Οι Κωστακιοί είναι μία κωμόπολη του Δήμου Αρταίων με 2036 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), στον κάμπο της Άρτας και απέχει από την πόλη περίπου 3 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, οι Κωστακιοί εντάχθηκαν στο Δήμο Αρταίων όπου και παρέμειναν μετά τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης. Οι Κωστακιοί μαζί με τους οικισμούς Συγγουνέικα και Θανασαίικα αποτελούν την τοπική κοινότητα Κωστακιών με συνολικό πληθυσμό 2.133 κατοίκους.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Οι Κωστακιοί μαζί με τα υπόλοιπα χωριά του κάμπου βρίσκεται σε μια τοποθεσία η οποία κατά την αρχαιότητα είχε κατοικηθεί από τους Δρύοπες, ένα θεσπρωτικό φύλο, οι οποίοι εκδιώχθηκαν το 625 π.Χ. από τους Κορίνθιους. Τα ευρήματα που έφερε στην επιφάνεια η αρχαιολογική έρευνα, πιστοποιούν την ύπαρξη οικιστικών θέσεων στην γύρω περιοχή. Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στη θέση Παλαιοκκλήσι Κωστακιών, έφεραν στο φως ψηφιδωτό δάπεδο Ρωμαικής περιόδου.

17ος - 19ος αιώνας

Η πρώτη πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι ένα βιβλιογραφικό σημείωμα στο οποίο γίνεται αναφορά στον ιερομόναχο Ευγένιο από τους Κωστακιούς, ο οποίος τον Οκτώβριο του 1670 πήγε στο μοναστήρι της Κορωνησίας και έχτισε τα κελιά της μονής και συγκέντρωσε τους μοναχούς. Σύμφωνα με τα αρχεία της Βενετίας, μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1697, οι Κωστακιοί μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλαν φόρο στην Βενετική διοίκηση με αντάλλαγμα την προστασία από τις επιδρομές των πειρατών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μανιάτη πειρατή Λιμπεράκη Γερακάρη, ο οποίος το 1696 λεηλάτησε την πόλη της Άρτας και τα καμποχώρια. Οι Αρτινοί έστειλαν επιστολή στον Δόγη της Βενετίας και τον ενημέρωσαν για την επιδρομή του Γερακάρη και ανάμεσα σε αυτούς που υπέγραψαν την επιστολή ήταν και ο ιερέας των Κωστακιών, Δημήτριος. Ο Βρετανός διπλωμάτης και συγγραφέας Ουίλλιαμ Τέρνερ πέρασε από τους Κωστακιούς το 1813 και μας αναφέρει ότι τα περίπου 40 σπίτια του χωριού ήταν προσεγμένα με καλαίσθητους κήπους και αυλές. Το χωριό του θύμιζε έντονα τα χωριά της Αγγλικής επαρχίας και αναφέρει ότι συνάντησε γυναίκες να εργάζονται και παιδιά να παίζουν έξω από τα σπίτια ενώ ταυτόχρονα μας πληροφορεί για την όμορφη εκκλησία που υπήρχε στους Κωστακιούς. Σύμφωνα με το έργο του Σπυρίδωνος Αραβαντινού, «Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή», οι Κωστακιοί υπήρξαν τσιφλίκι του πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος είχε στην κατοχή του το μεγαλύτερο μέρος του κάμπου ενώ με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», οι Κωστακιοί ήταν ένας σημαντικός οικισμός με 90 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας ενημερώνει ότι, με βάση τον κατάλογο της απογραφής του 1845, οι Κωστακιοί, από πλευρά ιδιοκτησίας, άνηκαν στην κατηγορία «μουατζέλι» και κατοικούσαν στο χωριό 46 χριστιανικές οικογένειες. Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι στους Κωστακιούς κατοικούσαν 117 χριστιανικές οικογένειες και το χωριό αποτελούσε ιδιοκτησία του Κ.Καραπάνου. Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 400 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Οι Κωστακιοί αποτελούσαν μέρος του τμήματος Κάμπου.

Στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, γίνεται αναφορά στους Κωστακιούς. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή της επίσκεψης του Μητροπολίτη Άρτας, στο χωριό διέμεναν περίπου 80 οικογένεις. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στο ναό του Αγίου Νικολάου Κιρκιζατών, στο μετόχι της Παναγίας της Πορταΐτισσας των Ιβήρων, στο ναό του Αγίου Γεωργίου και στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Ο Ξενόπουλος μας πληροφορεί ακόμη ότι ένας κάτοικος των Κωστακιών, ο Χρηστάκης Ζυγούρης διετέλεσε προεστός του τμήματος Κάμπου το 1853. Ο Μητροπολίτης Άρτας αναφέρει επίσης ότι στο χωριό υπήρχε αλληλοδιδακτικό σχολείο όπου δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν 120 μαθητές, οι οποίοι μελετούσαν γεωγραφία, ιστορία, αριθμητική και θρησκευτικά. Έξω από το χωριό υπήρχε ένα μικρό χωράφι, το οποίο ήταν ιδιοκτησία της Μητρόπολης Άρτας. Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311[1895], έκδοση έβδομη). Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνά με αυτή την απογραφή, το χωριό ανήκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στους Κωστακιούς κατοικούσαν 56 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 283 άτομα (143 άνδρες, `40 γυναίκες). Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, το χωριό απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός μέχρι το βράδυ της 23ης Απριλίου 1897 είχε ελευθερώσει τα χωριά Κωστακιοί, Γαβριά, Ψαθοτόπι, Μύτικας, Ανέζα, Καλογερικό, Βίγλα, Ράχη, Καλόβατος, Πλησιοί, Κιρκιζάτες, Στρογγυλή, Ζαβάκα, Καλομόδια, Αγία Παρασκευή Άρτας, Κεραμάτες, Ακροποταμιά, Νεοχώρι, Ανθότοπος, Χαλκιάδες, Ρόκκα, Άγιος Σπυρίδωνας, Ελευθεροχώρι, Καμπή και την πόλη της Φιλιππιάδας.. Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη. Η οριστική απελευθέρωση των Κωστακιών έλαβε χώρα το διάστημα ανάμεσα στις 6 και 9 Οκτωβρίου 1912, όπου τα πρώτα ελληνικά τάγματα, πέρασαν τη γέφυρα της Άρτας και στις 2 το μεσημέρι απώθησαν τους Τούρκους και εδραιώθηκαν στο χωριό. Τις επόμενες 2 ημέρες, ο ελληνικός στρατός κατέλαβε και οχύρωσε τα γύρω χωριά Πλησιούς, Ρόκκα, Χαλκιάδες. Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι οι Κωστακιοί υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 341 άτομα.

Τοποθεσία και πρόσβαση

Το χωριό γειτνιάζει με τα χωριά Γαβριά, Πλησιοί, Κεραμάτες και απέχει ελάχιστα χιλιόμετρα από τις εγκαταστάσεις του Παραρτήματος Άρτας (μέρος του πρώην Τ.Ε.Ι. Ηπείρου) του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας–Κορωνησίας. Το χωριό εξυπηρετούν οι γραμμές Άρτα - Βίγλα, Άρτα - Μύτικα, Άρτα - Κορωνησία και Πέτα - Ανέζα του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.

Αθλητισμός

Η Αμβρακία Κωστακιών και ο Δίας Κωστακιών είναι οι ποδοσφαιρικές ομάδες του χωριού.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Αρταίων Περιφερειακή Ενότητα Άρτας