Η Αλίαρτος είναι κωμόπολη και έδρα του Δήμου Αλιάρτου-Θεσπιέων στην Περιφερειακή Ενότητα Βοιωτίας, της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Έχει πληθυσμό 4.385 κατοίκους, δύο Δημοτικά σχολεία, Γυμνάσιο, Λύκειο και βρίσκεται στο κέντρο της περιφερειακής ενότητας και σε απόσταση 23 χλμ. νότια της Λιβαδειάς, ενώ σε επίπεδο Δήμου καταλαμβάνει 256.507 στρέμματα, μετά την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης και τη συνένωση με τον πρώην Δήμο Θεσπιέων. Στην Αλίαρτο βρίσκονταν τα γραφεία και οι εγκαταστάσεις της αγγλικής Εταιρείας που αποξήρανε τη λίμνη της Κωπαΐδας. Τα γραφεία, όπως και οι κατοικίες του προσωπικού βρίσκονται μέσα σ' ένα μεγάλο ανθοστόλιστο πάρκο, γνωστό ως "κήποι". Από το 1953 η κωπαϊδική γη εξαγοράστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και περιήλθε στα χέρια των αγροτών.

Γεωγραφία

Κλίμα

Σύμφωνα με την κλιματική ταξινόμηση Κέππεν, η Αλίαρτος έχει Μεσογειακό κλίμα (CSa), με υγρούς, δροσερούς χειμώνες και ξηρά, ζεστά καλοκαίρια.

Ιστορία

Αρχαία πόλη

Δυτικά της σημερινής κωμόπολης, σε χαμηλό λόφο σε πολύ μικρή απόσταση από αυτή, βρισκόταν η ομώνυμη αρχαία βοιωτική πόλη. Η πόλη ιδρύθηκε σύμφωνα με την μυθολογία από τον Αλίαρτο, απόγονο του Σίσυφου. Όπως αναφέρει ο Παυσανίας η πόλη καταστράφηκε από τους Πέρσες - και συγκεκριμένα από τον Ξέρξη - κατά το πέρασμά τους από την Βοιωτία. Επίσης κατά τον 5ο προχριστιανικό αιώνα οι Αθηναίοι έδωσαν μεγάλη μάχη έξω από την πόλη κατά την οποία σκοτώθηκε ο γνωστός Αθηναίος στρατηγός Τολμίδης. Επίσης έξω από τα τείχη της πόλης δόθηκε (395 π.Χ.) και μεγάλη μάχη του Κορινθιακού πολέμου. Στη μάχη πολέμησαν από την πλευρά των Αθηναίων ο Αλκιβιάδης, ο γιος του γνωστού Αλκιβιάδη, και ο περίφημος Θρασύβουλος, ο οποίος είχε αποκαταστήσει τη δημοκρατία στην Αθήνα. Από την πλευρά των Σπαρτιατών πολέμησε ο περίφημος Λύσανδρος, ο οποίος είχε καταλύσει το 404 π.Χ. τη δημοκρατία στην Αθήνα. Στη μάχη σκοτώθηκε ο Λύσανδρος. Η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς από το Ρωμαίο πραίτορα Λουκρήτιο, το 71 π.Χ., επειδή είχε πάρει το μέρος του τελευταίου Μακεδόνα βασιλιά Περσέα, στον πόλεμό του εναντίον της Ρώμης. Από το τείχος της αρχαίας ακρόπολης, διατηρούνται τμήματα της λίθινης ισοδομικής θεμελίωσης.

Νεότερα χρόνια

Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, στην θέση της σημερινής Αλιάρτου υπήρχαν οι μικροί αγροτικοί οικισμοί Μούλκι και Κριμπάς. Το όνομα Αλίαρτος χρησιμοποιήθηκε αρχικά για τον δήμο που συστάθηκε στην περιοχή το 1835. Το όνομα Αλίαρτος αποδόθηκε για πρώτη φορά σε οικισμό το 1919, όταν ο οικισμός Κριμπάς μετονομάστηκε σε Αλίαρτο. Το 1951 όμως ο οικισμός καταργήθηκε και δύο χρόνια μετά, το 1953, μετονομάστηκε σε Αλίαρτο ο οικισμός Μούλκι. Οι ονομασίες Μούλκι και Κριμπάς διασώζονται σήμερα ως ονομασίες συνοικισμών της πόλης. Η περιοχή άρχισε να αναπτύσσεται μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η αγγλική εταιρεία για την αποξήρανση της Κωπαΐδας Lake Copais Co Lmd, κατασκεύασε στην Αλίαρτο σημαντικές κτιριακές εγκαταστάσεις. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονταν βιομηχανικές εγκαταστάσεις, κατοικίες, μύλοι, στάβλοι, γραφεία και αποθήκες. Η αποξήρανση της Κωπαΐδας, που ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της καλλιεργήσιμης γης και επιπλέον την εξάλειψη της ελονοσίας που ταλαιπωρούσε ιδιαίτερα την περιοχή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι κάτοικοι των γειτονικών ορεινότερων χωριών να αρχίσουν να μετακινούνται προς την Αλίαρτο, με αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση του πληθυσμού της Αλιάρτου, που άρχισε να αποκτάει σταδιακά όψη κωμόπολης.

