Η Νέα Ερυθραία είναι δημοτική ενότητα του Δήμου Κηφισιάς, μαζί με την Κηφισιά και την Εκάλη, στον Βόρειο Τομέα Αθηνών. Οι πρώτοι εποικιστές της περιοχής ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες από την Ερυθραία της Ιωνίας στη Μικρά Ασία το 1923, εξ ου και η ονομασία της "Νέα", αρχικά υπαγόμενη στην Κοινότητα Κηφισιάς. Το 1928 αριθμούσε 1844 κατοίκους. Από την 1η Ιανουαρίου 2011 η Ν. Ερυθραία αποτελεί δημοτική ενότητα του Καλλικρατικού Δήμου Κηφισιάς.

Συνοπτική ιστορία

Η Νέα Ερυθραία ιδρύθηκε από Έλληνες Μικρασιάτες πρόσφυγες από την περιοχή της Ερυθραίας χερσονήσου της Μικράς Ασίας και συγκεκριμένα από τα χωριά Λυθρί, Βουρλά, Αλάτσατα, Τσεσμέ, Σιβρισάρι, Καράμπουρνα, Μελί κ.ά., οι οποίοι κατέφυγαν στην Κηφισιά μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922. Οι πρώτες κινήσεις για τη δημιουργία της Νέας Ερυθραίας άρχισαν με την ίδρυση του Σωματείου Προσφύγων Κηφισιάς (1923) που είχε ως μέλημα την αστική αποκατάσταση. Τα πρώτα οικήματα εμφανίζονται το 1925 όταν το Υπουργείο Πρόνοιας απαλλοτριώνει 152 στρέμματα τα οποία μοιράζονται σε 364 οικογένειες μέλη του Συλλόγου. Ακολουθούν κι άλλες απαλλοτριώσεις περίπου 900 στρεμμάτων.

Έτσι ο δήμος Νέας Ερυθραίας αρχίζει να λειτουργεί κατ’ αρχήν ως οικισμός του δήμου Αθηναίων το 1925. Τον Σεπτέμβριο του 1927 θεμελιώνεται ο ναός της Ευαγγελίστριας και το κτίριο του 1ου δημοτικού σχολείου. Το 1ο δημοτικό σχολείο συνδέεται άμεσα με την ιστορία της Νέας Ερυθραίας και είναι σημείο αναφοράς για όλους τους Ερυθραιώτες. Στεγάστηκε σε μια ξύλινη παράγκα, που ήταν δύο αίθουσες και ένα δωμάτιο για τον δάσκαλο, στον χώρο μπροστά από τον ναό της Ευαγγελίστριας και σ' αυτόν τον χώρο λειτούργησε ως το 1931 που η κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου με υπουργό Παιδείας τον Γεώργιο Παπανδρέου έχτισε το κτίριο όπου στεγάζεται το σημερινό σχολείο. Υπό την ασφυκτική πίεση των βιοτικών αναγκών το 1934 ο δήμος Νέας Ερυθραίας κατορθώνει να γίνει κοινότητα με πρώτο πρόεδρο τον Γεώργιο Γεωργιάδη. Το πρώτο κοινοτικό συμβούλιο υπέδειξε το σήμα της σφραγίδας της Κοινότητας Νέας Ερυθραίας. Είναι αρχαίο νόμισμα με επιγραφή και πρόσωπο της Ερυθραίας Σίβυλλας. Στην απογραφή του 1928 οι κάτοικοι της πόλης είναι 1.544 ενώ οι τεράστιες δυσχέρειες σε βασικούς τομείς όπως η ύδρευση και η καθαριότητα, δυσκολεύουν στο έπακρο το έργο του κοινοτικού συμβουλίου. Η οικονομική δραστηριότητα των πρώτων κατοίκων της Ν. Ερυθραίας άρχισε με την καλλιέργεια γης με κρασοστάφυλλα κλήματα, με την τέχνη και το μεράκι των Μικρασιατών.

