Το Κορωπί είναι πόλη της Ανατολικής Αττικής, μέρος της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας στα Μεσόγεια, και έδρα του Δήμου Κρωπίας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 19.164 μόνιμους κατοίκους. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 120 μέτρων. Η οικιστική ζώνη είναι διαχωρισμένη από τη βιομηχανική, ενώ στα όρια του δήμου υπάγεται και η παράκτια συνοικία της Αγίας Μαρίνας. Επικοινωνεί με το κέντρο της Αθήνας μέσω των νοτίων προαστίων, από τη λεωφόρο Βάρης-Κορωπίου. Επίσης βρίσκεται κοντά στο σταθμό του μετρό και προαστιακού «Κορωπί», την Αττική Οδό και το αεροδρόμιο των Σπάτων. Το Κορωπί υπήρξε από την αρχαιότητα ως δήμος Σφηττού της αρχαίας Αθήνας. Καθεδρικός Ναός είναι ο Ναός της Αναλήψεως του Κυρίου, με παλαιότερο το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που τοιχογραφήθηκε από τον Γεώργιο Μάρκου το 1732. Στην περιοχή υπάρχουν πολυάριθμοι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί ναοί όπως εκείνος της Ζωοδόχου Πηγής, των Αγίων Ασωμάτων, υου Αγίου Βασιλείου, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και πολλά άλλα. Επίσης, το Κορωπί υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής. Το 1922 ξεκίνησε να λειτουργεί το 1ο Γυμνάσιο Κορωπίου, που ήταν τότε το μοναδικό Γυμνάσιο των Μεσογείων. Λίγο πιο έξω από την πόλη εκτείνονται απέραντες αγροτικές εκτάσεις. Το έδαφος είναι πολύ γόνιμο (κάτι το συνηθισμένο στα Μεσόγεια) και καλλιεργούνται σε αυτό πλήθος προϊόντων, με σημαντικότερα τα αμπέλια, τις ελιές, τις συκιές, το μέλι, τις φιστικιές και τα λαχανικά.

Ιστορικά στοιχεία

Προϊστορία και αρχαιότητα

Στο βόρειο τμήμα του οικισμού, εκεί όπου βρίσκεται το Κέντρο Υγείας Κορωπίου, έχει ανασκαφεί μεγάλος οικισμός της εποχής του Χαλκού. Εντοπίστηκε το 1985, κατά την ανέγερση του κέντρου υγείας, και το 2000-03 στο δίπλα αγροτεμάχιο. Σωστικές ανασκαφές έλαβαν χώρα σε δίπλα αγροτεμάχια το 2006-08. Ο οικισμός έχει συνολική έκταση 500 τετραγωνικά μέτρα και είναι ο μεγαλύτερος γνωστός οικισμός της περιόδου στην Αττική. Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης χρονολογούνται από την πρωτοελλαδική περίοδο Ι, ενώ ο οικισμός αναπτύχθηκε κατά την πρωτοελλαδική περίοδο ΙΙ (περίπου 3η χιλιετία π.Χ.). Κύριο χαρακτηριστικό του είναι η ύπαρξη κεντρικού δρόμου, σε άξονα βορρά-νότου, πλάτους περίπου 2,3 μέτρων κατασκευασμένο από σκληρό υλικό, ο οποίος υποδηλώνει κεντρικό σχεδιασμό. Βρέθηκαν επίσης θραύσματα αγγείων, λεπίδες οψιδιανού, λίθινα εργαλεία, οστά ζώων, ελάχιστα χάλκινα αντικείμενα και κεφαλή με λαιμό μαρμάρινου ειδωλίου. Ο οικισμός της ίδιας περιόδου έχει εντοπιστεί στη θέση Λαμπρικά, στο ύψωμα Κόντρα Γκλιάτε. Ο οικισμός εκτεινόταν πέρα από την κορυφή και στην ανατολική και δυτική πλαγιά του λόφου. Η θέση άρχισε να κατοικείται την 4η χιλιετία π.Χ. αλλά εγκαταλείφθηκε στις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ. και στην ίδια θέση άκμασε οικισμός κατά τους μυκηναϊκούς χρόνους. Στη θέση Βουρβάτσι, βορειοδυτικά του λόφου, έχει εντοπιστεί μεγάλο νεκροταφείο των μυκηναϊκών χρόνων. Κατά την αρχαιότητα στην περιοχή του Κορωπίου βρίσκονταν δύο δήμοι, ο Σφηττός και οι Λαμπτρές. Ο Σφηττός βρισκόταν στην περιοχή Χριστός και Φουβάγια, περίπου τρία χιλιόμετρα δυτικά του σύγχρονου οικισμού. Από εκεί περνούσε δρόμος, γνωστός ως Σφηττεία οδός, ο οποίος ένωνε τα Μεσόγεια με την Αθήνα περνώντας από το διάσελο του Ντούκα, ανάμεσα σε Υμηττό και Μαυροβούνι. Στο ύψωμα Χριστός έχει εντοπιστεί οχύρωση η οποία άρχισε να κατασκευάζεται στην αρχαιότητα. Στη θέση Προφήτης Ηλίας, στον Υμηττό, έχει βρεθεί αρχαίος ναός ο οποίος ταυτίστηκε μέσα από τις περιγραφές του Παυσανία με το ιερό του Διός Ομβρίου και Απόλλωνος Προοψίου. Οι Λαμπτρές αποτελούνταν από δύο οικισμούς, τις Καθύπερθεν Λαμπτραί και τις Υπένερθεν Λαμπτραί. Οι Καθύπερθεν Λαμπτραί (Άνω Λαμπτρές) βρίσκονταν στις νοτιανατολικές πλευρές του όρους Υμηττού, περίπου πέντε χιλιόμετρα από τη θάλασσα, στη σημερινή περιοχή Λαμπρικά. Στην περιοχή αυτή σώζονται τάφοι, επιγραφές κυρίως επιτύμβιες, στις οποίες αναγράφονται τα ονόματα Λαμπτρέων, καθώς και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα. Οι Υπένερθεν Λαμπτραί (Κάτω Λαμπτρές) εντοπίστηκαν στο ύψωμα Κόντρα Γκλιάτε στην περιοχή Κίτσι. Ο δήμος ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος της κλασσικής Αθήνας από πλευράς αριθμού βουλευτών και πιθανότατα η επικράτειά του εκτεινόταν μέχρι τη θάλασσα. Στο λόφο Κόντρα Γκλιάτε έχει εντοπιστεί ιερό των Νυμφών, όπου σε ένα αποθετήρα εντοπίστηκαν ειδώλια γυναικείων μορφών των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων και ιερό πρέπει να υπήρχε και στον λόφο της Παναγίας Μεσοσπορίτισσας, στην οποία έχει ενσωματωθεί υλικό των κλασικών χρόνων.

