Τα Γλυκά Νερά (παλαιότερα Λυκάνουρα) είναι δημοτική ενότητα του Δήμου Παιανίας και ταυτόχρονα πέρασμα προς το Λεκανοπέδιο της Αττικής. Στην αρχαιότητα αποτελούσαν έκταση του αρχαίου δήμου Παλλήνης της Αντιοχίδος φυλής, που απλωνόταν στις βορειοανατολικές πλαγιές του Υμηττού. Από τον 5ο αι. π.Χ. και μέχρι τη ρωμαϊκή κατάκτηση ευρήματα που έρχονται στο φως στην περιοχή μαρτυρούν διαρκή εποικισμό. Σε πρόσφατες ανασκαφές δε σε προϊστορικό νεκροταφείο που εντοπίζεται στο λόφο Φούρεσι, αποκαλύπτονται μυκηναϊκά ειδώλια που ανάγονται στο 1.400 π.Χ. Επιπλέον, τα ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού μαρτυρούν την πρώιμη οργάνωση χριστιανικής κοινότητας. Στα νεότερα χρόνια, τα Γλυκά Νερά συνιστούν πευκόφυτη αγροτική έκταση της Παιανίας, απ' όπου επιχειρούν ανεπιτυχώς να αποσπασθούν για πρώτη φορά το 1966, ενώ το 1969 κατορθώνουν να αναγνωριστούν με νέα δικαστική απόφαση ως αυτόνομη "Κοινότητα Γλυκών Νερών". Η σύγχρονη περιοχή αποτελεί προάστιο των Αθηνών και εκτείνεται 13 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του κέντρου της Αθήνας και 4 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Παλλήνης. Διοικητικά υπάγεται στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής και απλώνεται σε έκταση 9.250 στρεμμάτων. Ο πληθυσμός της περιοχής ανέρχεται σύμφωνα με την απογραφή του 2001 σε 6.623 κατοίκους, ενώ στα μέσα της δεκαετίας του 2000 αναγνωρίζεται ως δήμος συγκεντρώνοντας περί τους 10.000 δημότες. Το 2001 αντιστοιχούσαν 716 κάτοικοι σε κάθε τ. χμ.2, ενώ σήμερα αντιστοιχούν περί τα 1.189 άτομα. Τα Γλυκά Νερά συνδέονται με την υπόλοιπη Αθήνα και την Ανατολική Αττική μέσω των Λεωφόρων Λαυρίου, Σπάτων, και Μαραθώνος, ενώ μετά το 2004 αποτελούν ιδιαιτέρως προνομιούχο περιοχή με τη σύνδεσή τους με την Περιφερειακή Υμηττού, την Αττική Οδό, καθώς και το Μετρό και τον Προαστιακό μέσω των Σταθμών "Δουκίσσης Πλακεντίας" και "Κάντζα". Η περιοχή χωρίζεται σε δύο τμήματα, το ένα εκ των οποίων είναι οικοδομημένο πέριξ του λόφου Φούρεσι και το δεύτερο στις πλαγιές του Υμηττού. Το σχέδιο πόλεως επεκτείνεται σταδιακά προς την Παιανία (περιοχή Μιχούλι), ενώ γειτνιάζει με δασική ζώνη προστασίας του βουνού, κάτι που καθιστά τα Γλυκά Νερά δημοφιλή προορισμό για κατοικία. Σταδιακά μετατρέπεται σε περιοχή αμιγούς κατοικίας και το κέντρο της περιοχής συγκεντρώνεται επί της Λεωφ. Λαυρίου, στα σύνορα με την Κάντζα. Η εμπορική αξία εκτείνεται κατά μήκος της Λεωφ. Λαυρίου, κυρίως στο ύψος του κέντρου, ενώ στα όρια της δημοτική ενότητας εντάσσεται και ο Ιερός Ναός Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, στο ανατολικό άκρο του λεκανοπεδίου. Η αρχιτεκτονική παρουσιάζει ομοιομορφία, με χαμηλά οικοδομήματα στη φιλοσοφία της κεραμοσκεπούς, χαμηλού ύψους, αυτόνομης κατοικίας στα πρότυπα του Γέρακα και του Πατήματος. Μεγάλη προσέλευση πληθυσμού παρατηρείται κατά τη δεκαετία του '80, ενώ στη δεκαετία του 1990 διαφαίνεται διστακτικότητα λόγω λειτουργίας του σταθμού και του κέντρου ερευνών της ΔΕΗ στα σύνορα με την Κάντζα. Αυτή η διστακτικότητα αναχαιτίζεται μετά τα σημαντικά έργα του 2004.