Από το 1934 ως το 1936 διετέλεσε πρόεδρος της κοινότητας ο Γεώργιος Λεωνιδόπουλος, τον οποίο διαδέχθηκε ο Γεώργιος Θεοδωράκης, από το 1936 ως το 1937. Στις 14 Δεκεμβρίου 1937 η κοινότητα καταργείται και η Κηφισιά εντάσσει τη Νέα Ερυθραία στα διοικητικά της όρια προκειμένου να γίνει δήμος. Το καθεστώς αυτό συντηρείται ως το 1948 που η Ερυθραία αποσπάται από την κυριαρχία της Κηφισιάς και ξαναγίνεται κοινότητα με πρόεδρο τον Δημήτρη Αναγνώστου (1948-51). Η πόλη τότε αριθμεί 4.225 κάτοικους (απογραφή 1951). Μετά την απελευθέρωση αρχίζει σταδιακά η περίοδος της ανόδου. Υπάρχουν πλέον δρόμοι, φωτισμός, καθαριότητα και κυρίως νερό, στοιχεία απαραίτητα όχι μόνο για την καλή διαβίωση αλλά και για την ίδια την επιβίωση. Αργότερα (1982) η κοινότητα γίνεται δήμος, οι υπηρεσίες εκσυγχρονίζονται και οι πληγές από το κακό παρελθόν επουλώνονται συν τω χρόνω. Τη δεκαετία του '50 εναλλάσσονται ως πρόεδροι της κοινότητας ο Μανώλης Μουστάκης (1951-53, 1955-58) και ο Δημήτριος Αναγνώστου (1953-55). Στη συνέχεια πρόεδροι ανέλαβαν οι Ευάγγελος Γεροντάκης (1958-62), Φώτιος Βαρδαξής (1962-67) και ξανά, αυτήν τη φορά διορισμένος, ο Δημήτρης Αναγνώστου (1967-74). Μεταπολιτευτικά εξελέγη πρόεδρος ο Φώτιος Βαρδαξής, υπηρετώντας ξανά από το 1975 ως το 1978 και από το 1979 ως τον θάνατό του, το 1983 πρόεδρος και από το 1982 δήμαρχος υπηρέτησε ο Γεώργιος Δρυμπέτης. Μετά τον θάνατο του Δρυμπέτη δήμαρχος αναλαμβάνει ο Δημήτριος Κατσιάνος, ο οποίος θα επανεκλεγεί συνεχώς ως και το 1990, υπηρετώντας ως το 1994. Επόμενοι δήμαρχοι θα εκλεγούν και θα αναλάβουν οι: Βασιλική Ταμβάκη-Μαγουλά (1995-2002) και ο Δημήτριος Μπουρίκας (2003-2006). Η Ταμβάκη-Μαγουλά θα εκλεγεί ξανά το 2006 και θα υπηρετήσει ως τελευταία δήμαρχος από το 2007 ως το 2010. Η προέλευση των πρώτων κατοίκων του δήμου και η μετέπειτα πορεία τους συνοδεύονται με αγώνες, τόσο εναντίον των συνεπειών της ιστορικής συγκυρίας (1922) όσο και εναντίον σκληρών ιδιωτικών συμφερόντων. Η δύσκολη αυτή διαδρομή δεν επέτρεψε στους πρώτους κάτοικους και στους κοινοτικούς άρχοντες έως και την εποχή ανασυγκρότησης του λεκανοπεδίου Αττικής (1959-1960) να θέσουν την ανάπτυξη της περιοχής σε πιο στέρεες βάσεις. Αναμφισβήτητα λοιπόν στις ελλείψεις εκείνης της εποχής οφείλεται ένα μεγάλο μέρος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει και σήμερα ο δήμος.

Τα τελευταία χρόνια ο δήμος έχει επιδείξει μια σημαντική δραστηριοποίηση με την ανάπτυξη πολιτιστικών, κοινωνικών δραστηριοτήτων και με την κατασκευή έργων υποδομής ή κοινής ωφέλειας. Σήμερα, σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ο οικιστικός ιστός του δήμου Ν. Ερυθραίας συγκροτείται από 5 πολεοδομικές ενότητες: περιοχή Συνοικισμού, περιοχή Εθνικιστών - Αναπήρων Πολέμου, περιοχή Καστρί – Πολιτείας, περιοχή Μορτερό και περιοχή Τριγώνου Εθνικής Αντίστασης. Τα τελευταία χρόνια πυκνοδομείται το Καστρί, η Πολιτεία ενώ το Μορτερό δομείται και αναπτύσσεται μετά την ένταξη του στο σχέδιο πόλεως.