Μεσαίωνας και οθωμανικοί χρόνοι

Οι γραπτές αναφορές για την περιοχή κατά τους βυζαντινούς χρόνους είναι σπάνιες, όμως στην περιοχή του Κορωπίου σώζονται πολυάριθμοι ναοί των βυζαντινών χρόνων. Ο ναός της Μεταμόρφωσης, στη θέση Σκουπέρη, ανατολικά του Κορωπίου, είναι ένας από τους παλαιότερους σωζόμενους βυζαντινούς ναούς στην Αττική, καθώς χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 10ου αιώνα. Ανήκει στον λεγόμενο μεταβατικό τύπο. Στο εσωτερικό του σώζει δύο στρώματα τοιχογράφησης από τα οποία το παλαιότερο είναι του 11ου αιώνα. Στην ίδια περιοχή υπάρχουν επίσης οι ναοί Άγιος Γεώργιος, Άγιοι Ανάργυροι και Άγιος Θεόδωρος ή Μόδεστος, οι οποίοι έχουν όλοι φάσεις ανοικοδόμησης κατά τους βυζαντινούς χρόνους, που υποδηλώνει ότι στην περιοχή υπήρχε βυζαντινός οικισμός. Στη θέση Λαμπρικά βρίσκεται ο σταυρεπίστεγος ναός του Αγίου Λουκά, στον οποίο έχει εντοιχιστεί αρχαίο οικοδομικό υλικό. Ο ναός χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και πιθανότατα ήταν καθολικό μονής, η οποία πιθανόν ταυτίζεται με τη μονή που αναφέρεται σε πράξη του πάπα Ιννοκεντίου Δ΄ το 1209, όταν η περιοχή είχε περιέλθει στο Δουκάτο των Αθηνών. Κοντά στην κορυφή του λόφου Κόντρα Γκλιάτε σώζονται ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού, του 5ου ή 6ου αιώνα μ.Χ. Στο ύψωμα Χριστός η αρχαία οχύρωση ενισχύθηκε τόσο κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους, όσο και την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όπως μαρτυρούν οι αντίστοιχες οικοδομικές φάσεις. Στις θέσεις Φιλιάτι και Φουβάγια έχουν βρεθεί τα ερείπια δύο πύργων του 14ου-15ου αιώνα. Καθώς τα Μεσόγεια ήταν τότε αραιοκατοικημένα, στις αρχές του 15ου αιώνα οι Φράγκοι προσκάλεσαν στην περιοχή Αρβανίτες ώστε να εγκατασταθούν και να αντιμετωπιστούν οι επιδρομές των Οθωμανών. Κατά τους οθωμανικούς χρόνους στην περιοχή υπήρχαν αρκετοί οικισμοί, όπως οι Σκουπέρη, Φιλιάτη, Λαμπρικά και Κουρσαλά. Από αυτούς ο μεγαλύτερος ήταν το Φιλιάτη, περίπου 3 χιλιόμετρα δυτικά του Κορωπίου. Ο οικισμός επλήγη από επιδημία τον 17ο αιώνα με αποτέλεσμα να ερειμώσει. Σήμερα σώζεται μόνο ο ναός του χωριού, αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο, και λίγα ερείπια σπιτιών. Όσοι επέζησαν μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν στον Κουρσαλά.

