Ο Δήμος Σαλαμίνας είναι δήμος της περιφέρειας Αττικής που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης την 1η Ιανουαρίου 2011 από τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Σαλαμίνας και Αμπελακίων. Ο δήμος περιλαμβάνει τη Σαλαμίνα και τις γειτονικές της νησίδες. Η έκταση του δήμου είναι 96,09 τ.χλμ. και ο πληθυσμός του 39.283 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Έδρα του δήμου είναι η Σαλαμίνα. Ο δήμος πλέον χωρίζεται σε τέσσερις κοινότητες, οι οποίες είναι: Δημοτική Κοινότητα Αιαντείου, Δημοτική Κοινότητα Αμπελακίων, Δημοτική Κοινότητα Σαλαμίνας και Δημοτική Κοινότητα Σεληνίων.

Ονομασία

Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί πήρε την ονομασία του από τη νεράιδα Σαλαμίνα που είχε πατέρα τον θεό Ασωπό, μητέρα τη Μετώπη, αδελφή τη νεράιδα Αίγινα και σύζυγό της τον θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Το όνομα Σαλαμίς μαρτυρείται ήδη στο ομηρικό έπος (Ιλιάς Β, 557-558). Κατά την αρχαιότητα και σύμφωνα με το ιστορικό γεωγράφο Στράβωνα, η Σαλαμίνα ήταν γνωστή με τις ονομασίες Σκιράς (από τον ήρωα Σκίρο), Πιτυούσα (πίτυς = πεύκο) από τα πολλά πεύκα που υπήρχαν και Κυχρεία από τον Κυχρέα, ο οποίος ήταν γιος της νεράιδας Σαλαμίνας. Ο Κυχρέας έγινε ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Σαλαμίνας, όταν την απάλλαξε από έναν φοβερό δράκοντα, που την καταδυνάστευε και λεηλατούσε. Άλλες παραδόσεις συνδέουν τον Κυχρέα με ένα ιερό φίδι, που βοήθησε τον ελληνικό στόλο κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, προκαλώντας σύγχυση στα περσικά πλοία. Το νησί είναι επίσης γνωστό ήδη από την αρχαιότητα και με την ονομασία Κούλουρη, που προέρχεται από το ακρωτήριο "Κόλουρις άκρα" (σήμερα Πούντα), στο οποίο ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη και το λιμάνι του 4ου αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, το όνομα Σαλαμίνα δεν είναι ελληνικό. Το συναντάμε και στην Κύπρο (στην ομώνυμη πόλη-κράτος Σαλαμίνα Κύπρου) την οποία ίδρυσαν άποικοι με αρχηγό τον Τεύκρο. Επίσης, το γεγονός ότι στο νησί συναντάμε τη λατρεία του «Δία Επικοίνιου» (Ba-al Shalam), όπως και η θέση του νησιού απέναντι σε κόλπο ξηράς, γίνεται φανερό ότι έχει σημιτική ρίζα και σημαίνει «ειρήνη» και «τόπος ειρήνης».

Η σύγχρονη Σαλαμίνα

Η Σαλαμίνα σήμερα έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού απ' όλα τα νησιά της Ελλάδας. Αυτό οφείλεται στη μικρή απόσταση που έχει από την Αθήνα. Στο κεντρικό λιμάνι-Πορθμείο των Παλουκίων Σαλαμίνας λειτουργεί εικοσιτετράωρη ακτοπλοϊκή σύνδεση με το Πέραμα. Τις ώρες αιχμής, τα πλοία φεύγουν ανά τέταρτο (15 λεπτά). Επιπλέον από τα Παλούκια υπάρχει απευθείας σύνδεση με το λιμάνι του Πειραιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για την επιβατική κίνηση σταλιμάνια της Ευρώπης, το 2008 και το 2009, τα Παλούκια της Σαλαμίνας βρίσκονται στη δεύτερη θέση της λίστας και το Πέραμα στην τρίτη θέση, καθώς την ακτοπλοϊκή γραμμή χρησιμοποίησαν 13 εκατομμύρια επιβάτες, τόσο το 2008, όσο και το 2009. Ακτοπλοϊκώς συνδέεται επίσης και με τη Νέα Πέραμο από το λιμάνι που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης. Το κέντρο του νησιού διαθέτει για τον επισκέπτη όλα όσα χρειάζεται μια σύγχρονη πόλη. Τη θερινή περίοδο δέχεται χιλιάδες επισκέπτες κυρίως από τον Πειραιά και τις γύρω περιοχές για μονοήμερες εκδρομές ως και πολυήμερες διακοπές. Για μπάνιο προσφέρονται οι περιοχές Ψιλή Άμμος, Περιστέρια, Αιάντειο, Κανάκια, Σελήνια, Σατερλί, Ρέστη, Ηλιακτή, Βασιλικά, Αγ. Γιώργης κ.α.

