Ο Χολαργός είναι δημοτική ενότητα και έδρα του Δήμου Παπάγου-Χολαργού, στο Βόρειο Τομέα Αθηνών της Περιφέρειας Αττικής. Η έκτασή του ανέρχεται σε 3,95 τ.χλμ. και ο πληθυσμός του σε 30.840 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011. Ο οικισμός αναπτύχθηκε από αγροτικό συνεταιρισμό στα όρια της παλαιάς Κοινότητος Χαλανδρίου από την οποία αποσπάστηκε το 1930. Το 2011 συγκρότησε μαζί με τη δημοτική ενότητα Παπάγου τον ενιαίο Δήμο Παπάγου-Χολαργού, προσελκύοντας τα τελευταία χρόνια αστικό και στρατιωτικό πληθυσμό των Αθηνών λόγω των γειτονικών διοικητικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων στα σύνορα με τον Κεντρικό Τομέα του λεκανοπεδίου. Αποτελεί το νοτιότερο δήμο του συγκροτήματος και περιβάλλεται από τις δυτικές δασόφυτες πλαγιές του Υμηττού.

Ονομασία

Η ονομασία Χολαργός δόθηκε προς τιμήν του αρχαίου ομώνυμου Δήμου της Αρχαίας Αθήνας, από τον οποίο καταγόταν ο φημισμένος Αθηναίος πολιτικός Περικλής. Φιλολογικά και αρχαιολογικά (επιγραφικά) στοιχεία, όμως, αποδεικνύουν ότι ο αρχαίος δήμος βρισκόταν σε αρκετά διαφορετική θέση από το σημερινό Χολαργό, συγκεκριμένα κοντά στο Ίλιον, ίσως και το Καματερό.