Νεότεροι χρόνοι

Κατά την επανάσταση του 1821 υπήρξε μεγάλη συμμετοχή, καθώς καταγράφονται 50 αγωνιστές από την περιοχή. Μετά την επανάσταση ήταν ο μεγαλύτερος οικισμός των Μεσογείων, θέση που διατηρεί μέχρι σήμερα. Το 1840 ορίστηκε έδρα του δήμου Κεκροπίας, ο οποίος το 1842 μετονομάστηκε σε δήμο Κορωπίας. Αποτέλεσμα ήταν το όνομα Κουρσαλάς να σταματήσει να χρησιμοποιείται και να επικρατήσει η ονομασία Κορωπί. Στις αρχές του 20ού αιώνα, πέρα από την παραδοσιακή καλλιέργειας της ελιάς, ξεκίνησε και η αμπελουργία. Στις 9 Οκτωβρίου 1944, κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, οι κατοχικές δυνάμεις εκτέλεσαν 47 κατοίκους του Κορωπίου ως αντίποινα και πυρπόλησαν περίπου 400 σπίτια και καταστήματα. Η κατασκευή του νέου αεροδρομίου της Αθήνας κοντά στο Κορωπί στις αρχές του 21ου αιώνα σήμανε και τη γρήγορη πληθυσμιακή ανάπτυξη της περιοχής. Η πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:

Διοικητικές μεταβολές

Το 1835 συγκροτείται με το Β.Δ. 1ης Οκτωβρίου 1835 (ΦΕΚ 17), ο Δήμος Μυρρινούντος της Επαρχίας Αττικής, καταλαμβάνοντας σχεδόν όλους τους οικισμούς της Μεσογαίας, με έδρα το αρβανίτικο χωριό Μυρρινούς, που αργότερα μετονομάστηκε σε Λιόπεσι (η σημερινή Παιανία) από το όνομα του αρχαίου Δήμου Μυρρινούντος. Ένας δεύτερος γνωστός δήμος στη Μεσογαία είναι εκείνη την εποχή και ο Δήμος Αραφήνος (η σημερινή Ραφήνα), με έδρα το Μαρκόπουλο Μεσογαίας. Με το Β.Δ. της 30ης Αυγούστου 1840 (ΦΕΚ 22) οι Δήμοι Μυρρινούντος και Αραφήνος συγκροτούν το Δήμο Κεκρωπίας με πληθυσμό 1994 κατοίκους και έδρα το χωριό Κουρσαλάς που οι κάτοικοι αποκαλούν αργότερα Κοροπή (το σημερινό Κορωπί). Η ονομασία "Κεκρωπία" προέρχεται από το μυθολογικό ήρωα και πρώτο βασιλιά των Αθηναίων, Κέκροπα (ορθή γραφή στην ονομαστική "Κέκροψ" και όχι Κέκρωψ). Το 1842 ο Δήμος μετονομάζεται σε "Δήμο Κορωπίας", με την αιτιολογία της εφορίας αρχαιοτήτων ότι "...ε­σφαλμένα απεδόθη εις τον όπισθεν του Υμητού δήμον το όνομα Κεκροπία. Όνομα δήμου τοιούτου δεν υπήρξεν ποτέ κατά τας μαρτυρίας παλαιών και νεωτέρων γεωγράφων, αλλ’ οι αρχαίοι εκάλεσαν Κεχρωπίαν, την Ακρόπολιν και εν μέρος κείμενον μεταξύ Ελευσίνος και Αχαρνών...". Με το Β.Δ. της 6ης Οκτωβρίου 1847 (ΦΕΚ 34), η έδρα του δήμου μετατίθεται από το χωριό Κορωπί στο χωριό Μαρκόπουλο καθώς κρίνεται καταλληλότερο λόγω της καλύτερης συγκοινωνιακής σύνδεσης εκείνη την εποχή. Ο Δήμος Κρωπίας περιλαμβάνει πλέον ολόκληρη τη Μεσογαία μετά από συνοδευτικές προσαρτήσεις νέων οικισμών (Πικέρμι, Άγιος Σπυρίδων κ.α.).. Από το 1912 το Κορωπί αποτέλεσε έδρα της νεοσύστατης κοινότητας Κορωπίου. Το 1946 η κοινότητα Κορωπίου αναγνωρίστηκε σε δήμο ο οποίος ονομάστηκε δήμος Κρωπίας. Ο δήμος διατηρήθηκε αμετάβλητος με την διοικητική διαίρεση του 1997 ενώ θα διατηρηθεί αμετάβλητος και μετά την εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης την 1η Ιανουαρίου του 2010.

