Σχολείο χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο και αναστηλώθηκε σε Λαοραφικό Μουσείο, το οποίο χρησιμοποιείται ως κτήριο του δήμου. Το 2010 με τις μεταρρυθμίσεις του προγράμματος Καλλικράτης, η Αράχωβα περιήλθε στο διευρυμένο Δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας, του οποίου αποτελεί Δημοτική Ενότητα.

Ιστορικό διοικητικών μεταβολών Αράχοβας

Η Αραχώβα είχε, όπως και πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας, αξιόλογες διοικητικές μεταβολές, κατά τον 19ο, 20ο και 21ο αιώνα, που σε γενικές - συνοπτικές γραμμές έχουν ως εξής:

Δ. Αραχώβης Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 18Α - 18/10/1835 Σύσταση του δήμου με έδρα τον οικισμό Αράχωβα

Δ. Αραχώβης Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899 Ο δήμος αποσπάσθηκε από το νομό Αττικής και Βοιωτίας στο νομό Βοιωτίας

Δ. Αραχώβης Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909 Ο δήμος αποσπάται από το νομό Βοιωτίας και υπάγεται στο νομό Αττικής και Βοιωτίας

Κ. Αραχώβης Ν. Αττικής και Βοιωτίας

ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912 Ο οικισμός Αράχωβα αποσπάται από το δήμο και ορίζεται έδρα της κοινότητας Αραχώβης Ο δήμος καταργείται

16/10/1940 Το όνομα της κοινότητας διορθώνεται σε κοινότητα Αραχόβης

Κ. Αραχόβης Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 223Α - 26/07/1943 Η κοινότητα αποσπάται από το νομό Αττικής και Βοιωτίας και υπάγεται στο νομό Βοιωτίας

Δ. Αραχόβης Ν. Βοιωτίας

ΦΕΚ 290Α - 26/09/1946 Η κοινότητα αναγνωρίζεται σε δήμο Αραχόβης

19/03/1961 Αναγνώριση του οικισμού Καλύβια Λιβαδίου Αραχόβης και προσάρτησή του στο δήμο Αραχόβης

05/04/1981 Αναγνώριση του οικισμού Ζεμενό Αραχόβης και προσάρτησή του στο δήμο Αραχόβης

Δ. Διστόμου Αράχοβας Αντίκυρας

ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 Ο οικισμός Αράχοβα αποσπάται από το δήμο και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας Ο οικισμός Καλύβια Λιβαδίου Αραχόβης αποσπάται από το δήμο και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας Ο οικισμός Ζεμενό Αραχόβης αποσπάται από το δήμο και προσαρτάται στο δήμο Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας Ο δήμος καταργείται

Δημογραφικά στοιχεία

Αξιοθέατα

Το Ρολόι

Χτισμένο στα 1860 ως καμπαναριό του Μητροπολιτικού Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου, δεν άντεξε στον σεισμό του 1870 και κατέρρευσε. Στα τέλη του 19ου αιώνα ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά, Γρηγόριος Καμβασινός, οποίος είχε καταγωγή από την Αράχωβα, ανέλαβε με δικά του έξοδα την ανακατασκευή του, δίνοντας του τη σημερινή μορφή του. Όσο για το βράχο στον οποίο βρίσκεται, ονομάζεται Τυριάς και χρησίμευε ως φυσικό ψυγείο για τη φύλαξη τυριών, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής οι ντόπιοι έκρυβαν εκεί μέσα διάφορα αντικείμενα. Σύμφωνα με εξιστορήσεις των Αραχωβιτών, στο σημείο εκείνο ανέβαινε ο Ντελάλης για να ανακοινώνει τα νέα του χωριού.

Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου είναι ένας από τους δύο ενοριακούς ναούς του χωριού και βρίσκεται σε περίοπτη θέση στην κορυφή του χωριού, στους πρόποδες του Παρνασσού. Η εκκλησία αυτή εντυπωσίαζε πάντα τους ξένους. Γραπτές μαρτυρίες βεβαιώνουν πως υπήρχε ήδη ναός το 1676. Όμως είναι άγνωστο πόσα χρόνια πριν υπήρχε ήδη στο ίδιο χώρο. Ο σημερινός ναός χτίστηκε το 1833, όπως δείχνει ανάγλυφη πλάκα στο Ιερό Βήμα, σε ρυθμό σταυρεπίστεγης τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο. Πρόκειται για ένα λαμπρό ναό, κατάγραφο από σύγχρονες τοιχογραφίες, με τεράστιες καμπάνες στα καμπαναριά που πλαισιώνουν την είσοδο της εκκλησίας (η παλιά μεγάλη καμπάνα ζυγίζει ένα τόνο και έχει διάμετρο 1,2 μέτρα). Ο αύλειος χώρος στολίζεται από ανάγλυφες πλάκες με σχέδια από αραχωβίτικα υφαντά, έργο που υλοποιήσαν Αραχωβίτες τεχνίτες. Ο χώρος γύρω από την εκκλησία έχει συνδεθεί με την ιστορία του τόπου ως στρατηγείο του Καραϊσκάκη στη μάχη της Αράχωβας το 1826, καθώς και με τα γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της περιόδου που ακολούθησε, όπως δείχνουν ο ιστορικός περίβολος με τις πολεμίστρες το παλιό κανόνι, ο βόρειος τοίχος της εκκλησίας χτυπημένος από σφαίρες. Το Υπουργείο Πολιτισμού στις 11 Ιουλίου 2000 με την απόφαση ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ26/ΚΗΡ/22508/680 έχει χαρακτηρίσει το ναό, τον περίβολο και το παρεκκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνος ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Από την ανέγερσή του μέχρι τη σημερινή μορφή του όλα τα έξοδα κατασκευής και διακόσμησης καλύφθηκαν από τους Αραχωβίτες.

