Ο Άγιος Ελευθέριος είναι συνοικία της Αθήνας με 3.929 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Τα παλιά χρόνια αποτελούσε σημαντικό εμπορικό και οικιστικό κέντρο των Αθηνών της περιφέρειας Αττικής. Συνορεύει με τις συνοικίες Άγιος Νικόλαος, Κάτω Πατήσια, Άνω Πατήσια, Άγιος Λουκάς, Πλατεία Αμερικής, Αγίου Μελετίου και Πλατεία Κολιάτσου και με το Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας.

Ιστορική εξέλιξη και προέλευση της ονομασίας

Το όνομα Άγιος Ελευθέριος προέρχεται από τον ομώνυμο ναό ο οποίος βρίσκεται στην οδό Αχαρνών. Η περιοχή πρωτοκατοικήθηκε το 1902 από μερικές οικογένειες αγροτών οι οποίες το 1967 έφτιαξαν τον ναό του Αγίου Ελευθερίου. Μέχρι τότε εκκλησιάζονταν στον προϋπάρχοντα ομώνυμο μικρό ναό ο οποίος κατεδαφίστηκε. Το 1920 είχε 103 κατοίκους και μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ήρθαν άλλοι 500. Στην οικονομική αξιοποίηση της περιοχής συνέβαλε το ατμοκίνητο τρένο με την επωνυμία Θηρίο, το οποίο διερχόταν από την περιοχή χωρίς να υπάρχει σταθμός. Στα προσεχή έτη η περιοχή έγινε δημοφιλές παραθεριστικό κέντρο των Αθηναίων μέχρι και τις 3 Μαρτίου του 1925. Τότε η περιοχή αναγνωρίστηκε επίσημα ως κοινότητα του Δήμου Αθηναίων. Αργότερα φτάνει τους 800 κατοίκους ενώ το 1942 ξεπερνά τους 1.000 κατοίκους. Η θέση της περιοχής μέσα στη φύση, στο πέρασμα μεταξύ Αττικοβοιωτίας συνετέλεσε ώστε αυτή γρήγορα ν' ανακηρυχθεί σε δημοφιλές παραθεριστικό και οικιστικό κέντρο, με πληθώρα εξοχικών να ξεπηδούν σε δροσερές περιοχές του ήρεμου τούτου τοπίου. Μέχρι το 1960 όλη η περιοχή δεν είχε ούτε μια πολυκατοικία, μόνο μονοκατοικίες, πολλές εκ των οποίων σώζονται μέχρι σήμερα και δίνουν ένα παλαιοαθηναϊκό τύπο στην περιοχή. Κατά την απογραφή του 2001, η περιοχή συγκέντρωνε 3.929 κατοίκους. Λόγω των υψηλών τιμών των οικοπέδων και των περιορισμών στη δόμηση, η πληθυσμιακή εξέλιξη της πόλεως παρουσιάζει ήπιες αυξήσεις με ποσοστά της τάξεως του 12,84% ανά απογραφή. Ο Άγιος Ελευθέριος, λόγω του υγιεινού κλίματος, του ωραίου περιβάλλοντος, των άφθονων νερών και του μικρής σχετικά απόστασής του από την Αθήνα, υπήρξε προνομιούχος τόπος και τόπος παραθερισμού πλουσίων και ευγενών. Επί 50 χρόνια παρέμενε αραιοκατοικημένη περιοχή στερούμενη ρυμοτομικής μελέτης αλλά και άλλων μέσων προκειμένου να εξελιχθεί σε σύγχρονη συνοικία της Αθήνας. Όταν όμως στις 4 Αυγούστου του έτους 1961 εγκαινιάστηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία του ο ομώνυμος σταθμός της Γραμμής 1 του μετρό, γεγονός χάρη στο οποίο η περιοχή συνδέθηκε με το κέντρο της Αθήνας, τον Πειραιά και την Κηφισιά, τέθηκαν οι βάσεις για τη διαμόρφωσή της. Κατά τα Δεκεμβριανά του 1944 στην περιοχή σημειώθηκε πολύνεκρη μάχη με στρατωνισμένες εκεί βρετανικές δυνάμεις. Φημισμένα άλλοτε προϊόντα του Αγίου Ελευθερίου ήταν τα φασόλια, οι ελιές και οι πατάτες.

Προσωπικότητες της περιοχής

Λόλεκ (Γιάννης Αναγνωστάτος), μουσικός Μάκης Παπασημακόπουλος, κωμικός

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Η πληθυσμιακή εξέλιξη του Αγίου Ελευθερίου εξελίσσεται με ομαλούς ρυθμούς, χωρίς απότομες μεταβολές, αλλά με ήπιες αυξητικές τάσεις. Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθεται η πληθυσμιακή εξέλιξη από το 1951 έως την απογραφή του 2001:

1951: 1.235 1961: 1.734 1971: 2.103 1981: 2.843 1991: 3.298 2001: 3.929

Παραπομπές