Μουσείο Μικρασιατών

Το Λαογραφικό Μουσείο Ένωσης Μικρασιατών Νέας Ερυθραίας, βρίσκεται στην οδό Καρασταμάτη και Δρυμπέτη 2. Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1992 και φιλοξενεί 1.380 κειμήλια από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας. Στο μουσείο υλοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές.

Δημογραφικά και στατιστικά στοιχεία

Ο δήμος Νέας Ερυθραίας έχει συνολική έκταση 6.500 στρέμματα (1 στρέμμα = 1000 τ.μ.). Εξ αυτών τα 5.000 στρέμματα αποτελούν την νομοθετημένη περιοχή σχεδίου πόλης, ενώ τα υπόλοιπα 1.500 στρ. είναι σήμερα εκτός σχεδίου. Η λεωφόρος Κηφισίας-Μαραθώνα διασχίζει την Ερυθραία και αποτελεί τον κύριο άξονα οδικής προσπέλασης. Από το κέντρο της περιοχής διέρχεται η λεωφόρος Ελευθερίου Βενιζέλου, σε μήκος 1,5 χλμ., ενώ στο δυτικό τμήμα του δήμου διέρχεται η εθνική οδός Αθηνών-Λαμίας σε μήκος 2 χλμ. περίπου. Μάλιστα είναι από τους πρώτους δήμους εκατέρωθεν της εθνικής οδού. Η ενότητα των δήμων Κηφισιάς και Νέας Ερυθραίας αρχίζει από τις πλάγιες της Πεντέλης και με συνεχείς κατωφέρειες, στην αρχή πιο απότομες και μετά ήπιες, καταλήγει στον Κηφισό ποταμό. Η περιοχή τέμνεται από το ρέμα Κοκκιναρά – Πύρνας, το οποίο διασχίζει ολόκληρο τον δήμο Κηφισιάς και συγκλίνει δυτικά με το Κηφισό ποταμό. Στον ίδιο ποταμό καταλήγουν επίσης μικρότερα ρέματα, είτε απευθείας, είτε μέσω του ρέματος Κοκκιναρά. Τα υψώματα της Πεντέλης καλύπτουν ανατολικά την περιοχή και η Πάρνηθα αποτελεί τον βόρειο ορίζοντά της. Νότια και δυτικά ο ορίζοντας προς το λεκανοπέδιο Αττικής είναι ελεύθερος. Στο Καστρί (ανατολικά της λεωφόρου Βενιζέλου) το έδαφος είναι λοφώδες, ενώ στο υπόλοιπο μέρος του δήμου -κατά βάση- πεδινό.

Πληθυσμός κατά φύλο και ομάδες ηλικιών

Ο συνολικός πληθυσμός της Νέας Ερυθραίας το 1991 ανερχόταν σε 12.993 άτομα, ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2001 ανερχόταν σε 15.439 άτομα, δηλαδή αύξηση 18,83%. Υπάρχει δηλαδή συνολικά μία αυξητική τάση 18,83% ποσοστό τριπλάσιο από το 6,86% της αύξησης του πληθυσμού της χώρας και από το αντίστοιχο 6,76% του πληθυσμού της περιφέρειας Αττικής, με αποτέλεσμα μια σημαντική δημογραφική αύξηση. Σχετικά με την ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2001, 2.252 άτομα ήταν άνω των 65 ετών, δηλαδή ποσοστό 14,59% ενώ το 1991 αντίστοιχα 1.501 άτομα ήταν άνω των 65, δηλαδή ποσοστό 11,55%. Το 2001, 9.805 άτομα βρίσκονταν στις παραγωγικές ηλικιακές ομάδες του πληθυσμού (ηλικίες 20-64) δηλαδή ποσοστό 63,51%, ενώ το 1991 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 62,66%. Η αύξηση των δημοτών άνω των 65 ετών το 2001 είναι 50,03%, παρατηρούμε δηλαδή τάση γήρανσης του πληθυσμού που σημαίνει ότι ο δήμος θα πρέπει να προνοήσει για τη δημιουργία υπηρεσιών φροντίδας και μέριμνας για ηλικιωμένους. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο μόνιμος πληθυσμός ανερχόταν σε 18.038 κατοίκους.

