Ο Γέρακας, ή Γέραξ, είναι δημοτική κοινότητα και έδρα του Δήμου Παλλήνης της Περιφερειακής ενότητας Ανατολικής Αττικής της Περιφέρειας Αττικής. Ο πληθυσμός της περιοχής ανέρχεται σε 33.856, η έκταση σε 11 τ.χλμ. και η πυκνότητα σε 3.077,81 κάτοικοι ανά τ.χλμ. σύμφωνα με την απογραφή του 2021. Γνωστές συνοικίες του Γέρακα είναι ο Γαργηττός, ο Σταυρός κι η Μπαλάνα. Ο μόνιμος πληθυσμός του Δήμου Παλλήνης είναι σήμερα 60.435 κάτοικοι (από 54.415 το 2011), σύμφωνα με την Απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ. Έχει σημειωθεί αύξηση 11,06% σε σχέση με το 2011.

Ερμηνευτικά

Η αρχαιότερη ονομασία της περιοχής «Γαργηττός» εμφανίζεται σε πληθώρα κειμένων και δηλώνει τις νότιες προσβάσεις του Πεντελικού όρους. Η λέξη Γαργηττός πιθανόν να ετυμολογείται από το αρχαιοελληνικό «γάργα» που σημαίνει την μαύρη λεύκα, ένα είδος λεύκας με σκουρόχρωμα φύλλα και κορμό. Σύμφωνα με παραδόσεις ο Γαργηττός ήταν αρχαίος λαϊκός ήρωας που κατοικούσε στις παρυφές του Βριλησσού και στο σημείο αυτό τοποθετείται ο αρχαίος Αθήναϊκός Δήμος Γαργηττού της Μεσογαίας. Αρχαίες μαρτυρίες δε, αναφέρουν ότι ο Γαργηττός ήταν ένας από αυτούς που ήλθαν στην Πελοπόννησο από την Ασία μαζί με το Λυδό Πέλοπα και σύμφωνα με τον ιστορικό Παυσανία ήταν πατέρας του Ίωνα. Η σύγχρονη ονομασία «Γέρακας» προέρχεται από το θρησκευτικό όνομα του μεγάλου λογοθέτη Ιέρακα (ο Ιέραξ-Γέραξ = γεράκι, του Ιέρακος-Γέρακος, τον Ιέρακα-Γέρακα), ο οποίος κατείχε μεγάλες εκτάσεις της περιοχής τον 16ο αιώνα μ.Χ. που βρίσκονταν υπό ιδιοκτησιακή αμφισβήτηση από τον ιδρυτή της Ιεράς Μονής Πεντέλης Τιμόθεο και την αγία Φιλοθέη. Τελικά παραχωρήθηκαν οι εκτάσεις εκ μέρους του Ιέρακος και χάριν αυτού δόθηκε το όνομα στο χωριό που αναπτύχθηκε, τη σημερινή πόλη του Γέρακα.

