Η Γραμμενίτσα είναι ένα χωριό του Δήμου Αρταίων με 1259 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011),. Το χωριό βρίσκεται κοντά στον ποταμό Άραχθο και απέχει από την πόλη περίπου 5 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Γραμμενίτσα υπήρξε μέχρι το τέλος του 2010, έδρα και δημοτικό διαμέρισμα του νεοσύστατου Δήμου Βλαχέρνας. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, η Γραμμενίτσα εντάχθηκε στο Δήμο Αρταίων. Η Γραμμενίτσα μαζί με τη Σκαμνιά και τις Βρυσούλες αποτελούν την τοπική κοινότητα Γραμμενίτσας με συνολικό πληθυσμό 1.355 κατοίκους.

Ιστορία

Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας ενημερώνει ότι, με βάση τον κατάλογο της απογραφής του 1845, η Γραμμενίτσα, από πλευρά ιδιοκτησίας, ανήκε στην κατηγορία «ιδιόκτητο» και κατοικούσαν σε αυτό 18 χριστιανικές οικογένειες. Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στη Γραμμενίτσα κατοικούσαν περίπου 300 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Η Γραμμενίτσα αποτελούσε μέρος του τμήματος Τζουμέρκων.

Στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, γίνεται αναφορά στη Γραμμενίτσα. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή της επίσκεψης του Μητροπολίτη Άρτας, στο χωριό διέμεναν περίπου 50 οικογένεις. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στο ναό του Αγίου Δημτρίου, του Αγίου Αθανασίου και του Αγίου Παντελεήμονα στους οποίους ιερουργούσαν 2 εφημέριοι. Κοντά στο χωριό υπήρχαν ερείπια από τον πύργο του Μπαλιάγα και σημαντικές εκτάσεις με ελαιόδεντρα. Ο Μητροπολίτης Άρτας αναφέρει επίσης ότι στο χωριό υπήρχε σχολείο όπου δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν περίπου 100 μαθητές από τη Γραμμενίτσα και το Γρίμποβο, οι οποίοι μελετούσαν γεωγραφία, ιστορία, αριθμητική και θρησκευτικά. Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311[1895], έκδοση έβδομη). Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνά με αυτή την απογραφή, το χωριό ανήκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στη Γραμμενίτσα κατοικούσαν 51 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 222 άτομα (111 άνδρες, 111 γυναίκες). Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, η περιοχή γύρω από το χωριό απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός μέχρι το βράδυ της 23ης Απριλίου 1897 είχε ελευθερώσει τα χωριά Κεραμάτες, Γαβριά, Ψαθοτόπι, Μύτικας, Ανέζα, Καλογερικό, Βίγλα, Ράχη, Καλόβατος, Πλησιοί, Κιρκιζάτες, Στρογγυλή, Ζαβάκα, Καλομόδια, Αγία Παρασκευή Άρτας, Κωστακιοί, Ακροποταμιά, Νεοχώρι, Ανθότοπος, Χαλκιάδες, Ρόκκα, Άγιος Σπυρίδωνας, Ελευθεροχώρι, Καμπή και την πόλη της Φιλιππιάδας.. Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη. Η απελευθέρωση της Γραμμενίτσας έλαβε χώρα το διάστημα ανάμεσα στις 6 και 9 Οκτωβρίου 1912, όπου τα πρώτα ελληνικά τάγματα, πέρασαν τη γέφυρα της Άρτας και στις 2 το μεσημέρι απώθησαν τους Τούρκους και εδραιώθηκαν στους Κωστακιούς και την περιοχή Μαρατιού. Τις επόμενες 2 ημέρες, ο ελληνικός στρατός κατέλαβε και οχύρωσε τα γύρω χωριά Πλησιούς, Ρόκκα, Χαλκιάδες. Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι η Γραμμενίτσα υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 444 άτομα.

Διοικητικές μεταβολές

Το 1919 αναγνωρίστηκε η κοινότητα και ενώθηκαν σε αυτή το Γρίμποβο και η Βλαχέρνα ενώ το 1920 εντάχθηκε και το Χανόπουλο. Το 1928 η κοινότητα αποσπάται από το Τμήμα Υποδιοικήσεως Φιλιππιάδος του νομού Άρτας και εντάχθηκε στην επαρχία Άρτας και Τζουμέρκων του νομού Άρτας. Το 1971 εντάχθηκαν στη Γραμμενίτσα οι οικισμοί Σκαμνιά και Βρυσούλες. Το 1997 η κοινότητα καταργήθηκε και σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Γραμμενίτσα αποτέλεσε δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Βλαχέρνας και το 2010 εντάχθηκε στο Δήμο Αρταίων.

Τοποθεσία και πρόσβαση

Το χωριό γειτνιάζει με τα χωριά Βλαχέρνα και Γρίμποβο.

Αθλητισμός

Ο Α.Ο. Προοδευτική Γραμμενίτσας ιδρύθηκε το 1958 και εκπροσωπεί το χωριό στο ποδόσφαιρο, αγωνιζόμενη στα τοπικά πρωταθλήματα της Ε.Π.Σ. Άρτας. Έχει κατακτήσει 4 φορές το πρωτάθλημα Α΄ Κατηγορίας Ε.Π.Σ. Άρτας, τις χρονιές 1983-84, 1985-86, 1990-91 και 1992-93 και έχει ισάριθμες παρουσίες στην τέταρτη τη τάξει εθνική κατηγορία, τις χρονιές 1984-85, 1986-87, 1991-92 και 1993-94. Επίσης, έχει κατακτήσει 5 φορές το Κύπελλο Ε.Π.Σ. Άρτας, τις χρονιές 1983-84, 1984-85, 1985-86, 1986-87 και 2014-15.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Αρταίων Περιφερειακή Ενότητα Άρτας