Αξιοθέατα της Σαλαμίνας

Τα αξιοθέατα του νησιού περιλαμβάνουν κυρίως θρησκευτικά μνημεία, όπως το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης, μερικά ανοιχτά θέατρα όπως το Ευριπίδειο θέατρο, αλλά και τα ερείπια ενός Φράγκικου μάλλον πύργου στα Αμπελάκια.

Αθλητισμός

Στο ποδόσφαιρο η Σαλαμίνα εκπροσωπείται από τέσσερις ποδοσφαιρικούς συλλόγους:

Αίας Σαλαμίνας (έτος ίδρυσης: 1931) Αμπελακιακός Σαλαμίνας (έτος ίδρυσης: 1937) Σαλαμινομάχοι (έτος ίδρυσης: 1981) Α.Ε. Σαλαμίνας (έτος ίδρυσης: 2006) Ο Αίας Σαλαμίνας έχει εκπροσωπήσει τη Σαλαμίνα στα πρωταθλήματα των εθνικών κατηγοριών, με υψηλότερη διάκριση τη συμμετοχή στη Β΄ Εθνική Κατηγορία τη δεκαετία του '60 και του '70. Σήμερα αγωνίζεται στις ερασιτεχνικές διοργανώσεις της ΕΠΣΠ. Οι σύλλογοι Α.Ε Σαλαμίνας και Σαλαμινομάχοι είναι ερασιτεχνικές ομάδες ποδοσφαίρου και αγωνίζονται στις ερασιτεχνικές διοργανώσεις της ΕΠΣΠ. Η Σαλαμίνα έχει πολυετή δραστηριότητα στα ναυτικά αθλήματα και διαθέτει τους εξής συλλόγους:

Ναυτικός Αθλητικός Όμιλος Σαλαμίνας Γυμναστικός Ναυτικός Όμιλος "Σαλαμίνα" Ναυτικός Όμιλος Γιάλας Σαλαμίνας "ο Αγ. Νικόλαος" Ο Ναυτικός Αθλητικός Όμιλος Σαλαμίνας έχει διακρίσεις και στην κωπηλασία. Ο Γυμναστικός Ναυτικός Όμιλος "Σαλαμίνα" και ο Ναυτικός Όμιλος Γιάλας Σαλαμίνας "ο Αγ. Νικόλαος" δραστηριοποιούνται με επιτυχία και διακρίσεις στο Κανόε καγιάκ. Η Ολυμπία Βιέννη με τη Γεωργία Παπαδημητρίου το 1990 κατέκτησαν το Ασημένιο Μετάλλιο στο Διπλό Νεανίδων του 56ου Πανελληνίου Πρωταθλήματος στον Λαγκαδά. Ο Λευτέρης με τον Γιώργο Κόνσολα κατέκτησαν την 4η Θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα U23 του 2009, το οποίο διεξήχθη στο Racice της Τσεχίας. Ενώ το 2011 ο Λευτέρης Κόνσολας με τον Παναγιώτη Μαγδανή κατέκτησαν το Ασημένιο Μετάλλιο στο Πανευρωπαικό Πρωτάθλημα στη Φιλιπούπολη της Βουλγαρίας. Ο Ναυτικός Όμιλος Βουρκαρίου Σαλαμίνας (ΝΟΒΣ) www.nobs.gr δραστηριοποιείται στην Ιστιοπλοΐα και διοργανώνει κάθε χρόνο τον αγώνα ιστιοπλοΐας ανοιχτής θαλάσσης "Κύπελλο Ναυμαχίας Σαλαμίνος" προς τιμή των Σαλαμινομάχων. Το 2013 διοργάνωσε στη Σαλαμίνα το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ιστιοπλοΐας LASER RDL ανδρών - εφήβων με μεγάλη επιτυχία. Η Σαλαμίνα διαθέτει επίσης ομάδες Μπάσκετ, Βόλεϊ, Χάντμπολ και Πινγκ πονγκ από τον Αθλητικό Όμιλο Σαλαμίνος Τελαμών. Άλλες ομάδες Βόλεϊ, του νησιού, έιναι ο Αθλητικός Όμιλος Ευριπίδης Σαλαμίνος και ο Όμιλος Πετοσφαίρισης Πανορμίτης Σαλαμίνας. Επίσης διαθέτει ομάδα Στίβου από τον Γυμναστικό Σύλλογο Σαλαμίνος και ομάδα Τέννις από τον Όμιλο Αντισφαίρισης Σαλαμίνος. Η Σαλαμίνα επίσης διαθέτει ομάδα ρυθμικής γυμναστικής από τον Αθλητικό γυμναστικό σύλλογο Σείριο Σαλαμίνος. Το 2019 η ομάδα των παγκορασίδων κέρδισε την 7 η θέση στο πανελλήνιο πρωτάθλημα ανσμπλ.