Ιστορικά

Αρχαϊκοί και Κλασικοί Χρόνοι

Στην Αρχαία Ελλάδα, κατά τον 6ο αιώνα π.Χ., εν μέσω της αίγλης που γνωρίζει η ιστορική πόλις-κράτος των Αθηνών, ιδρύεται ο συνασπισμός των κατοίκων Αχαρνών-Γαργηττού-Παλλήνης-Παιανίας στην καρδιά της αττικής γης. Οι κάτοικοι των περιοχών αυτών αποκαλούνται εκείνη την εποχή Αθηναίοι πολίτες, απόγονοι της ιωνικής φυλής. Ο συνασπισμός λαμβάνει χώρα σε θέση σημαντική, καθότι αποτελεί πέρασμα από το μεγάλο άστυ προς την πεδιάδα που οριοθετούν τα αττικά βουνά, παρέχοντας δίοδο προς την ανατολική ακτή. Η θρησκευτική και πολιτική συμμαχία εστιάζεται γύρω από το περίφημο Ιερό της Παλληνίδος Αθηνάς, μεγαλοπρεπή ναό όπου λατρεύεται η αμφιβόητη προστάτιδα του αττικού κράτους, συγκεντρώνοντας το σεβασμό, καθώς και το λατρευτικό και συνάμα εμπορικό ενδιαφέρον της ευρύτερης περιοχής. Το 546 π.Χ. το Ιερό μέλλει να σηματοδοτηθεί από ιστορικά γεγονότα, με τον Πεισίστρατο και τους οπαδούς του να συγκρούνται ενάντια στους πολέμιους της εγκατάστασης της τυραννίδος στην Αθήνα. Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο, για τρίτη φορά αποπειράται ο επιβουλευόμενος τύραννος να καταλάβει την εξουσία που του είχαν στερήσει οι αντίπαλοί του, οι Αλκμεωνίδες. Και ενώ οι δύο στρατοί βρίσκονται στρατοπεδευμένοι στη σύμπτυξη των ορεινών απολήξεων Βριληττού και Υμηττού, ο Αμφίλυτος, μάντης του Ιερού εμφανίζεται μπροστά στον Πεισίστρατο και του δίνει χρησμό λέγοντάς του ότι έχει την εύνοια της Θεάς Αθηνάς. Ο Πεισίστρατος σίγουρος για τη νίκη του αποφασίζει να αιφνιδιάσει τους αντιπάλους του επιτιθέμενος την κατάλληλη στιγμή, τρέποντάς τους σε φυγή.

Μετά το θάνατο του Πεισιστράτου το 527 π.Χ., ο Κλεισθένης, εξέχουσα πολιτική προσωπικότητα της εποχής, επιχειρεί να λύσει την τυρρανίδα, εν μέσω συρράξεων μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών, χωρίς να απουσιάζουν και οι εκστρατείες των Χαλκιδέων και των Θηβαίων (Βοιωτών). Με το νέο πολιτειακό σύστημα του Κλεισθένους, με πρόθεση την επικράτηση της ισηγορίας και ισονομίας, καταργούνται οι θεσμοί των γενών και των φυλών, ενώ εφαρμόζεται μια νέα πολιτειακή δομή με βάση τον τοπογραφικό προσανατολισμό. Οι τέσσερις παλαιές ιωνικές φυλές καταργούνται και αντικαθίστανται από δέκα τεχνητές και τα ονόματά τους προέρχονται από τους επωνύμους ήρωες της Αθήνας. Η επικράτεια της Αθήνας χωρίζεται σε τρεις ζώνες, κάθε μια εκ των οποίων διακρίνεται σε δέκα τριττύες. Δέκα τριττύες τοποθετούνται περί το άστυ, δέκα αποτελούν τις παραλίες και δέκα τη μεσογαία. Η τοποθεσία του Γαργηττού έγκειται στην καρδιά της μεσογαίας, η οποία οριοθετείται μεταξύ Φλύας-Δεκέλειας-Αφιδνών και Αγνούντος. Σύμφωνα με τον ιστορικό Στράβων (Η 355), στην περιοχή του ετάφη το νεκρό σώμα του Ευρυσθέα, αντιπάλου του Ηρακλή που κέρδισε τη βασιλεία στις Μυκήνες μετά από μάχη στο Μαραθώνα, όπου ετάφη η κεφαλή του.

