Ο Ελαιώνας είναι ένα παραθαλάσσιο χωριό της Αχαΐας, πρώην ανεξάρτητη κοινότητα και από το 1999 δημοτικό διαμέρισμα του πρώην Δήμου Διακοπτού. Ένα από τα μεγαλύτερα δημοτικά διαμερίσματα του Διακοπτού. Ο Ελαιώνας έχει το μεγαλύτερο ελαιόδασος της περιοχής της Αιγιαλείας καθώς και μια από τις μεγαλύτερες ακτογραμμές.

Ονομασία

Το χωριό μέχρι το 1949 λεγόταν Τρυπιά (τρύπες) εξαιτίας των πολλών σπηλαίων που έχει το διπλανό βουνό· μία άλλη εκδοχή θέλει το όνομα να βγαίνει από τις πολλές κουφάλες των ελαιοδένδρων. Οι ντόπιοι αποδίδουν το όνομα στους πολλούς οίκους ανοχής που είχε το χωριό. Σήμερα η ονομασία είναι Ελαιώνας λόγω του ελαιόδασους. Παρά την αλλαγή ονόματος του χωριού και οι δύο ονομασίες χρησιμοποιούνται εξίσου.

Τοποθεσία

Το χωριό βρίσκεται στη Βόρεια Πελοπόννησο, στην Ανατολική Αχαΐα, 12 χιλιόμετρα από το Αίγιο, ανήκει στον Δήμο Αιγιαλείας και στην περιφέρεια Δ. Ελλάδος.

Γεωγραφικά στοιχεία

Τύπος τοποθεσίας: Δημοτική περιφέρεια Ταχυδρομικός Κώδικας: 25003 Τηλ. +30 26910 Υψόμετρο: 23 μέτρα Γεωγραφικό μήκος: 22o 10' 12.52" E Γεωγραφικό πλάτος: 38o 11' 56.42" N

Δημογραφική εξέλιξη

Στην απογραφή του 2021 ο οικισμός βρέθηκε να έχει πληθυσμό 561 κατοίκους.

Κλίμα

Η περιοχή έχει εύκρατο μεσογειακό κλίμα με κρύους αλλά σχετικά ήπιους και υγρούς χειμώνες και θερμά ξηρά καλοκαίρια χωρίς να λείπουν και κάποιες βροχοπτώσεις (κυρίως τοπικές μπόρες). Η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ είναι 41,3 °C ενώ η χαμηλότερη −4,5 °C.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Στις παρυφές του κοντινού βουνού βρίσκεται η λεγόμενη σπηλιά του Ηρακλέους όπου κατά την αρχαιότητα υπήρχε ιερό προς τιμήν του Ηρακλή και αργότερα ναός όπου υπήρχε άγαλμα του Ηρακλή και λατρευόταν εκεί σαν θεός. Ο χώρος σήμερα είναι επισκέψιμος, για τον οποίο έχει προσφέρει σημαντικό έργο η κ. Ντόρα Κατσωνοπούλου.

Τουρκοκρατία

Πριν το 1821 ο Ελαιώνας ήταν κυρίως αγροτική περιοχή. Κατά την τουρκοκρατία είχε ελάχιστους κατοίκους, επειδή η πλειοψηφία των Ελλήνων ζούσαν στα ορεινά χωριά λόγω μειωμένης παρουσίας Τούρκων. Αυτή την περίοδο η περιουσία των Ελλήνων μετά θάνατο πήγαινε στο τουρκικό κράτος, εκτός εάν είχε παραχωρηθεί στην εκκλησία. Για αυτό τον λόγο όλος ο κάμπος του Ελαιώνα ανήκει μέχρι σήμερα στη μονή του Μεγάλου Σπηλαίου.

Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944

Μετά τον πόλεμο και αφού οι Γερμανοί έκαψαν τα ορεινά χωριά οι κάτοικοι κατέβηκαν στα πεδινά χωριά και γι` αυτό τον λόγο παρατηρήθηκε αύξηση του πληθυσμού όλων των πεδινών χωριών όπως του Ελαιώνα. Οι κάτοικοι ανακάμπτοντας από τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο άρχισαν να καλλιεργούν τη γη και να ασχολούνται με την κτηνοτροφία.

Οικονομία

Η πρώτη ανάπτυξη της παραλίας του Ελαιώνα

Τη δεκαετία του 1930 ο Σ. Μπομπόκος αγοράζει μεγάλη παραθαλάσσια έκταση. Ήταν έμπορος σταφίδας, κίτρων και άλλων τοπικών προϊόντων. Κατασκεύασε αποθήκες, υποστατικά και μία έπαυλη με θέα τη θάλασσα. Στο κτήμα του έχτισε το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου εις μνήμη του γιου του, το οποίο είναι το μόνο που σώζεται μέχρι σήμερα. Εκεί υπάρχουν και οι τάφοι της οικογένειας.

Ενασχόληση με τον τουρισμό

Ο Ελαιώνας είναι παραθαλάσσιο θέρετρο. Τη δεκαετία του 70 άρχισε να δημιουργείται η ανάγκη για διακοπές και για μπάνια στη θάλασσα. Ο Ελαιώνας αποτέλεσε τουριστικό προορισμό λόγω της απόστασής του από την Αθήνα, παρόλο που δεν υπήρχαν εστιατόρια ή τουριστικά καταλύματα. Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού ασχολείται με υπηρεσίες φιλοξενίας και εστίασης ως κύριο εισόδημά του. Οι τουρίστες προέρχονται από το εσωτερικό αλλά και από το εξωτερικό. Κατά τη δεκαετία του 1980 δημιουργείται το πρώτο κατάλυμα. Μέχρι το 1990 είχαν δημιουργηθεί και άλλες τουριστικές μονάδες και εστιατόρια για να εξυπηρετήσουν το όλο και αυξανόμενο κύμα τουρισμού.