Δημοτικές επιχειρήσεις και ΝΠΔΔ Στν δήμο Νέας Ερυθραίας λειτουργούν δυο παιδικοί σταθμοί. Ο Α΄ στην οδό Πανόρμου 3 και ο Β΄ στην οδό Ηλία Βενέζη 8. Η λειτουργία των παιδικών σταθμών αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου και λήγει την 31η Ιουλίου του επόμενου έτους από Δευτέρα έως Παρασκευή. Οι ώρες λειτουργίας είναι από 07.00 π.μ έως 04.00 μ.μ. Γίνονται δεκτά παιδιά ηλικίας από 2 ετών έως 2,5 ετών για το βρεφικό τμήμα και από 2,5 ετών έως την εγγραφή τους στο νηπιαγωγείο για τα νηπιακά τμήματα. Η υποβολή αιτήσεων εγγραφής γίνεται από 20 Μαΐου έως 15 Ιουνίου κάθε έτους στα γραφείο του Α΄ Παιδικού Σταθμού Πανόρμου 3. Οι βρεφονηπιακοί σταθμοί του Δήμου Νέας Ερυθραίας έχουν ως σκοπό: την καθημερινή εκπαίδευση και φροντίδα βρεφών και νηπίων, την πολύπλευρη και σφαιρική νοητική, κοινωνική, συναισθηματική και σωματική τους ανάπτυξη, την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των γονέων σε θέματα αγωγής, ψυχολογίας και σχέσεων με τα παιδιά τους, τη στήριξη των εργαζομένων γονέων και την βοήθεια για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων προβλημάτων τους.

Γραφείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Η κοινωνική υπηρεσία του δήμου λειτουργεί στην διεύθυνση Αθ. Διάκου 31 στον πρώτο όροφο από τον Φεβρουάριο του 2009 και απευθύνεται στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού της περιοχής.

Δράσεις και προγράμματα

Πρόγραμμα Μονάδα Κοινωνικής Μέριμνας. Λειτουργεί στον δήμο από το 2000 για να εξυπηρετήσει την τρίτη ηλικία και άτομα με ειδικές ανάγκες. Απευθύνεται κυρίως σε μοναχικά άτομα, άτομα που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν πλήρως ή που χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα. Οι υπηρεσίες που παρέχονται είναι κοινωνική εργασία, νοσηλευτική φροντίδα, οικογενειακή βοήθεια φυσικοθεραπεία κατ’ οίκον, άμεση παροχή υπηρεσιών σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο, παροχή πληροφοριών στους δημότες για κοινωνικοπρονοιακά θέματα, πραγματοποίηση επισκέψεων κατ’ οίκον για κοινωνική έρευνα και στήριξη, παραπομπή από την κοινωνική υπηρεσία σε άλλες υπηρεσίες εντός και εκτός του δήμου ανάλογα με τις ανάγκες των δημοτών, συνεργασία με ιδιωτικούς και κρατικούς κοινωνικούς φορείς και φορείς πρόνοιας. Στόχος η ενημέρωση και αναζήτηση πηγών βοήθειας για την καλύτερη εξυπηρέτηση των δημοτών. Καταγραφή άπορων δημοτών οι οποίοι υποστηρίζονται από την υπηρεσία με είδη διατροφής, δωροεπιταγές κ.ά. Δραστηριοποίηση (συγκέντρωση τροφίμων, φαρμάκων) σε έκτακτες ανάγκες π.χ. σεισμόπληκτοι, πυρόπληκτοι, πληθυσμοί που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, με σκοπό την ενίσχυση των πληγέντων πολιτών. Στη Νέα Ερυθραία λειτουργεί το Δρυμπέτειο κέντρο Προαγωγής Υγείας, το οποίο αποτελεί Ν.Π.Δ.Δ. και συστήθηκε με την υπ' αριθμό 29/96 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Σύμφωνα με την παραπάνω απόφαση σκοπός του Δρυμπέτειου είναι η εκπόνηση και η εφαρμογή προγραμμάτων υγείας για το σύνολο του πληθυσμού του δήμου και την παροχή δωρεάν πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Οι δραστηριότητές του είναι περισσότερο η συμβουλευτική και η ενημέρωση, παρά η ιατροφαρμακευτική αγωγή.