Παράλληλα, οι Παλλαντίδες, 50 γιοι του Πάλλαντος, ηγέτη της Παλλήνης και αδελφού του Αιγέα, διεκδικούν από τον ανιψιό του, το Θησέα, τη βασιλεία της ισχυρής πόλεως, καθότι δεν τον αναγνωρίζουν ποτέ ως νόμιμο διάδοχο του αττικού θρόνου. Ο Θησέας μετακινείται στην Κρήτη και οι Παλλαντίδες συμπεραίνουν πως δε θα επιστρέψει ξανά. Όταν ο Θησέας επιστρέφει στην Αττική από τον Άδη, πληροφορούμενος στο Γαργηττό την κυριαρχία των Παλλαντίδων και τη μεταφορά της έδρας του κράτους στην Παλλήνη, καταριέται τους Αθηναίους και αυτοεξορίζεται στην Κρήτη. Αργότερα όμως εγκαθίσταται ξανά στην Αθήνα και οι Παλλαντίδες αποφασίζουν να καταλάβουν μόνιμα το θρόνο. Χωρίζονται λοιπόν σε δύο ομάδες και κηρύττουν τον πόλεμο. Ο φιλόσοφος Επίκουρος (341 π.Χ. - 270 π.Χ.) κατάγονταν από τον Δήμο Γαργηττού, σύμφωνα με τον βιογράφο Διογένη Λαέρτιο. Στο 10ο Βιβλίο του έργου του "Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων και των εκάστη αιρέσει αρεσκόντων εν επιτόμω συναγωγή", αναφέρει χαρακτηριστικά, "Επίκουρος Νεοκλέους και Χαιρεστράτης, Αθηναίος, των δήμων Γαργήττιος, γένους του των Φιλαϊδών".

Χριστιανικά και Βυζαντινά Χρόνια

Κατά τα βυζαντινά χρόνια, η αττική γη γνωρίζει οικιστική (μεταξύ άλλων) παρακμή, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν τα ευρήματα στο σημερινό Γέρακα, την Κάντζα και τα Γλυκά Νερά που μαρτυρούν την ύπαρξη οικισμών εκείνη την εποχή. Συγκεκριμένα, συναντώνται οι βυζαντινοί ναοί του Αγίου Δημητρίου στην οδό Αιτωλίας, του Αγίου Γεωργίου στην οδό Αττικής, Αγίων Πάντων στην οδό Αγ. Νεκταρίου, Αγίου Ιωάννου Θεολόγου στην οδό Αγίου Ιωάννου και Μιαούλη. Επίσης, ερείπια του αρχαίου ναού Παλληνίδος Αθηνάς κείτονται στην οδό Ανδρούτσου, ενώ από τον 5ο αιώνα π.Χ. και μέχρι την ρωμαϊκή κατάκτηση, ευρήματα γύρω από το Σταυρό μαρτυρούν τον εποικισμό της ευρύτερης περιοχής. Μάλιστα, σε πρόσφατες ανασκαφές, σε προϊστορικό νεκροταφείο που εντοπίστηκε στο λόφο "Φούρεσι", ήρθαν στο φως ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού που μαρτυρούν την πρώιμη οργάνωση χριστιανικής κοινότητας..

Τουρκοκρατία

Το δουκάτο των Αθηνών διατηρείται έως την κατάληψη των Αθηνών από τους Τούρκους, το 1456 μετά από ιστορική διαδρομή 251 ετών. Γηγενείς και αρβανίτες κάτοικοι της Μεσογαίας χάνουν τη γη τους και αποχωρίζονται βίαια τα παιδιά τους. Ο οικισμός που στήνεται επί της αρχαίας Παιανίας ονομάζεται "Λιόπεσι", τοπωνύμιο προερχόμενο εκ της αρβανίτικης διαλέκτου, ενώ πολλές γειτονιές διατηρούν τη βυζαντινή τους ονομασία.