Το Ηρώο του Καραϊσκάκη

Στη δυτική έξοδο της Αράχωβας προβάλλει η μορφή του Γεωργίου Καραϊσκάκη πάνω σε τριακόσιες πέτρες που θυμίζουν τα κεφάλια των νεκρών Τούρκων που είχε ζητήσει ο αρχιστράτηγος Καραϊσκάκης, για το μνημείο που στήθηκε, αμέσως μετά το τέλος της νικηφόρας Μάχης. Στο Ηρώο λαμβάνουν χώρα εκδηλώσεις τις παραμονές των εθνικών εορτών με τις παρελάσεις των σχολείων και τις καταθέσεις στεφάνων από τους τοπικούς φορείς. Ως έθιμο έχει φτάσει έως τις μέρες μας, ένας μικρός μαθητής του Δημοτικού Σχολείου Αράχωβας συνήθως, με το πέρας της κατάθεσης να παίρνει ένα από τα στεφάνια και σκαρφαλώνοντας έως την προτομή από το πίσω μέρος να δαφνοστεφανώνει το μεγάλο στρατηγό της Ελλάδας και έπειτα να του στρίβει τα μουστάκια με τέτοια απλότητα, όπως ο εγγονός παίζει με τον παππού του.

Τουρισμός

Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού

Η ιστορία του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού ξεκινά από το 1967, όποτε η γαλλική εταιρεία Πεσινέ (Pechiney) Αλουμίνιο της Ελλάδος, με έδρα την Παραλία Διστόμου (Άσπρα Σπίτια), τοποθέτησε τους πρώτους αναβατήρες στη θέση Φτερόλακκα, δημιουργώντας ένα υποτυπώδες χιονοδρομικό κέντρο. Τον Δεκέμβρη του 1974 εγκαινιάστηκε με την παρουσία του τότε πρωθυπουργού, Κωνσταντίνου Καραμανλή, στο Γεροντόβραχο το πρώτο ιδιωτικής πρωτοβουλίας (από μερικούς φίλους του Ski Club, του αθηναϊκού Ομίλου Φίλων Σκι) χιονοδρομικό κέντρο. Η κατασκευή του κέντρου σε Κελλάρια και Φτερόλακκα ξεκίνησε το 1975. Από το 2007 εως το 2010 την διαχείριση του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού είχε αναλάβει η κοινοπραξία Άκτωρ ΑΤΕ-Παντράκ ΑΕ, ενώ κατά την διάρκεια της έγιναν πολλά σημαντικά έργα αναβάθμισής του. Το 2011 την ευθύνη της λειτουργίας του πήρε πάλι η ΕΤΑ (Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης).

Δελφοί

Η Αράχωβα ευνοήθηκε από την γειτνίασή της με τους Δελφούς. Οι ομάδες επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών οδήγησαν στην τουριστική αξιοποίηση της περιοχής που έγινε μεγαλύτερη μετά την δημιουργία των χιονοδρομικών κέντρων και την ανάπτυξη του χειμερινού τουρισμού στην Ελλάδα. Ως πέρασμα για τους Δελφούς, η Αράχωβα επωφελήθηκε από τη μεγάλη επισκεψιμότητα του αρχαιολογικού τόπου.

Προσωπικότητες

Αναγνώστης Λαζαρής, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης. Λουκάς Λαζαρής, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης. Λουκάς Παπαϊωάννου (1831 - 1890), διαπρεπής γιατρός και πολιτικός. Ιωάννης Φαρμάκης, επικεφαλής εθελοντών στην επανάσταση του 1878. Δημήτριος Λαζαρής, πολιτικός. Θεμιστοκλής Κονίτσας, πολιτικός. Αθανάσιος Ιατρίδης, ζωγράφος

Αθλητισμός

Ο Αθλητικός Σύλλογος Αράχωβας «ο Παρνασσός» γνωστός απλά ως «Παρνασσός Αράχωβας» ιδρύθηκε επίσημα στις 11 Ιουνίου 1957 και είναι αθλητικός σύλλογος που δραστηριοποιείται στο ποδόσφαιρο. Εκπροσωπεί την Αράχωβα στα τοπικά πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ. Βοιωτίας και έδρα του αποτελεί το Δημοτικό Γήπεδο Αράχωβας. Την αγωνιστική περίοδο 2012-13 αγωνίστηκε στην Δ΄ Εθνική κατηγορία και εχει κατακτησει 2 πρωταθληματα στο Α τοπικο Ε.Π.Σ. Βοιωτιας ενα κυπελλο στο κυπελλο Ε.Π.Σ. Βοιωτιας και ενα πρωταθλημα στο Β τοπικο Ε.Π.Σ. Βοιωτιας. Ο Αθλητικός Σύλλογος Αράχωβας ιδρύθηκε το 2005 και είναι αθλητικός σύλλογος που δραστηριοποιείται στα αθλήματα της καλαθοσφαίρισης, πετοσφαιρίσης, κολύμβησης, του κικ μπόξινγκ, του Τάε Κβον Ντο, της αεροβικής γυμναστικής και της χιονοδρομίας, διαθέτοντας τμήματα για ολα τα παραπάνω αθλήματα.

Δείτε επίσης

Μάχη της Αράχωβας Μάχη της Αράχωβας (1943) Καλύβια Λιβαδιού Αράχωβας Δήμος Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας Πρώην Δήμος Αράχωβας

Φωτογραφίες

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Η Αράχωβα του Παρνασσού. Τάκης Λάππας, 1961 Αράχοβα Τοπωνυμιογλωσσικά και άλλα. Στάθης Ασημάκης, 2006

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα Δήμου Διστόμου-Αράχωβας-Αντίκυρας