Ετυμολογία

Η ονομασία Γλυκά Νερά προέρχεται από το ιδιαίτερα γλυκό νερό που είχε βρεθεί σε πηγάδι στο κτήμα του Ανδρίκου Πηλιοκίτσου. Οι παλαιοί Παιανείς ονόμαζαν το πηγάδι Καλό Νερό – Γλυκό Νερό – Γλυκά Νερά – Γλυκάνερα – Λυκάνουρα. Στο έμβλημα δε της δημοτική ενότητας απεικονίζεται το γνωστό μαρμάρινο λεοντάρι της Κάντζας που διασώζεται στο Ναό Αγίου Νικολάου, καθώς τα Γλυκά Νερά εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Λεονταρίου στα παλαιότερα σύνορα Παλλήνης και Παιανίας.

Χαρακτηριστικά

Τα Γλυκά Νερά, αγκαλιάζουν τον Υμηττό από τα ανατολικά του, ενώ χωρίζεται σε δύο τμήματα από το συγκοινωνιακό-οδικό δίκτυο. Είναι μια περιοχή που σύμφωνα με ανασκαφές στο λόφο Φούρεσι ήταν κατοικημένη από την αρχαιότητα, ενώ πολλά είναι και τα ευρήματα που δικαιολογούν τον εποικισμό της και κατά τα χριστιανικά χρόνια. Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερα και πολυσύνθετα κλιματολογικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά καθώς συνδυάζει το μεσογειακό κοκκινόχωμα και τους ελαιώνες με τα δροσερά πευκοδάση του Υμηττού και τα άσπρα χώματα. Το νότιο τμήμα της δημοτικής ενότητας στο οποίο διαμένουν οι παλαιότεροι κάτοικοι είναι κτισμένο στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Υμηττού, στα νότια επικοινωνεί μέσω της Λεωφόρου Λαυρίου με την Παιανία, στα ανατολικά γειτνιάζει με την πευκόφυτη Κάντζα της Παλλήνης και στα βόρεια χωρίζεται από τον υπόλοιπο δήμο με την Περιφερειακή Υμηττού που ενώνει τα Μεσόγεια με το λεκανοπέδιο. Η βόρεια πλευρά είναι κατά το πλείστον πεζοδρομημένη και περικλείεται από κεντρικές λεωφόρους (νότια από την Περιφερειακή Υμηττού, δυτικά από τη Λαυρίου, βόρεια από τη Μαραθώνος, ανατολικά από τη Σπάτων και Ξάνθης), ενώ συνορεύει με το Δήμο του Γέρακα. Βρίσκεται σε προνομιακή θέση καθώς είναι οικοδομημένη γύρω από τον ιδιαιτέρου κάλλους πευκόφυτο λόφο Φούρεσι, όπου λειτουργεί γνωστό κολλέγιο. Έχουν προγραμματιστεί έργα ανάπλασης του λόφου και αξιοποίησής του από τους δημότες.

Στα πλεονεκτήματα της περιοχής συγκαταλέγεται η ομοιομορφία στη δόμηση, καθώς οι κάτοικοι διαμένουν σε μονοκατοικίες και αυτόνομες μεζονέτες, ή καλαίσθητα κτιριακά συγκροτήματα στο κέντρο, ενώ στα αρνητικά της περιοχής είναι ο διαχωρισμός των Γλυκών Νερών στα δύο και η παραμονή σταθμού της ΔΕΗ στα σύνορα με την Κάντζα, με κεραίες υπερυψηλής τάσης που εμποδίζουν μια περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής. Στην περιοχή δε των Μεσογείων έχει καθυστερήσει αρκετά η δημιουργία οργανωμένου αποχετευτικού συστήματος. Την ανάπλαση στις γειτονιές της περιοχής έχουν αναλάβει οι τοπικοί εξωραϊστικοί σύλλογοι, όπως ο Σύλλογος Πρασίνου Λόφου κ.α., ενώ οι κεντρικές λεωφόροι παρουσιάζουν ομοιομορφία στην ανάπλαση εκ μέρους της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής, με ιδιαιτέρως προσεγμένη κατασκευή (π.χ. χώροι στάθμευσης, κιγκλιδώματα, πεζοδρόμια). Η οικοδομική φρενίτιδα συνοδεύεται από τα αναγκαία έργα επέκτασης του οδικού δικτύου, αλλά και από μαζικές αναπλάσεις, πεζοδρομήσεις και δενδροφυτεύσεις, με μικρές και μεγάλες οικιστικές πλατείες να ξεπηδούν σε κάθε γειτονιά.