Μεσαίωνας

Η ιστορία του Γέρακα είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορική εξέλιξη του Πεντελικού Όρους καθώς το ευρύτερο τοπίο αποτελούσε εστία έντονης θρησκευτικής, αλλά και ποιμενικής δράσης. Όταν το 1578 ιδρύεται η Ιερά Μονή Πεντέλης από τον Άγιο Τιμόθεο, ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου (ή Αγ.Νικολάου) στο Γαργηττό χρησιμοποιείται ως ασκηταριό. Ο ναός - σημαντικό ιστορικό μνημείο - γνωστός ως Άγιος Γιώργης ο "Χωστός" οικοδομήθηκε σε λαξευμένο βράχο στα τέλη του 16ου αι. ενώ στην περίοδο 1727 ιστορήθηκε από τον κορυφαίο αγιογράφο του 18ου αι. Γεώργιο Μάρκου τον Αργείο Πολλοί επίσης άλλοι ναΐσκοι ιδρύονται στην ευρύτερη περιοχή. Η περιοχή αυτή αποκαλείται Καρυττός και αποτελεί ησυχαστήριο των μοναχών, αλλά και τόπο βοσκής από τους Σαρακατσαναίους ποιμένες. Οι βοσκοί κατέβαζαν τα ζωντανά τους από την Πεντέλη όπου διέμεναν κατά το θέρος, μέσα από το Πάτημα, ενώ το χειμώνα που οι συνθήκες ήταν πιο σκληρές κατέβαιναν πιο χαμηλά, στη γη του Γέρακα. Στην προσπάθειά του ο Άγιος Τιμόθεος να προσδώσει στη Μονή οικονομική αυτοτέλεια αγόρασε εκτάσεις της περιοχής πέριξ της Πεντέλης εκτοπίζοντας τους ποιμένες στα Λαμπρικά (κοντά στο σημερινό Κορωπί)..

Στα νεότερα χρόνια του ελληνικού έθνους, το 1835, ιδρύεται με το Β.Δ. της 1ης Οκτωβρίου 1835 (ΦΕΚ 17) ο Δήμος Μυρινούντος της επαρχίας Αττικής, με έδρα τον οικισμό Λιόπεσι, κέντρο της αρχαίας τριττύας της Παιανίας. Η ονομασία "Μυρινούς" προέρχεται από τον δήμο Μυρινούντος της αρχαίας Αθήνας, που ανήκε στην παραλιακή τριττύα και τοποθετείτο στο σημερινό κέντρο του Δήμου Μαρκοπούλου. Ο νέος δήμος καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη τη σύγχρονη Μεσογαία και συγκεντρώνει μόλις 431 κατοίκους. Στα χρόνια που ακολουθούν γίνονται σταδιακές προσαρτήσεις νέων οικισμών, καταλαμβάνοντας ολόκληρη τη μεσογαία, ενώ το 1840 συγκροτείται με το Β.Δ. της 30ης Αυγούστου ο Δήμος Κεκρωπίας, συμπεριλαμβάνοντας τους Δήμους Μυρινούντος και Αραφήνος, με έδρα το χωριό "Κουρσαλλάς", ήτοι το σημερινό Κορωπί.

Σύγχρονη ιστορία

Το 1966, ένας μικρός οικισμός πλησίον της Λεωφόρου Λαυρίου μέσα στα νταμάρια επιχειρεί ανεπιτυχώς να αποσπασθεί από την Παιανία και να αναγνωρισθεί ως "Κοινότητα Γλυκών Νερών", με επεισοδιακό τρόπο. Παράλληλα, την ίδια προσπάθεια επιχειρεί και άλλη μία μικρή αγροικία Μακεδόνων και Ηπειρωτών το 1967 επί της Λεωφόρου Μαραθώνος, πλησίον του παλαιού σιδηροδρόμου που διέρχεται στη διαδρομή από την Αθήνα προς το Λαύριο. Συγκροτείται η τοπική επιτροπή και επισκέπτεται τη Νομαρχία με το αίτημα δημιουργίας "Κοινότητας Γέρακα", επίσης χωρίς επιτυχία. Την ίδια στιγμή, στην άλλη πλευρά του Υμηττού, η γειτονική πόλη της Αγίας Παρασκευής γνωρίζει μεγάλη οικιστική ανάπτυξη καλύπτοντας την έκταση μέχρι και το άκρο του βουνού. Ο Δήμος Παλλήνης από τα ανατολικά φαίνεται επίσης να έχει κατοχυρώσει το δίκαιο κέντρο της αρχαίας ιστορίας του στην Κάντζα και η Παιανία φαίνεται να αποκόπτεται πλέον από το άκρο του λεκανοπεδίου. Το 1969 με νέα δικαστική απόφαση γεννιέται η νέα κοινότητα "Γλυκών Νερών Αττικής" στην έκταση μεταξύ Γέρακα και Δήμου Παιανίας.

