Το Μονοδένδρι είναι παραθαλάσσιο χωριό της Αχαΐας στην πρώην Επαρχία Πατρών, καθώς και πρώην δημοτικό διαμέρισμα του «καποδιστριακού» Δήμου Βραχναίικων. Σήμερα αποτελεί δημοτική κοινότητα του Δήμου Πατρέων. Απέχει 10 περίπου χιλιόμετρα από την Πάτρα και γειτνιάζει με τα Βραχνέικα, τα Ροΐτικα, το Μιντιλόγλι και την Παραλία. Σύμφωνα με την Απογραφή του 2021 το Μονοδένδρι είχε 572 κατοίκους.

Ονομασία

Η ονομασία «Μονοδένδρι» στην περιοχή υπάρχει πριν ακόμα δημιουργηθεί το σημερινό χωριό όταν ήταν ακόμα ακατοίκητη, αναφέρεται μάλιστα ότι το 1429 ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος συνάντησε Πατρινούς προκρίτους στην θέση Τρεις Εκκλησιές δίπλα στο Μονοδένδρι. Η εκδοχή για την ονομασία είναι ότι προέρχεται από κάποιο χωράφι-τοποθεσία που είχε ένα δένδρο μονάχα και επικράτησε για όλη την περιοχή. Σύμφωνα με τον Φρανσουά Πουκεβίλ σε όλη την πεδιάδα που ήταν δασώδης υπήρχε ένα δένδρο μοναδικό στο είδος του ανάμεσα στα υπόλοιπα που υπήρχαν εκεί. Ήταν μία δρυς.

Ιστορικά στοιχεία

Στην περιοχή του Μονοδενδρίου υπάρχουν ίχνη εγκατάστασης από την προϊστορική εποχή, ενώ έχουν ανασκαφεί πολλές αγροικίες από τουςρωμαϊκούς χρόνους. Κατά τον μεσαίωνα η περιοχή ήταν ακατοίκητη και ανήκε στο χωριό Δρεσθενά. Πριν την Επανάσταση του 1821 ήταν μοιρασμένη σε Οθωμανούς γαιοκτήμονες ενώ αναφέρονται ότι έκταση ανήκε στην Μονή Ομπλού. Αναφέρεται και χάνι στην περιοχή, το Χάνι του Μπούζου, ονομασία γνωστή και σήμερα. Το 1687 οι Ενετοί αποβιβάστηκαν στην Αχαΐα και κατέλαβαν το φρούριο της Πάτρας, ξεκινώντας έτσι την Β΄ Ενετοκρατία. Δεν είναι εξακριβωμένη με απόλυτη σιγουριά που έγινε η αποβίβαση και μικρή μάχη με Οθωμανούς στο Μονοδένδρι ή τις Ιτιές. Στις 31 Ιουλίου 1821 στο Μονοδένδρι αποβιβάστηκε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος πηγαίνοντας στην Τριπολιτσά να συναντήσει τον Δημήτριο Υψηλάντη. Μετά την Απελευθέρωση έγινε εθνική γαία και αγοράστηκε από κατοίκους από το Βραχνί των Καλαβρύτων που ήδη είχαν δημιουργήσει οικισμό τα γειτονικά Βραχνέικα. Πρώτη φορά οικισμός Μονοδένδρι αναφέρονται τα γειτονικά Ροΐτικα στην Απογραφή του 1889 με 255 κατοίκους. Σαν ανεξάρτητος οικισμός Μονοδένδρι αναφέρεται το 1907. Το 1912 με τον Ε.τ.Κ. 14/2/1912 και τον νόμο ΔΝΖ΄4057 διαλύθηκαν οι περισσότεροι δήμοι και τα Βραχνέικα μαζί με τα Δρεσθενά και το Μονοδένδρι αποτέλεσαν την ανεξάρτητη Κοινότητα Βραχνέικων. Το 1929 αποσπάται από την Κοινότητα Βραχναίικων και αποτελεί διαφορετική κοινότητα έως το 1998, όταν με το «Σχέδιο Καποδίστριας» γίνεται δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Βραχναίικων. Το 2011 και με το «Πρόγραμμα Καλλικράτης», ο Δήμος Βραχναίικων συγχωνεύτηκε μάζι και με άλλους με τον Δήμο Πατρέων, όπου και από τότε το Μονοδένδρι αποτελεί δημοτική (τοπική) κοινότητα αυτού.

Πληθυσμός

Το Μονοδένδρι έχει πληθυσμό 572 κατοίκους, βάσει της πιο πρόσφατης απογραφής, αυτής του 2021. Κατά Απογραφή του 2001 είχε 571 κάτοικους, ενώ στην Απογραφή του 2011 βρέθηκε να έχει 721 μόνιμους κάτοικους.

Συγκοινωνίες

Έχει αστική συγκοινωνία με την πόλη της Πάτρας από το 1930 ενώ σήμερα η περιοχή εξυπηρετείται από την γραμμή Νο. 5 του Αστικού ΚΤΕΛ Πατρών. Με την κατασκευή του μετρικού σιδηροδρομικού δικτύου Πελοποννήσου το 1882, στο Μονοδένδρι δημιουργήθηκε σιδηροδρομικός σταθμός ο οποίος λειτούργησε για πρώτη φορά στις 15/12/1888 με την προς δυσμάς επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου από την Πάτρα προς την Κάτω Αχαΐα. Η περιοχή εξυπηρετείται επίσης από τις 29 Φεβρουαρίου 2020 από τη Γραμμή Νο. 2 του Προαστιακού Σιδηρόδρομου Πάτρας μέσω της στάσης «Βραχναίικα / Vrachneika».

Λοιπά στοιχεία

Ο οικισμός είναι παραθαλάσσιος και απλωμένος/κτισμένος κατά μήκος του αιγιαλού. Αποτελεί καλοκαιρινό και τουριστικό προορισμό λόγω του ότι αποτελεί ασφαλή και κοντινή της Πάτρας επιλογή για μπάνια καθώς και λόγω του πλήθους καταστημάτων εστίασης που φιλοξενεί. Από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χωριού αποτελεί η διαχρονική παραδοξότητα της απουσίας ενοριακού ναού.

Παραπομπές

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012). Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9. Κώστας Παπαγιαννόπουλος (επιμ.), Βραχναίικα και Μονοδένδρι. Αρχαιολογία του τοπίου και τοπική ιστορία, πρόλογος: Βασίλης Τογαντζής, Μιλτιάδης Γούτας, Λάζαρος Κολώνας, Έκδοση Δήμος Βραχναίικων-Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Βραχναίικων, Πάτρα 2009. ISBN 978-960-99129-0-7.

Βιβλιογραφία

Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010. Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Μονοδένδρι.