Παραλία Ελαιώνα

Η παραλία του ελαιώνα είναι ο κύριος λόγος τουρισμού της περιοχής. Είναι οργανωμένη με καμπίνες αλλαγής ρούχων, ντουζιέρες, τουαλέτα, προσβάσιμη είσοδο στη θάλασσα και ναυαγοσώστες. Είναι υπό ένταξη στο πρόγραμμα μπλε σημαίας.

Εκκλησίες

Πολιούχος του χωριού είναι ο Άγιος Βασίλειος και η ομώνυμη εκκλησία βρίσκεται στην αρχή του χωριού. Την Πρωτοχρονιά και το Πάσχα έρχονται επισκέπτες να περάσουν τις γιορτές στον Ελαιώνα. Κοντά στην παραλία υπάρχει το εκκλησάκι του Αγ. Κωνσταντίνου που γιορτάζει στις 21 Μαΐου. Επίσης πριν λίγο καιρό χτίστηκε στην παραλία η Αγ. Παρασκευή. Ωστόσο υπάρχει και ένα μικρό εκκλησάκι το οποίο η τοποθεσία του βρίσκεται στο ξενοδοχείο Σήμαντρον ο Αγ. Τρύφωνας.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Επί της εποχής του καποδιστριακού δήμου Διακοπτού, ο τότε δήμαρχος κ. Βασιλείου καθιέρωσε το φεστιβάλ "Λαδιού και Ελιάς" που διοργανώνεται στον Ελαιώνα. Πρόκειται για μια σημαντική συνάντηση επιστημόνων και επαγγελματιών όπου παρουσιάζονται και ανακαλύπτονται τοπικά προϊόντα της Αιγιαλείας. Με πρωταγωνιστή το λάδι και την ελιά, στην έκθεση παρουσιάζονται και πλήθος άλλων τοπικών προϊόντων όπως μέλι, σταφίδα, τοπικά κρασιά, μερικά προϊόντα ομορφιάς και διάφορα παραδοσιακά φαγητά. Παράλληλα γίνονται παραδοσιακές χορευτικές επιδείξεις από τοπικούς συλλόγους και θεατρικές παραστάσεις από παιδιά και μεγάλους.

Αθλητισμός

Στον Ελαιώνα εδρεύει η Δόξα Ελαιώνα με ποδοσφαιρικό τμήμα μόνο και κοινοτικό γήπεδο. Υπάρχει γήπεδο μπιτς βόλεϊ και μπάσκετ όπου κάθε χρόνο οργανώνεται πρωτάθλημα. Ελεύθεροι αθλητές ασχολούνται οργανωμένα με kiteboarding, ιστιοσανίδα και ιστιοπλοΐα τριγώνου.

Μεταφορές και συγκοινωνίες

Οδικές και αστικές

Στα νοτιοανατολικά του Ελαιώνα βρίσκεται ο αυτοκινητόδρομος 8 (Ολύμπια οδός), η οποία συνδέει το χωριό με την Αθήνα, την Κόρινθο και πόλεις της Βόρειας Πελοποννήσου. Υπάρχουν καθημερινά τοπικά δρομολόγια για Αίγιο, ταξί για Αίγιο και Διακοπτό. Από το Αίγιο υπάρχει ανταπόκριση ΚΤΕΛ για Αθήνα και Πάτρα.

Αεροπορικές

Ο Ελαιώνας συνδέεται με διεθνείς προορισμούς, μέσω του Διακοπτού όπου υπάρχει ανταπόκριση του προαστιακού για το αεροδρόμιο του Ελ. Βενιζέλου που απέχει περίπου 190 χιλιόμετρα από το κέντρο του Διακοπτού. Ο Ελαιώνας συνδέεται με ευρωπαϊκούς προορισμούς μέσω του αεροδρομίου του Αράξου που απέχει περίπου 79 χιλιόμετρα από το κέντρο του Αιγίου. Για τις θερινές περιόδους διεξάγονται τακτικές πτήσεις από και προς Λονδίνο (Στάνστεντ), Πάφο και Μιλάνο (Μπέργκαμο) καθώς και πτήσεις από και προς Ελβετία, Γερμανία και Λευκορωσία όπως και πτήσεις τσάρτερ. Η πρόσβαση στο αεροδρόμιο είναι αποκλειστικά οδική και η συγκοινωνία διεξάγεται με λεωφορείο του ΚΤΕΛ Αχαΐας, με ταξί ή με ιδιωτικά μέσα.

Παραπομπές

Πηγές

Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012).

Βιβλιογραφία

Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Αντώνης Βλαχοδήμος, «Ελαιώνας Αιγιάλειας». neoikairoi.gr Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Ελαιώνος Αχαΐας Αρχειοθετήθηκε 2021-09-18 στο Wayback Machine.. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 11/07/2018. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Ελαιώνος Αχαΐας. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 11/07/2018. Η βίλλα και το κτήμα Σ. Μπομποκου στην Παραλία Τρυπιών αρχές του 1950. tovimatisaigialeias.gr Ιστοσελίδα www.elaeonas.gr/ ELEONAS (DFT), Village, EGIALIA. gtp.gr