Το 1974 πραγματοποιείται νέα συνέλευση κατοίκων του οικισμού του Γέρακα και με την άδεια της αστυνομίας επισκέπτονται δικηγόρο και συγκροτούν το καταστατικό της διοικητικής οντότητας που επιθυμούν να δημιουργήσουν. Μόλις το 1980 δίνεται η έγκριση σχετικού αιτήματος από τη Νομαρχία και η γέννηση της νέας κοινότητος Γέρακα είναι γεγονός. Στα διοικητικά όρια της κοινότητος εσωκλείεται τμήμα του οικισμού του Σταυρού γύρω από το λόφο του στρατού με τις κεραίες, καθώς και οι άγονες εκτάσεις στους νότιους πρόποδες της Πεντέλης στη διαδρομή προς το σκαμμένο τμήμα του βουνού και τα άναρχα διασκορπισμένα μαρμαράδικα και πάσης φύσεως βιομηχανίες (Λεωφόρος Κλεισθένους - Αναπαύσεως). Τα έργα που πραγματοποιούνται στην περιοχή βγάζουν το Δήμο από την αφάνεια, τη στιγμή που τα ανατολικά άκρα του λεκανοπεδίου των Αθηνών έχουν καλυφθεί πλήρως οικιστικά. Το 2007 και με τις μνήμες των πυρκαγιών του καλοκαιριού να είναι ακόμη νωπές, πραγματοποιείται εκδήλωση στο Δημοτικό Θέατρο Νταμάρι Βριλησσίων Αλίκης Βουγιουκλάκη με θέμα το Σύνδεσμο Προστασίας και Ανάπλασης του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) των 22. Η είσοδος του Γέρακα στο σύνδεσμο ως το 23 μέλος είναι πραγματικότητα. Πρώτος πρόεδρος (1979-82) της κοινότητας Γέρακα αναδεικνύεται ο Σπύρος Γιαννάκου (19??-2014), ενώ δήμαρχοι διατελούν οι Γιάννης Παπαδογεωργάκης (1983-2006) και ο Αθανάσιος Ζούτσος (2007-10). Το έτος 2011 ο Δήμος Γέρακα συνενώνεται με τον Δήμο Παλλήνης και την Κοινότητα Ανθούσας σύμφωνα με το σχέδιο "Καλλικράτης" και αποτελεί μέρος και έδρα του νέου Δήμου Παλλήνης. Πρώτος δήμαρχος του νέου Δήμου εκλέγεται ο Αθανάσιος Ζούτσος.

Δημογραφικά στοιχεία

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Ο Γέρακας γνωρίζει οικιστική ανάπτυξη στα τέλη της δεκαετίας του '90, οπότε και αναγνωρίζεται ως Δήμος. Κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα η περιοχή εξακολουθεί να οικοδομείται.

Περιβαλλοντολογικά Χαρακτηριστικά

Γεωμορφολογικά Χαρακτηριστικά

Τα όρια του δήμου καταλαμβάνουν έκταση 11.000 στρεμμάτων που απλώνονται κατακόρυφα μεταξύ των κορυφογραμμών των δύο μεγάλων ορέων της Αττικής. Το σύνολο των εκτάσεων της ευρύτερης περιοχής συνιστά μορφολογικά κατωφέρεια από τις πρόβουνες περιοχές της Πεντέλης, ενώ διασχίζεται από δύο ρέματα σχεδόν παράλληλα μεταξύ τους. Το ανατολικό Ρέμα Γέρακα αποτελεί φυσικό σύνορο με τη γειτονική Ανθούσα και είναι εν μέρει οριοθετημένο, ενώ εκτείνεται σε μήκος 4.000 μέτρων, πηγάζει από την Πεντέλη και χύνεται στην Κάντζα. Το δυτικό Ρέμα Παναγίτσας εκτείνεται στα 2.800 μέτρα, είναι διευθετημένο και έχει χαρακτηρισθεί ως "Κοινόχρηστος Χώρος Πρασίνου". Ο δήμος έχει δεσμεύσει στην πολεοδομική ζώνη έκταση 130 στρεμμάτων πρασίνου συν την περιοχή που καταλαμβάνει τμήμα του ρέματος Σταυρού-Παναγίτσας έκτασης περίπου 64 στρεμμάτων.