Εκπαίδευση

Στο Κορωπί λειτουργεί από το 1957 δημοτική βιβλιοθήκη, με δωρεά του αντιναύαρχου Σταύρου Παπανικολάου. Εγκαινιάστηκε επισήμως τον Νοέμβριο του 1958 και διέθετε 1.200 τόμους. Από το 1997 στεγάζεται σε νεόδμητο κτίριο και τη διαχείριση έχει αναλάβει η υπηρεσία του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου «ΣΦΗΤΤΟΣ». Η βιβλιοθήκη διαθέτει περισσότερους από 35.000 τίτλους, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται οπτικοακουστικό υλικό, όπως CD και DVD, εκπαιδευτικά πακέτα και επιτραπέζια παιχνίδια. Λειτουργεί αυτοματοποιημένη διαδικασία δανεισμού. Στο Κορωπί λειτουργούν πέντε δημοτικά σχολεία, τρία γυμνάσια, τρία γενικά λυκεία, ένα ημερήσιο επαγγελματικό λύκειο και ένα εσπερινό επαγγελματικό λύκειο.

Αθλητισμός

Στο Κορωπί βρίσκεται το ανοιχτό Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο Στίβου και Ποδοσφαίρου «Γ.Σ. Παπασιδέρης», το κλειστό Δημοτικό Γυμναστήριο «Γ.Σ. Παπασιδέρη», το Δημοτικό Κτίριο Πάλης «Γ.Σ. Παπασιδέρη», το Δημοτικό Στάδιο Ποδοσφαίρου «Αντώνιος Μ. Πρίφτης», το οποίο διαθέτει αίθουσα εκγύμνασης, ένα δημοτικό γυμναστήριο και το κλειστό γυμναστήριο 1ου Γυμνασίου Κορωπίου. Επίσης στο Κορωπί βρίσκεται το Προπονητικό Κέντρο Γιώργος Καλαφάτης, ιδιοκτησίας ΠΑΕ Παναθηναϊκού. Στο Κορωπί διοργανώνονται οι ετήσιοι αγώνες Παπασιδέρια, αγώνες στίβου μαθητών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας προς τιμή του ντόπιου Ολυμπιονίκη Γιώργου Παπασιδέρη, και οι σχολικοί ποδοσφαιρικοί αγώνες Πρίφτεια, προς τιμή του ντόπιου αθλητή Αντώνη Πρίφτη. Αθλητικοί σύλλογοι με έδρα το Κορωπί είναι οι:

Αθλητικός Όμιλος Κορωπίου (έτος ίδρυσης 1903) - ποδόσφαιρο Αθλητικός Σύλλογος Κορωπίου «Γ.Σ. Παπασιδέρης» (έτος ίδρυσης 2015) - χειροσφαίριση και στίβος Αθλητικός Σύλλογος «Λέων» - γυναικεία καλαθοσφαίριση Aθλητικός Σύλλογος «Προοπτική» Αθλητικός Σύλλογος Κορωπίου «ΤΑΛΩΣ» - αντισφαίριση Αθλητικός Γυμναστικός Σύλλογος «Ελληνικός Πυρσός» - τάε κβο ντο, κικ μπόξινγκ Ακαδημίες Ποδοσφαίρου Α.Ε Δόξα Κορωπίου & SuperLeague Γυμναστικός Σύλλογος Κορωπίου (Γ.Σ.Κ) - καλαθοσφαίριση, πετοσφαίριση, στίβος Όμιλος Αντισφαίρισης Κορωπίου (Ο.Α.Κ) Σκακιστικός Αθλητικός Σύλλογος Κορωπίου (Σ.Α.Σ.Κ) Πανελλήνιος Ιππικός Όμιλος IΠΠΟΣ Ιππικός Όμιλος Σείριος (Φιλιάτη Κορωπί) Ιππικός Όμιλος Ιπποδάμεια Ιππικός Όμιλος Μεσογείων (ΙΟΜ)

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Κρωπίας