Δημογραφία

Πορεία του πληθυσμού κατά τις τελευταίες δεκαετίες

Πολιτική

Στις δημοτικές εκλογές του 2010 Δήμαρχος του Καλικρατικού Δήμου Αλιάρτου εξελέγη ο Γεώργιος Ντασιώτης, επικεφαλής της Ανεξάρτητης Κίνησης Πολιτών, με ποσοστό 61,3%. Το 2014 ο Δήμος Αλιάρτου μετονομάσθηκε σε Αλιάρτου-Θεσπιέων και στις δημοτικές εκλογές του 2014, όπως και στις δημοτικές εκλογές του 2019 δήμαρχος του Δήμου Αλιάρτου-Θεσπιέων επανεξελέγη ο Γεώργιος Ντασιώτης που επικράτησε στον πρώτο γύρο συγκεντρώνοντας ποσοστό 78,74% και 53,57% αντίστοιχα. Στις δημοτικές εκλογές του 2023 Δήμαρχος εξελέγη ο Γεώργιος Αραπίτσας, επικεφαλής της παράταξης Πρώτα ο Δημότης, με ποσοστό 61,23%.

Μεταφορές

Οδικές μεταφορές

Η Εθνική Οδός 3 διέρχεται από την πόλη συνδέοντάς την με τη Θήβα, τη Λειβαδιά και άλλες πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Σιδηροδρομικές μεταφορές

Οι περιφερειακές σιδηροδρομικές γραμμές Αθήνας - Καλαμπάκας και Αθήνας - Λειανοκλαδίου εξυπηρετούν την κωμόπολη με τον ομώνυμο σιδηροδρομικό σταθμό.

Πολιτισμός

Αξιοθέατα

Αρχαιολογικός Χώρος Αλίαρτου Πύργος Αλιάρτου Κτήρια εγκαταστάσεων εταιρείας Κωπαΐδας Κήποι της Αλιάρτου

Εκδηλώσεις

Κωπαϊδικά

Αθλητισμός

Το ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές άθλημα στην Αλίαρτο. Ο τοπικός σύλλογος Α.Π.Ο. Παναλίαρτος έχει κερδίσει τον τίτλο του πρωταθλήματος της Α΄ Κατηγορίας Ε.Π.Σ. Βοιωτίας τρεις φορές (1984–85, 1986–87 και 2007–08) και ήταν μία φορά φιναλίστ του κυπέλλου της Ε.Π.Σ. Βοιωτίας (2009–10). Ο Α.Π.Ο. Παναλίαρτος ιδρύθηκε το 1936 και οι μεγαλύτερες διακρίσεις του είναι η συμμετοχή στη Δ΄ Εθνική δύο φορές (1985–86 και 2008–09), και στους αγώνες μπαράζ για την άνοδο στην Δ' Εθνική την περίοδο 1986–87 όπου αποκλείστηκε από τον Φοίβο Κρεμαστής. Η έδρα του συλλόγου είναι το Δημοτικό Στάδιο Αλιάρτου με χωρητικότητα 500 ατόμων. Άλλες ομάδες οι οποίες έχουν καταργηθεί και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο ποδόσφαιρο της Αλιάρτου τη δεκαετία του 1950 ήταν η Αθλητική Ένωση Κωπαίδος (Α.Ε.Κ.) και ο Ολυμπιακός Πειραμάτων. Στην καλαθοσφαίριση ο Γ.Σ. Αλιάρτου αγωνίζεται στη Β΄ Κατηγορία Ε.Σ.Κ.Α.Σ.Ε., το έκτο σε τάξη στο Ελληνικό σύστημα πρωταθλημάτων καλαθοσφαίρισης. Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 1988 και έδρα του είναι το Κλειστό Γυμναστήριο Αλιάρτου που ολοκληρώθηκε από το Δήμο Αλιάρτου-Θεσπιέων το 2016 με χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και έχει χωρητικότητα 390 ατόμων. Άλλα αθλήματα που πραγματοποιούνται στην Αλίαρτο είναι ο στίβος και η ρυθμική γυμναστική. Στο στίβο η Αλίαρτος εκπροσωπείται από την Α.Γ.Ε. Βοιωτίας που ιδρύθηκε το 1998, ενώ στη ρυθμική γυμναστική από το τμήμα του Γ.Σ. Αλιάρτου που ιδρύθηκε το 2015. Παρακάτω είναι μία λίστα των ομάδων της Αλιάρτου που αγωνίζονται στα ομαδικά αθλήματα:

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Αλιάρτου