Συνοικίες Γλυκών Νερών

Η δημοτική ενότητα των Γλυκών Νερών αναπτύσσεται σε δύο βασικούς οικιστικούς πυρήνες, την πλαγιά του Υμηττού δυτικά της Λεωφόρου Λαυρίου στο νότιο τμήμα της (Γλυκάνερα) και περιμετρικά του λόφου Φούρεσι στο βόρειο τμήμα (Φούρεσι). Μεταξύ του λόφου Φούρεσι και του Υμηττού είναι οικοδομημένος ο Ιερός Ναός του Σταυρού που αποτελεί αξιοθέατο. Οι δύο οικιστικές ζώνες ενώνονται στον οδικό κόμβο του δαχτυλιδιού, ενώ στην εσοχή του βουνού εκτείνονται τα Άσπρα Χώματα. Το νότιο τμήμα πεκτείνεται στη ζώνη Μιχούλη που εντάσσεται σταδιακά στο σχέδιο πόλεως προσεγγίζοντας την Παιανία, ενώ τα Νταμάρια εκτείνονται κατά μήκος της Λεωφόρου Λαυρίου στο ύψος του δαχτυλιδιού.

Συγκοινωνιακή Σύνδεση και Προσβασιμότητα

Η άλλοτε αγροτική περιοχή των Λυκάνουρων ήταν τόπος διέλευσης από το ανατολικό άκρο του λεκανοπεδίου, ήτοι το Σταυρό, προς την Παιανία, μέσω της Λ. Λαυρίου. Στο ύψος του Σταυρού και των Γλυκών Νερών ο επισκέπτης συναντούσε νταμάρια και μάντρες, πολλά από τα οποία παραμένουν έως και σήμερα, ενώ οι κεραίες της περιοχής δέσποζαν στην πίσω πλευρά του Υμηττού συνδέοντας την ηλεκτροδότηση του ανατολικού λεκανοπεδίου με τα Μεσόγεια. Λίγο πιο ανατολικά πραγματοποιούσε τη διαδρομή του και ο σιδηρόδρομος από την Αθήνα προς το Λαύριο στον τότε Σταθμό της Κάντζας προς Παιανία και τερματικό το Λαύριο. Η γραμμή αυτή αργότερα ξηλώθηκε και ο πληθυσμός της περιοχής των Γλυκών Νερών από το 1969 έως το 2000 δεν παρουσιάζει μεγάλες πληθυσμιακές ανακατατάξεις σε αντίθεση με γειτονικές περιοχές.

Το 2004, με αφορμή τα μεγάλα συγκοινωνιακά έργα που πραγματοποιούνται στην Αθήνα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, γίνεται διαπλάτυνση της Λεωφόρου Λαυρίου στο ύψος των Γλυκών Νερών και της Κάντζας, η πόλη συνδέεται μέσω της Περιφερειακής Υμηττού με το λεκανοπέδιο έως την Καισαριανή, ενώ εξυπηρετείται από τους γειτονικούς σταθμούς Μετρό και Προαστιακού "Δουκίσσης Πλακεντίας" και "Κάντζα". Επιπλέον, συνδέεται με τα αστικά λεωφορεία των Αθηνών στη διαδρομή προς τους σταθμούς του Μετρό και τη διέλευση από τη Λεωφόρο Λαυρίου.