Χλωρίδα

Παραδοσιακά η περιοχή είχε κυρίως γεωργική χρήση, με ελαιώνες και σύνθετα συστήματα καλλιέργειας να καλύπτουν μεγάλα κτήματα, καθώς και ορισμένα δάση κωνοφόρων. Από το 1955 αρχίζει η περιοχή να αστικοποιείται με αργούς ρυθμούς, τάση η οποία εντείνεται μετά τη δεκαετία του '90. Σήμερα είναι ελάχιστες οι εναπομείνασες καλλιέργειες, οι οποίες κατά το πλείστον χρησιμοποιούνται για ιδία κατανάλωση και τοποθετούνται στα περίχωρα της αστικής ζώνης. Στο Γέρακα διατηρούνται και ορισμένα αποθέματα γεωργικών εκτάσεων με καλλιέργειες ελιάς και αμπελώνων.

Κλιματολογικά Στοιχεία

Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται εύκρατο , με ήπιο χειμώνα και ξηροθερμικά καλοκαίρια. Σύμφωνα με το Μετεωρολογικό Σταθμό του Φούρεσι, διακρίνεται μια περίοδος βροχών και μια περίοδος ξηρασίας. Η ξηροθερμική περίοδος διαρκεί από τα τέλη Μαϊου έως τα μέσα Σεπτεμβρίου. Η βροχόπτωση συναντάται κυρίως κατά την περίοδο Νοεμβρίου και Ιανουαρίου, καθώς επίσης και χιονοπτώσεις. Το μέσο ετήσιο εύρος της θερμοκρασίας ανέρχεται στους 19,1 βαθμούς Κελσίου, με θερμότερο μήνα τον Αύγουστο κατά τον οποίο η θερμοκρασία αγγίζει τους 37 βαθμούς κελσίου και ψυχρότερο το Φεβρουάριο με 1,9 βαθμούς. Η ελάχιστη μέση σχετική υγρασία παρατηρείται κατά τον Ιούλιο και η μέγιστη το Δεκέμβριο.

Πολεοδομικά Χαρακτηριστικά

Πρόκειται για ένα προάστιο που παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Με τη διέλευση δε της Αττικής Οδού και του μετρό, άλλαξε άρδην χαρακτήρα ,σε αστική περιοχή των Αθηνών.

Στο βορειοδυτικό τμήμα της περιοχής βρίσκεται ο λόφος Κουφού (στις υπώρειες του αστεροσκοπείου) στα σύνορα με τον πεντελικό οικισμό του Αγίου Δημητρίου. Ο Γαργηττός είναι μια συνοικία που δομείται με φρενήρεις ρυθμούς μετά την εγκατάσταση του σταθμού του μετρό Δουκίσσης Πλακεντίας, χωρίς ωστόσο να χάνει την αστική ομορφιά του. Το νέο δημαρχείο αποτελεί ένα σύγχρονο βιοκλιματικό κτίριο με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική.Οι κλειστές αθλητικές εγκαταστάσεις (κολυμβητήριο, γήπεδα τένις, κλειστό αθλητικό κέντρο) είναι από τις καλύτερες στα Βόρεια Προάστια ενώ προσφάτως ολοκληρώθηκε και το νέο πολιτιστικό κέντρο στον Γαργηττό. Στην περιοχή εδρεύει και το μοναδικό βρετανικό κολλέγιο της Αθήνας, το οποίο συγκεντρώνει μαθητές από όλα τα βόρεια προάστια και κυρίως από οικογένειες διπλωματών. Σημείο αναφοράς αποτελεί το μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου του Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας στον Γαργηττό, το οποίο έχει επισκεφτεί και ο ίδιος ο πατριάρχης Αλεξανδρείας και το οποίο συγκεντρώνει πιστούς από όλη την Ελλάδα και κυρίως Αιγυπτιώτες Έλληνες.