Πληθυσμός

Περιοχές και Οικισμοί

Προσωπικότητες

Μυθικά και ιστορικά πρόσωπα

Αίας, μυθικός βασιλιάς της Σαλαμίνος. Τελαμώνας, βασιλιάς του νησιού, πατέρας του Αίαντος και του Τεύκρου. Τεύκρος, ετεροθαλής αδελφός του Αίαντος, ιδρυτής της Σαλαμίνος της Κύπρου. (σημερινή Αμμοχώστος ) Κυχρέας, πρώτος βασιλιάς της Σαλαμίνος. Ευριπίδης (480 π.Χ. - 406 π.Χ.), τραγικός ποιητής.

Σύγχρονες προσωπικότητες

Πολυχρόνης Λεμπέσης (1848-1913), ζωγράφος της Σχολής του Μονάχου. Θεόδωρος Δ. Πάγκαλος (1878-1952), στρατηγός, βουλευτής, υπουργός, πρόεδρος της Κυβέρνησης και δικτάτορας. Άγγελος Σικελιανός (1884-1951), ποιητής που έζησε στη Σαλαμίνα από το 1933 έως το 1950 με τη σύζυγό του Άννα, σε ένα σπιτάκι απέναντι από τη Μονή της Παναγίας Φανερωμένης, όπου σήμερα είναι Μουσείο. Γιώργος Παπασιδέρης (1902-1977), συνθέτης, τραγουδιστής και στιχουργός. Ζώρας Τσάπελης (1921 - 2002) υπήρξε ηθοποιός του ελληνικού κινηματογράφου. Γιώργος Βασιλείου (21 Ιουνίου 1950 - 2 Νοεμβρίου 2016), πολιτικός, ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Δημήτρης Ελευσινιώτης (26 Αυγούστου 1955) είναι Ναύαρχος ε.α. του Πολεμικού Ναυτικού που διετέλεσε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και πρώην υφυπουργός Εθνικής Άμυνας στην κυβέρνηση Σαμαρά. Το 2018, τέθηκε επικεφαλής του συνδυασμού «Δυνατός Δήμος» και διεκδίκησε να εκλεγεί δήμαρχος Σαλαμίνας στις εκλογές της 26ης Μαΐου 2019. Μέμος Μπεγνής (20 Νοεμβρίου 1974) είναι Έλληνας ηθοποιός.. Λευτέρης Κόνσολας (17 Δεκεμβρίου 1988) είναι Έλληνας Πρωταθλητής της Κωπηλασίας, Ολυμπιονίκης και από τον Αύγουστο του 2014 κάτοχος του Παγκοσμίου Ρεκόρ στο Τετραπλό Σκιφ Ελαφρέων Βαρών. Μαλαματένια-Ειρήνη Παπαδημητρίου (Αύγουστος 2004) είναι Πρωταθλήτρια Επιτραπέζιας Αντισφαίρισης, Stiga Τable Τennis Ρlayer, Χρυσή Μεσογειονίκης u15, n9 European Top 10 u15, Πρωταθλήτρια Ελλάδος u18,u15.

Διατελέσαντες δήμαρχοι Σαλαμίνας

Τοπικές εφημερίδες

SALAMINA-PRESS (διαδικτυακή) Ανατροπές Η Νέα Σαλαμίνα Νέο Ήθος Ενότητα Άποψη Η Φωνή της Σαλαμίνας Παλμός της Σαλαμίνας Αθλητικοί Παλμοί Πολίτης με Δικαίωμα Σαλαμινία Σαλαμινιακή Πρωτοπορία Τα Νέα του Πειραιά και του Σαρωνικού

Αδελφοποιημένες Πόλεις

Αμμόχωστος, Κύπρος (1998) Tăuții-Măgherăuș, Ρουμανία (2018)

Δείτε επίσης

Αμπελάκια Σαλαμίνας Ναυμαχία της Σαλαμίνας Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας Ναύσταθμος Σαλαμίνος Παλούκια Σελήνια Κυνόσουρα Σαλαμίνας Αίας Σαλαμίνας

Παραπομπές

Πηγές

Ιστοσελίδα Δήμου Σαλαμίνας Πρόγραμμα Καλλικράτης - ΦΕΚ Α87 της 07/06/2010 Απόφαση 45892 του Υπ. Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης - ΦΕΚ Β1292 της 11/08/2010 Υπουργείο Εσωτερικών, σχέδιο Καλλικράτης Αποτελέσματα εκλογών (1978-σήμερα), ΕΕΤΑΑ