Πλατείες και επισκέψιμοι χώροι

Το κέντρο της πόλης εντοπίζεται στο τμήμα της Λεωφόρου Λαυρίου στα νότια της περιοχής, στο ύψος της Κάντζας, όπου τοποθετείται το παραδοσιακό κοινοτικό κατάστημα που φιλοξένησε την πρώτη κοινοτική αρχή το 1969 μετά την απόσχιση από την Παιανία. Δίπλα στο κοινοτικό κατάστημα κατασκευάστηκε η υψηλής αισθητικής πλατεία των Γλυκών Νερών και η παράλληλη ανάπτυξη με την Κάντζα συνοδεύτηκε από μαζική εγκατάσταση εταιριών και μικρών κέντρων εστίασης σε καλαίσθητα κτίρια, παράλληλα με τη διαπλάτυνση της κεντρικής λεωφόρου. Παρά ταύτα η πλατεία αναπτύχθηκε στα πρότυπα κυρίως οικιστικής και ήπιας αστικής ανάπτυξης καθώς η εμπορική χρήση συγκεντρώνεται στο ύψος της Λεωφόρου Λαυρίου. Στο μέσον της έκτασης της πόλης ο επισκέπτης συναντά το συγκοινωνιακό δαχτυλίδι των Γλυκών Νερών στον κόμβο των Λεωφόρων Λαυρίου, Θεοτοκοπούλου Ξάνθης και Λεονταρίου, ενώ μέσα από ένα συγκοινωνιακό τρίγωνο γίνεται λίγο πιο βόρεια και η διχοτόμηση της Λαυρίου από την Περιφερειακή Υμηττού προς το όρος. Πρόκειται για μια πευκόφυτη περιοχή που επιχειρήθηκε αρχικά να αποτελέσει το εμπορικό σημείο εστίασης της πόλης, αλλά αυτό δεν ευοδώθηκε λόγω των κεραιών υπερυψηλής τάσης της ΔΕΗ που δεσπόζουν, και των συγκοινωνιακών έργων που ακολούθησαν. Δυτικά, στην οικιστική ζώνη, στεγάζονται οι υπηρεσίες του Δήμου σε νέο καλαίσθητο κτήριο επί της Οδού Κώτσου. Εκεί κοντά βρίσκεται και ο επιβλητικός ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος επί της ομώνυμης οδού με το γραφικό πηγάδι και σημαντικά έργα ανάπλασης της περιοχής με εικαστικές προσθήκες, δενδροφυτεύσεις και πεζοδρομήσεις της μικρής γειτονιάς. Παράλληλα αναγείρεται δημοτικό αθλητικό κέντρο, ενώ προς την πλαγιά του Υμηττού τοποθετείται το προϊστορικό νεκροταφείο και ποικίλοι μικροί ναΐσκοι. Στη βόρεια έκταση του δήμου, μετά τα Νταμάρια της Λ. Λαυρίου εκτείνεται ο Πράσινος Λόφος, ανατολικά του οποίου αναπτύσσεται η συνοικία Φούρεσι και δυτικά η γειτονιά του Σταυρού πλησίον της Λαυρίου και του Ιερού Ναού Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Σε μεγαλύτερο υψόμετρο εκτείνεται το Δάσος του Υμηττού, εύκολα προσβάσιμο από τον επισκέπτη και με έργα ανάπλασης της περιοχής από το δήμο. Η μικρή γειτονιά του Σταυρού παρέχει τη δυνατότητα περιπάτου, ενώ μικροί ελεύθεροι χώροι "ξεπηδούν" συνεχώς. Το Φούρεσι συνίσταται σε πεζοδρομημένες γειτονιές γύρω από τρεις πλατείες, την Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου δίπλα στην Αγία Τριάδα, όπου πρόκειται να λειτουργήσει αναψυκτήριο, την υψηλής αισθητικής Πλατεία Φούρεσι του Πρασίνου Λόφου και την Πλατεία του Καταστήματος του Συλλόγου σε λίγο μεγαλύτερο υψόμετρο. Επιπλέον προβλέπεται η αξιοποίηση του Δάσους του λόφου για την επισκεψιμότητα κατοίκων και επισκεπτών. Η περιοχή έχει πρόσβαση στη Λεωφόρο Σπάτων, στο ύψος της Μπαλάνας Γέρακα που καταλήγει στη Λ. Μαραθώνος ανατολικά του Σταυρού, στο ύψος του Ναού της Παναγίτσας.

Προβλήματα

Τα Γλυκά Νερά δεν έχουν συνδεθεί με το αποχετευτικό σύστημα, ενώ χρήζουν άμεσης αντιπλημμυρικής θωράκισης. Σταδιακά επεκτείνεται το σχέδιο πόλεως στα νότια προς την Παιανία, ενώ διαχωρίζεται στη μέση από τις εγκαταστάσεις ηλεκτροδότησης της ΔΕΗ. Πρόβλημα που ταλανίζει τα τελευταία χρόνια τα Γλυκά Νερά είναι η κατάτμηση και οριοθέτηση δασικών εκτάσεων στην πλαγιά του Υμηττού, καθώς και οι πυρκαγιές που εκδηλώνονται στο περιαστικό δάσος.

Δήμος Γλυκών Νερών

Ο δήμος Γλυκών νερών μετέπεσε σε δημοτική ενότητα του δήμου Παιανίας το 2011. Από το 1965 ως το 1967 και από το 1969 ως το 1994 λειτούργησε ως Κοινότητα.

Διατελέσαντες κοινοτάρχες και δήμαρχοι

= Πρόεδροι της Κοινότητας

= 1969-1975 ... 1975-1986 Θεόδωρος Κατσίκης (1936-2013) 1987-1994 Νικόλαος Καλούδης

= Δήμαρχοι

= 1995-2002 Εμμανουήλ Κατσούλης 2003-2006 Λάμπρος Κασαγιάννης 2007-2010 Γεώργιος Σιώκος EETAA, Αποτελέσματα εκλογών.

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Τα Γλυκά Νερά άρχισαν να οικοδομούνται μαζικά στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και αναγνωρίσθηκαν ως Δήμος στα μέσα του 2000. Ακουλουθεί πίνακας με την πληθυσμιακή εξέλιξη του Δήμου:

πρωτογενείς πηγές:ΕΣΥΕ Αρχειοθετήθηκε 2011-02-27 στο Wayback Machine., Δήμος Γλυκών Νερών

Φωτογραφικό Υλικό

Δείτε επίσης

Δολοφονία της Καρολάιν Κράουτς

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Παιανίας