Ο Ελαιώνας είναι συνοικία της Αθήνας που βρίσκεται στα δυτικά του δήμου Αθηναίων κοντά στον κόμβο της Λεωφόρου Κηφισού με την Ιερά Οδό. Είναι βιομηχανική περιοχή και απ' τις πιο υποβαθμισμένες ζώνες του δήμου Αθηναίων.

Ιστορία

Η περιοχή έλαβε το όνομά της από το γεγονός ότι στην αρχαιότητα αποτελούσε κατάφυτη έκταση από ελαιόδεντρα, χαρακτηριστικό που διατηρεί, σε πολύ μικρό όμως βαθμό, μέχρι και σήμερα. Η ελιά, που αποτελούσε βασικό γνώρισμα της αθηναϊκής δημοκρατίας ως έπαθλο των νικητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες, και, κατ' επέκταση, το λάδι, πολύτιμο αγαθό και από τα μόνα αθηναϊκά προϊόντα που επιτρεπόταν η εξαγωγή του, έδωσαν ώθηση στην ανάπτυξη του Ελαιώνα. Στον χώρο αυτό, άλλωστε, βρισκόταν και η ελιά του Πλάτωνα ενώ εμφανής ήταν και ο ιερός του χαρακτήρας. Στα βυζαντινά χρόνια δε, δημιουργείται στην περιοχή πλήθος εκκλησιών ενώ συνεχίζεται η ενασχόληση των κατοίκων με τις αγροτικές δραστηριότητες. Η σύγχρονη ιστορία του Ελαιώνα ξεκινά το 1830 με το πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους, οπότε ο ίδιος βρισκόταν, όπως και η υπόλοιπη απελευθερωμένη Ελλάδα, σε κατάσταση εγκατάλειψης, με τη μεγαλύτερη έκτασή του καμένη και τις καλλιέργειες κατεστραμμένες. Συγκεκριμένα, αναφέρεται πως είχαν καεί 150.000 ελαιόδεντρα από τον Κιουταχή Ρεσίτ Πασά κατά την πολιορκία των Αθηνών. Σημαντική άνοδος σημειώθηκε κατά τη γενικότερη ανάπτυξη της Αθήνας από τον Σταμάτη Κλεάνθη και τον Λέο φον Κλέντσε, με την περιοχή να δέχεται εγκαταστάσεις κατοίκων με ετερόκλητες ασχολίες και με την ίδρυση πολλών βιοτεχνιών από το 1834, όπως πλινθοποιείων και ασβεστοκαμίνων. Η περιοχή ικανοποιούσε μέχρι και τη δεκαετία του 1950 τις ανάγκες του λεκανοπεδίου, ωστόσο η σταδιακή μετεγκατάσταση ελαιοτριβείων, σαπωνοποιείων και βυρσοδεψείων σε όλη την έκταση του Ελαιώνα από την κεντρική περιοχή της Αθήνας και οι ποικίλες δραστηριότητές τους υποβάθμισαν την ποιότητα ζωής και την αισθητική του.

Σημερινή εικόνα

Σήμερα, ο Ελαιώνας είναι μια περιοχή 9.500 στρεμμάτων, άναρχης γενικά δόμησης, με πολλά εγκαταλελειμμένα κτίρια βιοτεχνιών, ορισμένες εν ενεργεία ρυπογόνες επιχειρήσεις, κενές ή αναξιοποίητες εκτάσεις και ελάχιστους κατοίκους. Στα εργοστάσια του Ελαιώνα απασχολούνται ακόμα έως και 30.000 εργαζόμενοι. Η αναβάθμιση και η ανάπλασή του έχει απασχολήσει πολλές φορές την Πολιτεία, με τις κυριότερες προτάσεις να κάνουν λόγο για διάνοιξη νέων οδών που θα διευκολύνουν την εγκατάσταση επιχειρήσεων και τη γενικότερη αποβιομηχάνιση. Σημαντικό σχέδιο αποτελεί και η πρόβλεψη για τη δημιουργία του γηπέδου του Παναθηναϊκού στον Βοτανικό αλλά και η δημιουργία ενός μητροπολιτικού πάρκου. Παράλληλα, εξετάζεται η δημιουργία ενός νέου πρακτορείου υπεραστικών λεωφορείων στην περιοχή και η σύνδεσή του με το μετρό, κάτι που θα αντικαταστήσει τους υπάρχοντες σταθμούς υπεραστικών Κηφισού και Λιοσίων.

Συγκοινωνία

Η περιοχή του Ελαιώνα εξυπηρετείται από τον ομώνυμο σταθμό του μετρό καθώς και από πλήθος λεωφορειακών γραμμών.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σταθμός Αθήνα 9.84, ανάπλαση του Ελαιώνα