Για οικισμούς με ίδιο όνομα στην Ελλάδα, δείτε: Κρίνος.

Ο Κρίνος είναι χωριό (οικισμός) του νομού Αχαΐας που βρίσκεται στις παρυφές του όρους της Μόβρης (υψόμετρο 145 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας), στην νοτιοδυτική Αχαΐας. Ανήκει διοικητικά στον Δήμο Δυτικής Αχαΐας, μετά την κατάργηση του Δήμου Μόβρης. Αρχικά ήταν κτισμένο στη θέση "Παλιοχώρι", περίπου 1 χιλιόμετρο ΝΑ του σημερινού οικισμού. Εκεί βρίσκεται και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Προς την ίδια κατεύθυνση, στο μισό της απόστασης, συναντώνται και οι παλαιοί οικισμοί Μπεχράμι, Καντριάνικα και Σπέντζα, οι οποίοι σήμερα είναι ενωμένοι με το χωριό. Σε αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή ΒΔ, περί τα 700-800 μέτρα, βρίσκεται άλλος παλαιός οικισμός, το Αλποχωράκι.

Ιστορία

Η αρχική ονομασία του χωριού ήταν Μπούκουρα -που σημαίνει "όμορφο, ευτυχές" στα Αρβανίτικα, αλλά και σε άλλες γλώσσες της Βαλκανικής- και πιθανολογείται ότι ήταν και το όνομα του πρώτου οικιστή του χωριού. Με την ονομασία Μπούκουρα, πρωτοεμφανίζεται στις Βενετικές απογραφές, από το 1689 με 29 κάτοικους και στην συνέχεια το 1700 με 20 κάτοικους. Μέχρι τα όρια του χωριού έφθανε κατά την τουρκοκρατία το τσιφλίκι του Καρά Αγάτς, που αργότερα περιήλθε στην κατοχή του Μεγάλου Σπηλαίου. Υπάρχει σχετική παράδοση στο χωριό, ότι ένας τούρκος Αγάς ήθελε μια όμορφη κοπέλα. Εκείνη κατέφυγε στην πηγή της Αγίας Παρασκευής (κοντά στην ομώνυμη εκκλησία) και εξαφανίστηκε κατά περίεργο τρόπο. Το 1713 αποτελούσε μία ενορία με το Πουρνάρι. Κατά την Επανάσταση του 1821 δρούσε στην περιοχή ο αγωνιστής Ν. Μπούκουρας από τα Μαγουλιανά Γορτυνίας. Το 1828 είχε 17 οικογένειες. Μετά την επανάσταση αρχίζουν να κατεβαίνουν από τα ορεινά νέοι κάτοικοι από το (Άνω) Φράγκα, που βρίσκεται κοντά στη Ρακίτα, και την Ζουμπάτα αλλά και από τον Γάλαρο και τη Ρουπακιά, οι οποίοι εγκαθίστανται στη θέση του σημερινού χωριού. Ταυτόχρονα γίνεται και εγκατάσταση Σουλιωτών από το Σούλι Πατρών, όπου είχαν μετακινηθεί εκεί εκδιωκόμενοι από τον Αλή Πασά της Ηπείρου, για να αποφύγουν περαιτέρω διωγμούς από τις τούρκικες στρατιωτικές δυνάμεις. Το 1851 μαζί με την Μέρτεζα είχε 36 οικογένειες. Το 1889 οι κάτοικοι έφθασαν τους 395. Παλαιές οικογένειες που υπάρχουν και σήμερα είναι οι: Ασημακόπουλος, Γαλαριώτης, Κοκκίνης, Κωνσταντινόπουλος, Σοφιανός, Τζήφας κ.ά. Έως τις αρχές του 20ού αιώνα οι μισοί κάτοικοι του χωριού μιλούσαν τα αρβανίτικα.

Διοικητική εξέλιξη

Το 1835 ο οικισμός αποσπάται από τον Δήμο Δύμης. Από το 1837 έως το Μάρτιο του 1841 ανήκε στον Δήμο Αραξιών, οπότε και επανήλθε στο Δήμο Δύμης. Στις 28/8/1912 συστάθηκε η κοινότητα Μπούκουρας με την απόσπαση του οικισμού Μπούκουρας από το Δήμο Δύμης του τότε νομού Αχαΐας και Ήλιδος και ορίζεται ως έδρα της το ομώνυμο χωριό Μπούκουρας. Στις 12/12/1920 προσαρτώνται οι οικισμοί Σπανέικα, Φράγκα και Τσάκωνα. Οι δυο όμως τελευταίοι το 1928 αποσπώνται από την κοινότητα. Το 1930 η κοινότητα αποσπάται από τον νομό Αχαΐας και Ήλιδος και υπάγεται στο νομό Αχαΐας. Το 1940 καταργείται ο οικισμός Σπανέικα. Με το ΦΕΚ 287Α-10/10/1955 η κοινότητα και ο οικισμός μετονομάστηκαν σε Κρίνος. Το 1997 η κοινότητα καταργείται και ο οικισμός προσαρτάται στο Δήμο Μόβρης (σχέδιο Καποδίστριας), μέχρι την ένταξή του στον Δήμο Δυτικής Αχαΐας το 2010 (σχέδιο Καλλικράτης).

Δημογραφική εξέλιξη

Η πρόσφατη δημογραφική εξέλιξη του οικισμού τις τελευταίες δεκαετίες είναι η εξής:

Λοιπά στοιχεία

Στο χωριό λειτουργούν δύο εκκλησίες: Της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίας), που ανακαινίστηκε το 2012 λόγω σοβαρών φθορών από σεισμούς, και της Αγίας Παρασκευής. Εορτάζεται πανηγυρικά η Κοίμηση της Θεοτόκου στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνου. Το 1983 συστάθηκε η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριό με την επωνυμία Α.Ε Κρίνου, με γηπεδικές εγκαταστάσεις στον οικισμό, και συμμετέχει στα πρωταθλήματα της ΕΠΣ Αχαΐας. Το χωριό διαθέτει παραδοσιακή ταβέρνα,καφενεία και πανσιόν για τους επισκέπτες. Στην τοποθεσία "πλατανάκι", μέσα σε οργιώδη βλάστηση, βρίσκεται η πηγή της Αγίας Παρασκευής καθώς και στοιχειώδης υποδομή για ξεκούραση και διασκέδαση εκδρομέων στη φύση.

Παραπομπές και υποσημειώσεις

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012). Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001, Αθήνα 2004. ISBN 960-86704-8-9.

Βιβλιογραφία

Κώστας Θανασουλόπουλος, Τα τοπωνύμια της Αχαΐας ως ιστορικές μνήμες του μεσαιωνικού εποικισμού της, Εκδόσεις περί τεχνών, Πάτρα 2007. ISBN 978-960-6684-27-2. Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κρίνου Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 29/10/2017. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Κρίνου Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 29/10/2017.