Το Πνευματικό Κέντρο Νέας Ερυθραίας διαμέσου των δραστηριοτήτων που αναπτύσσει έχει κάνει αισθητή την παρουσία του στην πολιτιστική ζωή του τόπου. Ο χώρος της Βίλας Κώνστα εδώ και χρόνια στεγάζει τις πνευματικές και καλλιτεχνικές ανησυχίες των κατοίκων της Νέας Ερυθραίας. Στο πέτρινο αναπαλαιωμένο κτήριο έχει διαμορφωθεί ένας χώρος δημιουργίας, όπου μικροί και μεγάλοι έχουν την δυνατότητα έκφρασης μάθησης και ψυχαγωγίας. Κάθε χρόνο τον Σεπτέμβριο πραγματοποιούνται οι "Αλλοτινές Πατρίδες", εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τη μικρασιατική καταστροφή του 1922 από το ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΕΡΥΘΡΑΙΑΣ (ΚΕΜΜΕ) του δήμου Κηφισιάς. Ο Αθλητικός Οργανισμός του Δήμου Νέας Ερυθραίας δραστηριοποιείται σε αθλητικές διοργανώσεις εκτός του στίβου, διαθέτει γήπεδο ποδοσφαίρου και κλειστό γυμναστήριο και πλαισιώνεται από τοπικούς αθλητικούς συλλόγους όπως: τον Πανερυθραϊκό Αθλητικό Σύλλογο ο οποίος διαθέτει τμήματα ποδοσφαίρου, μπάσκετ, βόλεϊ και ποδηλασίας, τον Αθλητικό Όμιλο Νέων Νεανίδων "Αμαζόνες" με τμήματα για κορίτσια στα αθλήματα μπάσκετ, βόλεϊ, κολύμβησης και ενόργανης γυμναστικής, τον Αθλητικό Σύλλογο "ΑΜΕΣ" ο οποίος διαθέτει τμήματα κολύμβησης και μη διαδεδομένων αθλημάτων. Στον δήμο υπάρχει γήπεδο ποδοσφαίρου, επιπέδου Β΄ Εθνικής, το οποίο ανακαινίστηκε πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Κάτω από τις κερκίδες υπάρχει γήπεδο 5x5 και γήπεδο βόλεϊ – μπάσκετ, με χρήση κυρίως για προπονήσεις. Επίσης υπάρχει κλειστό γήπεδο 300 θέσεων, όπου γίνονται και αγώνες Α΄ Εθνικής βόλεϊ, αφού έπαιζε και η ομάδα της Νέας Ερυθραίας σε αυτή την κατηγορία και άλλα μικρότερα γήπεδα σε άλλες περιοχές. Επίσης λειτουργεί το "Σπίτι του Αθλητισμού" στο Μορτερό, οδός Σπ. Λούη & Αν. Πίττα. Η Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Νέας Ερυθραίας (Δ.Ε.Α.Ν.Ε.) είναι αμιγής δημοτική επιχείρηση. Ιδρύθηκε με την 241/95 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και η συστατική της πράξη δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 175/19-3-96 όπως αυτό τροποποιήθηκε με τις δημοσιεύσεις στα ΦΕΚ 172/17-02-2000 και 974/13-07-2005. Είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Το κεφάλαιο της επιχείρησης ανέρχεται σε 245.000,00 ευρώ. Η επιχείρηση διοικείται από ενδεκαμελές διοικητικό συμβούλιο.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα: Δήμος Κηφισιάς Ιστοσελίδα: Νέα Ερυθραία https://www.kathimerini.gr/society/562209442/elstat-ta-apotelesmata-tis-apografis-toy-nomimoy-plithysmoy-stin-ellada/