Ιστορία

Στην αρχαιότητα ο σημερινός Χολαργός αποτελούσε έκταση της περιφέρειας του Αθηναϊκού Δήμου Φλύας. Αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν τον εποικισμό της περιοχής από την Πρωτοελλαδική περίοδο. Τα ευρήματα αυτά εντοπίζονται στους πρόποδες του Υμηττού, ενώ επόμενα μαρτυρούν την ύπαρξη ζωής κατά τους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους. Πολλά ταφικά μνημεία χρονολογούνται στον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. Ενδείξεις ζωής υπάρχουν και από τα ρωμαϊκά, τα βυζαντινά και τα υστεροβυζαντινά χρόνια, ενώ κατά την Τουρκοκρατία η γη του Χολαργού παραμένει έρημη. Την 1 Μαρτίου του 1926 ιδρύεται ο συνεταιρισμός "εταιρεία Αγροπόλεων" με σκοπό την αναζήτηση έκτασης προς δόμηση. Ιδρυτής αυτής ήταν ο Παναγιώτης Βουτσινάς και μέλη της οι Γεώργιος Βεντούρης, Ιωάννης Κατσιμπίρης, Νικόλαος Σαλίγκαρος, Πασιθέα Ζουρούδη-Σαλιγκάρου (σύζυγος του προηγούμενου), Ιωάννης Καρύδης και Γεώργιος Μάνσολας. Το πρώτο σπίτι που κατασκευάστηκε από αυτή την Εταιρεία, ήταν η διώροφη έπαυλη του ιδρυτή της, Παναγιώτη Βουτσινά, στη συμβολή της Λεωφόρου Περικλέους με την οδό Ευριπίδου. Στις 10 Αυγούστου του 1937, το Κοινοτικό Συμβούλιο Χολαργού αποφάσισε η οδός Ευριπίδου να μετονομαστεί τιμητικά σε οδός Παναγιώτου Βουτσινά και ο τότε Πρόεδρος της Κοινότητας Χολαργού Νικόλαος Βιτάλης τοποθέτησε δίπλα στην είσοδο της επαύλεώς του μια μαρμάρινη πλάκα η οποία έγραφε: Στον Παναγιώτην Βουτσινάν, ιδρυτήν του Χολαργού, τιμής ένεκεν. Τον Ιούλιο του 1962 ξεκίνησε να χτίζεται ο Ιερός Ναός της Παναγίας Φανερωμένης Χολαργού στην ομώνυμη πλατεία στη θέση ενός μικρού Ναού με το ίδιο όνομα που κατεδαφίστηκε. Ανάμεσα σε αυτούς που έκαναν δωρεές για να χτιστεί ο Ναός αυτός, ήταν και ο Βουτσινάς, αλλά εμπνευστής του σχεδίου ήταν ο ιερέας Ιωάννης Βεντούρης. Υπαγόταν στην διοικητική περιφέρεια της κοινότητος Χαλανδραίων και το 1930 αποσπάται από το Χαλάνδρι και ανακηρύσσεται αυτόνομη κοινότητα. Κατά την περίοδο της κατοχής, μονάδα του ιταλικού στρατού καταλαμβάνει τον Χολαργό και εγκαθιστά το αρχηγείο της. Με την επέλαση των Γερμανών, δε, σταματά η οικοδομική δραστηριότητα, ενώ η απελευθέρωση του ελληνικού έθνους βρίσκει την περιοχή σε πολύ άσχημη κατάσταση. Ο Χολαργός ανοικοδομείται σιγά σιγά από τις στάχτες του, με τους κατοίκους του να στρέφονται στο μικρεμπόριο ώστε να μπορέσουν να σταθούν στα πόδια τους και να ξανακτίσουν την πόλη τους. Η πρώτη οικιστική ανάπτυξη του Χολαργού ξεκινά με το έναυσμα της εσωτερικής μετανάστευσης των Αθηναίων κατά τη δεκαετία του 1960, οπότε και δίνεται το έναυσμα για τη μαζική δόμηση της περιοχής. Η περίοδος αυτή άλλωστε έχει ταυτιστεί στην Αθήνα με την ανάγκη προς αποκατάσταση των κατοίκων της πρωτεύουσας με κάθε τρόπο. Η δεκαετία αυτή, όπως επίσης και η επόμενη, αφήνουν το στίγμα τους στη σημερινή μορφή της περιοχής. Οι χαρακτηριστικές πολυκατοικίες μαζικής κατοίκησης που οικοδομούνται και στο κέντρο των Αθηνών αντικαθιστούν τις γραφικές επαύλεις και τα καλαίσθητα αρχοντικά του παλιού Χολαργού. Σε δεύτερη φάση, η λειτουργία του ελληνικού "Πενταγώνου" στα σύνορα με το κεντρικό τομέα Αθηνών και ο οικοδομικός κορεσμός του γειτονικού Παπάγου από εργαζόμενους στρατιωτικούς έδωσε κίνητρα για την προτίμηση του Χολαργού. Μέσα στα επόμενα χρόνια, με την ανάπτυξη των γειτονικών του Δήμων Χαλανδρίου και Αγίας Παρασκευής και την καθιέρωση του όρου "Βόρεια Προάστια", ενός όρου γεωγραφικά αφηρημένου για εκείνη την εποχή, μεγάλωσε ακόμη περισσότερο η αξία των ακινήτων.

Συγκοινωνιακή σύνδεση

Η συγκοινωνιακή σύνδεση του Χολαργού ήταν πάντα ένα από τα πλεονεκτήματά του, καθώς είναι από τις πιο κοντινές περιοχές με το κέντρο της Αθήνας. Εν έτει 2004, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα και με την χάραξη της Αττικής Οδού, διαμορφώνεται και η Περιφερειακή Υμηττού που κινείται περιμετρικά του όρους και συνδέει την Ανατολική Αττική με τη λεωφόρο Κατεχάκη χωρίς διαμπερή κυκλοφορία από τα ανατολικά προάστια στην πορεία προς το κέντρο των Αθηνών. Επιπλέον συνδέει την Αττική Οδό με την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας που κινείται βόρεια και ξεκινάει η επέκτασή της προς τη νέα λεωφόρο Σταυρού-Ραφήνας, με σκοπό τη σύνδεση της βορειοανατολικής Αττικής με την Αθήνα. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται και ο περιφερειακός οδικός δακτύλιος της πόλης του Χολαργού που περιβάλλεται από τις λεωφόρους Μεσογείων και Υμηττού. Στα μειονεκτήματα του ρυμοτομικού σχεδίου συγκαταλέγεται η έλλειψη παράπλευρων λεωφόρων ανατολικά και δυτικά του Χολαργού, καθώς η σύνδεση των προαναφερθέντων κομβικών λεωφόρων πραγματοποιείται εν μέρει μέσα από δρόμους κατασκευασμένους με προδιαγραφές ήπιας κυκλοφορίας (Αναστάσεως και 17ης Νοεμβρίου). Στην περιοχή υπάρχουν δύο σταθμοί της γραμμής 3 του μετρό, ο σταθμός της Εθνικής Άμυνας και ο σταθμός Χολαργού.