Συγκοινωνίες

Παλαιός Σιδηρόδρομος Αθηνών-Λαυρίου

Μέχρι πριν από μερικά χρόνια γραμμές του τρένου διέρχονταν από το Γέρακα στη διαδρομή από την Αθήνα στο Χαλάνδρι, και μετά στον Γέρακα . Εισερχόταν από το Χαλάνδρι μέσω της Οδού Παλαιολόγου-Πλακεντίας, διερχόταν από την Οδό Εθνικής Αντιστάσεως, έκανε στάση στην Πλατεία Μακεδονίας στο ύψος του Γηπέδου και συνέχιζε επί της Σολωμού στη σημερινή Μπαλάνα.

Οδικοί Άξονες

Με το Χαλάνδρι επικοινωνεί μέσω της Λεωφόρου Δουκίσσης Πλακεντίας, ενώ αργότερα χαράσσονται οι οδοί Γαργηττού και Γέρακα-Αγίου Νεκταρίου, παράλληλα με τη χάραξη της οδού Ανθούσας. Οι δρόμοι αυτοί ξεκινούν από τη Λ. Μαραθώνος και κινούνται προς τα βόρεια. Μια ακόμη γνωστή οδός που χαράσσεται περιμετρικά της Αγίας Παρασκευής είναι η Παναγούλη, ενώ γίνεται διαπλάτυνση της Λεωφόρου Μαραθώνος για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η βασική πρόσβαση δε στο κέντρο του Δήμου επιτυγχάνεται μέσω της κεντρικής Οδού Εθνικής Αντιστάσεως που παρέχει σύνδεση, μέσω της γέφυρας Μπενάκη, στη Λεωφόρο Δουκίσσης Πλακεντίας και τους λοιπούς κεντρικούς αυτοκινητοδρόμους του Χαλανδρίου και της υπόλοιπης Αθήνας. Το 2004, ο Δήμος συνδέεται και με τον κλειστό αυτοκινητόδρομο της Αττικής Οδού, μέσω των κόμβων 13 "Λ. Δουκίσσης Πλακεντίας", 14 "Ανθούσα" και 15 "Λ. Μαραθώνος". Η Αττική Οδός διχοτομεί στη διαδρομή της το δήμο σε δύο τμήματα, το Γέρακα στα νότια και το Γαργηττό στα βόρεια, καθότι τα διοικητικά του όρια εκτείνονται κατακόρυφα ανάμεσα στα όρη Υμηττού και Πεντέλης. Ο Γέρακας συνδέεται στα νότια με την Περιφερειακή Υμηττού και τον αυτοκινητόδρομο Σταυρο-Ραφήνος μέσω των κόμβων Υ4 "Αγία Παρασκευή" στο ύψος του Σταυρού και Υ7 "Λεοντάρι" στο ύψος της Μπαλάνας. Με τις ανταποκρίσεις αυτές λαμβάνει πρόσβαση περιμετρικά του Υμηττού , ενώ όλα αυτά τα σημαντικά έργα συγκοινωνιακού δικτύου διοχετεύουν τη διαμπερή κυκλοφορία έξω από τις γειτονιές του Δήμου και δίνουν το ερέθισμα για εμπορική εκμετάλλευση της Λ. Μαραθώνος σε τοπικό επίπεδο, στα πρότυπα της γειτονικής Παλλήνης. Μελλοντικοί κόμβοι προβλέπεται να εξυπηρετήσουν κι άλλες γειτονιές στα νότια άκρα του Δήμου.

