Ο Άγιος Δημήτριος ανήκει στο Δήμο Κρωπίας στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής της Περιφέρειας Αττικής, στο νοτιοδυτικό άκρο της πόλης του Κορωπίου, νότια και ανατολικά της Αγίας Μαρίνας Κορωπίου, και αποτελεί το πρώτο κομμάτι της ευρύτερης περιοχής του Λαγονησίου στους πρόποδες του όρους Βόρος. Ο πληθυσμός της περιοχής σύμφωνα με την τελευταία απογραφή πληθυσμού του 2011 ήταν 1.011 κάτοικοι. Είναι ωστόσο -και ίσως περισσότερο- γνωστός και ως Άγιος Δημήτριος Λαγονησίου ενώ στη βιβλιογραφία ο εκεί ευρισκόμενος ναός είναι από παλιά γνωστός ως Άγιος Δημήτριος Σαρωνικού (Ν. Γκιολές, Βυζαντινή Ναοδομία, 600-1204, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2002). Μετά τη δημιουργία του καλλικρατικού Δήμου Σαρωνικού έγιναν διάφορες προσπάθειες μετονομασίας ("Κρωπίας", "Αλυκού").

Θέση

Συνορεύει στα βόρεια-βορειοδυτικά με την Αγία Μαρίνα Κορωπίου, στα ανατολικά με τον Κουβαρά, στα νότια και στα δυτικά βρέχεται από τον Σαρωνικό κόλπο σε μια απόσταση περίπου 2 χιλιομέτρων από το 35ο έως το 37ο χλμ. της Λ. Αθηνών-Σουνίου, συνορεύει επίσης με το Λαγονήσι στη θέση Γαλάζια Ακτή, καθώς και με τα Καλύβια Θορικού. Ο οικισμός διασχίζεται από την οδό Αγίου Δημητρίου, που ξεκινά από τη Λεωφόρο Αγίας Μαρίνας Κορωπίου και καταλήγει στο 37ο χιλιόμετρο της Λ. Αθηνών-Σουνίου, η οδός Απειράνθου είναι το όριο με τη θέση Γαλάζια Ακτή Λαγονησίου, ενώ μια δεύτερη πρόσβαση στον Άγιο Δημήτριο από τα Καλύβια γίνεται από την οδό Γαλάζιας Ακτής, πρώτο παράλληλο δρόμο με την Απειράνθου.

Πληθυσμός

Χαρακτηριστικά

Ο οικισμός ήταν παλαιότερα καθαρά αγροτικής μορφής. Σήμερα παραμένει αραιοκατοικημένος, και περιλαμβάνει κυρίως εξοχικές (αλλά και μόνιμες) κατοικίες, κυρίως υψηλής αξίας, αφού γειτνιάζει με την περιοχή Γαλάζια Ακτή Λαγονησίου, έναν από τους πιο δημοφιλείς τόπους παραθερισμού στην Αττική τους θερινούς μήνες. Το όνομα ο οικισμός το πήρε από την ομώνυμη βυζαντινή εκκλησία που βρίσκεται περίπου 300 μέτρα εσωτερικά από την ακτή, αποτελεί αρχιτεκτονικό και θρησκευτικό μνημείο με μεγάλη πλατεία με παιδική χαρά γύρω από την εκκλησία, ενώ στο ίδιο σημείο βρίσκεται και η έδρα του ομώνυμου εξωραϊστικού συλλόγου. Ο οικισμός συνεχίζεται κατά μήκος της οδού Αγίου Δημητρίου στους πρόποδες του όρους Βόρος, μέχρι περίπου 500 μέτρα πριν τη διασταύρωση με τη Λεωφόρο Αγίας Μαρίνας.

Ιστορία

Τα αρχαία χρόνια η περιοχή του Αγίου Δημητρίου Κορωπίου ανήκε στο δήμο Παραλίων Λαμπτρών, αλλά δεν έχουν βρεθεί ίχνη κατοίκησης από εκείνη την εποχή, βρέθηκαν όμως πολλά όστρακα από τα αρχαία και τα πρωτοβυζαντινά χρόνια, κάτι που δείχνει ότι υπήρχαν ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο αρχαιολόγος Νικόλαος Κοτζιάς σε αγρόκτημα δίπλα από την εκκλησία ανακάλυψε κίονα του 412 π.Χ., που είχε χρησιμοποιηθεί αργότερα στην ανέγερση ναού του Αγίου Δημητρίου, με επιγραφή με το όνομα κάποιου Γεισίου, πλούσιου γαιοκτήμονα των Λαμπτρών: «Ανάθημα Γεισίου Οικοτελούς Λαμπτρέως». Τα νεώτερα χρόνια η περιοχή κατοικήθηκε από παραθεριστές προερχόμενους κυρίως από την Αθήνα και την πόλη του Κορωπίου, ενώ γενικά οι δραστηριότητες των κατοίκων έχουν μεγάλη σχέση με τη γειτονική παραλία της Γαλάζιας Ακτής.

Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου

Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής (Δ΄ Αρχιερατική Περιφέρεια Κρωπίας-Παιανίας-Γλυκών Νερών), και υπάγεται στην ενορία του Ιερού Ναού Αναλήψεως του Κυρίου που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης του Κορωπίου. Σύμφωνα με προφορικές παραδόσεις των κατοίκων προσάραξε στην περιοχή ύστερα από βλάβη κάποιο πλοίο που μετέφερε πέτρες σε κάποιο νησί, οπότε οι ναυαγοί είδαν το όραμα του νεαρού Αγίου Δημητρίου που τους σύστησε την ανέγερση του ναού στο συγκεκριμένο σημείο, αφού πρώτα τους βοήθησε να ελευθερωθεί το πλοίο. Είναι από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς που ανηγέρθη τον 11ο αιώνα μ.Χ., ενώ το μεγαλύτερο τμήμα του ανοικοδομήθηκε ξανά τον 17ο αιώνα, ύστερα από κατάρρευση. Ο ναός έχει σταυροειδές σχήμα με τρεις ημιεξαγωγικές κόγχες και οκταγωνικό τρούλο, ο δε τρούλος έχει συνολικό ύψος 8,23 μέτρα. Η τυπολογία του τρίκογχου ναού γεννά την υπόνοια ότι ήταν καθολικό μονής.

Παραπομπές

Πηγές

Μπούρας Χαρ.- Ανδρεάδη Ρ.- Καλογεροπούλου Α., Εκκλησίες της Αττικής, Αθήνα 1969 σ. 88 Ο Ναός του Μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου Σαρωνικού Δημ. Θ. Καρακατσάνη Αθήνα 1976 Οικισμοί περιοχής Κορωπίου κατά την Τουρκοκρατία, Σεραφείμ Κόλλιας, Η’ Επιστημονική συνάντηση Ν.Α. Αττικής, σελ.601 Ζ’ Επιστημονική Συνάντηση Ν.Α. Αττικής, Αναφορά στον αρχαιολόγο Ν. Κοτζιά, Βασ. Λέκκα-Χατζή, σ.39 Γκιολές Ν., Βυζαντινή Ναοδομία, 600-1204, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2002. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Βυζαντινά μνημεία Ιερά Μητρόπολη Μεσογαίων και Λαυρεωτικής