Ιεροί ναοί

Στα όρια του Χολαργού υπάρχουν οι ακόλουθοι τρεις ναοί: α) Της Παναγίας της Φανερωμένης, β) Της Αγίας Τριάδος και γ) Της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, παρεκκλήσι του οποίου είναι το εκκλησάκι Της Αναστάσεως (Των ΄Εξι), το οποίο χτίστηκε το 1930 στη μνήμη των έξι ατόμων (πέντε πολιτικών και του αρχιστρατήγου) οι οποίοι τουφεκίστηκαν στο Γουδί στις 15 Νοεμβρίου του 1922. Ο Καθεδρικός Ναός της Παναγίας Φανερωμένης είναι βασιλικού ρυθμού τρίκλιτη με τρούλο. Ο Ναός είναι αφιερωμένος στην Παναγία Φανερωμένη, που γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. Το δεξιό κλίτος είναι αφιερωμένο στον Απόστολο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο και το αριστερό κλίτος στον Άγιο Νεκτάριο τον Θαυματουργό. Κάτω από τον κύριο ναό υπάρχει το Ιερό Παρεκκλήσιο των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Δίπλα στον ιερό ναό υπάρχει νεόκτιστο Ιερό Παρεκκλήσιο των Αγίων νεοφανών μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης. Ο Ναός της Παναγίας Φανερωμένης βρίσκεται στην Πλατεία Φανερωμένης στην 5η είσοδο Χολαργού (από τη Λεωφόρο Μεσογείων).

Δήμος Χολαργού

Ο δήμος Χολαργού βρίσκεται στην Περιφερειακή ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών της Περιφέρειας Αττικής.

Έμβλημα

Έμβλημα του δήμου Χολαργού ήταν η προτομή του Περικλέους και τα δέκα αστέρια, τα οποία συμβολίζουν τις φυλές της Αρχαίας Αθήνας. Το σήμα της πόλης του Χολαργού εγκρίθηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο του πρώην Δήμου Χολαργού, κατά τη συνεδρίαση της 14ης Οκτωβρίου 2003. Σχεδιάστηκε ώστε να συνδέσει την ήδη υπάρχουσα ταυτότητα του τότε Δήμου, με το ιστορικό ελληνικό παρελθόν. Οκτώ μήνες αργότερα, στις 17 Ιουνίου 2004, πραγματοποιήθηκαν και τα αποκαλυπτήρια του μεγαλύτερου παγκοσμίως ανδριάντα του Περικλή, στην κύρια είσοδο της κεντρικότερης οδικής αρτηρίας της πόλης του Χολαργού, τη λεωφόρο Περικλέους. Τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γεώργιος Καλακαλλάς, έγιναν από τον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο. Στο νέο σήμα η κεφαλή του πατέρα της Αθηναϊκής Δημοκρατίας αποτελεί ακριβές αντίγραφο της μαρμάρινης προτομής του Περικλή, η οποία φυλάσσεται στο Μουσείο του Βατικανού. Η κεφαλή του Περικλή αποτυπώνεται σε μπλε σκούρο φόντο, στο οποίο εικονίζονται αριστερά και δεξιά δέκα άστρα, σύμβολα των δέκα φυλών της αρχαίας Αθήνας, στις οποίες χώρισε στο τέλος του ΣΤ’ π.Χ. αιώνα ο Κλεισθένης τους Αθηναίους.

Διατελέσαντες Κοινοτάρχες Χολαργού

Διατελέσαντες Δήμαρχοι Χολαργού

Δημοτική Κοινότητα Χολαργού

Διατελέσαντες Πρόεδροι Δημοτικής Κοινότητας Χολαργού

1. Νικόλαος Αποστολόπουλος (2011-2014) 2. Αικατερίνη Γκούμα (2014-2019)

Εικόνες

Δείτε επίσης

Α.Κ.Ο. Άρης Χολαργού Κ.Ο. Χολαργού Ο.Φ. Χολαργού Γήπεδο μπάσκετ Κλειούς

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημος ιστότοπος Παπάγου - Χολαργού