Μετρό-Προαστιακός

Ο Γέρακας συνδέεται με τις σιδηροδρομικές γραμμές του κέντρου των Αθηνών μέσω του διπλού κομβικού σημείου της Δουκίσσης Πλακεντίας. Επιπλέον, στο σταθμό εγκαθίσταται λειτουργικό αμαξοστάσιο με λεωφορεία που συνδέουν τα βορειοανατολικά προάστια με το κέντρο της Αθήνας, παράλληλα με τη συγκοινωνιακή σύνδεση του Σταυρού Αγίας Παρασκευής επί της Λ. Μεσογείων. Οι σταθμοί του Προαστιακού συνδέουν το Δήμο με το κέντρο της Αθήνας, τη Δυτική Αττική και την Κορινθία από τα δυτικά . Ο επόμενος σταθμός του προαστιακού στα δυτικά είναι ο Σταθμός Λεωφόρου Πεντέλης που παρέχει πρόσβαση στα Βριλήσσια.

Οικονομία

Η σύγχρονη δόμηση των κτισμάτων καθώς στο Γέρακα, όπως και στα Γλυκά Νερά και την Κάντζα μεγάλος όγκος των κατοικιών οικοδομείται κυρίως τα τελευταία χρόνια(τέλη δεκαετίας 90, μέσα 2000).

Υπηρεσίες

Αθλητικά κέντρα: ο Γέρακας διαθέτει 4 αθλητικά κέντρα. Το 2ο Αθλητικό Κέντρο επί των οδών Γαργηττού και Μιλτιάδου, διαθέτει ανοικτό κολυμβητήριο ολυμπιακών προδιαγραφών, 2 γήπεδα μπάσκετ,1 γήπεδο βόλεϊ και 1 γήπεδο τένις, ενώ το 1ο Αθλητικό Κέντρο των οδών Γέρακα και Ηρακλειάς, κλειστό γυμναστήριο ολυμπιακών προδιαγραφών με γήπεδο για αγώνες μπάσκετ, βόλεϊ, γυμναστικής κλπ, 1 γήπεδο μπάσκετ, 1 γήπεδο χάντμπολ, 1 γήπεδο βόλεϊ και 4 γήπεδα τένις. Στο 4ο Αθλητικό Κέντρο λειτουργεί το κλειστό γυμναστήριο του Δήμου. Προσφάτως παραδόθηκε και ο νέος χλοοτάπητας στο γήπεδο ποδοσφαίρου στον Γαργηττό ΙΙ, έδρα του 3ου Αθλητικού Κέντρου. Επί της οδού Καζαντζάκη εδρεύει ο Ιππικός όμιλος Αθηνών. Πολιτιστικά κέντρα: Το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Γέρακα εδρεύει επί των οδών Κλειτάρχου και Αριστείδου. Ο Γέρακας διαθέτει επίσης θερινό σινεμά επί των οδών Μιλτιάδου και Ευμένους. Άλλες υπηρεσίες: ο Δήμος εξυπηρετείται από τα υποκαταστήματα του ΙΚΑ στο Χαλάνδρι (Γαργηττός ΙΙ-Πάτημα), στην Αγ.Παρασκευή (Γαργηττός Ι, Κέντρο, Σταυρός) και για οικονομικά ζητήματα από τη ΔΟΥ Παλλήνης. Για ζητήματα χωροταξικού, πολεοδομικού ενδιαφέροντος εξυπηρετείται από την Νομαρχία Αθηνών. Η περιοχή διαθέτει αρκετές τράπεζες, επί της Λ. Μαραθώνος και επί της οδού Κλεισθένους: Εθνική τράπεζα, Eurobank, Aplha Bank, Alpha Bank Γαργηττού και Τράπεζα Πειραιώς. Στον Γέρακα υπάρχει επίσης Δημοτικό Κοιμητήριο επί της οδού Γέρακα.

Εκπαίδευση

Ο δήμος διαθέτει 3 παιδικούς σταθμούς,12 νηπιαγωγεία, 8 δημοτικά, 3 γυμνάσια, 2 λύκεια και ένα Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο με Λυκειακές τάξεις. Παράλληλα ο δήμος φιλοξενεί και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια όπως το Βρετανικό Byron College, τα εκπαιδευτήρια Αργυρή - Λαιμού , το Γυμνάσιο των Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων Ι.Ν.Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Βριλησσίων και μέχρι πρόσφατα, ένα σχολείο για Α.Μ.Ε.Α στον Γαργηττό Ι.

Παραπομπές