Τα Άγναντα είναι ένα χωριό του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων με 449 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2021) και βρίσκεται στον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο 642 μέτρων. Ο οικισμός απέχει από την πόλη της Άρτας περίπου 53 χιλιόμετρα ενώ η απόσταση από το Βουργαρέλι είναι περίπου 42 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, τα Άγναντα υπήρξαν μέχρι το τέλος του 2010, οικισμός και έδρα του νεοσύστατου Δήμου Αγνάντων. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, τα Άγναντα εντάχθηκαν στον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων. Τα Άγναντα μαζί με την Άρτισσα, το Καταφύγι, τα Κονάκια, το Παλαιοχώρι και τα Φράστα αποτελούν την τοπική κοινότητα Αγνάντων με συνολικό πληθυσμό 430 κατοίκους. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 32,223 χμ² (2011). Μαζί με τις τοπικές κοινότητες Γραικικού, Καταρράκτου, Κουκκουλίων, Κτιστάδων, Λεπιανών, Μικροσπηλιάς και Ράμιας, αποτελεί την δημοτική ενότητα Αγνάντων, συνολικής έκτασης 124,018 χμ² (2011).
Η λέξη Άγναντα παράγεται από το επίθετο "Άγναντος,-η,-ο", που σημαίνει "ανοιχτό μέρος", από το οποίο μπορούμε να παρατηρούμε τι συμβαίνει, όχι μόνο γύρω μας, αλλά και μακριά μας. Παλαιότερα το χωριό αποτελούταν από μικροσυνοικίες με σπιτοκάλυβα, τα οποία όμως βρισκόταν σε περίοπτη θέση: Κονάκια, Πλάκες, Ζίφκος, Βίλλια, Κερασιά. Από τις θέσεις αυτές οι κάτοικοι αγνάντευαν το απέναντι βουνό (Ξεροβούνι) προκειμένου να δουν ποιος "πάει κι έρχεται από τα Γιάννενα" κι έτσι προέκυψε το όνομα. Αργότερα το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση, όμως διατήρησε τη σημερινή του ονομασία .
Άν και στη σημερινή περιοχή των Τζουμέρκων έζησε και αναπτύχθηκε η φυλή των Αθαμάνων ήδη πριν από τον 4ο αιώνα π.Χ., για το πρώτο χωριό, στη θέση που βρίσκεται σήμερα η Άγναντα, μπορούμε να μιλήσουμε με στοιχεία μόνο από το 1729 μ.Χ. Κάποια από τα ιστορικά γεγονότα που περιγράφονται από τότε σχετικά με το χωριό είναι: η εγκατάσταση Σουλιωτών στο χωριό το 1803-05 μετά από την εκδίωξή τους από τον Αλή Πασά, το κάψιμο του χωριού από τουρκικά στρατεύματα του Τοπάλ Πασά στις 31 Ιουλίου 1827 (καταδίωκαν τον Γ. Μπακόλα), το Κοινό Στρατηγείο Ηπείρου ΕΑΜ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ και η κοινή ομιλία του Ναπολέοντα Ζέρβα με τον Άρη Βελουχιώτη στις 16 Αυγούστου 1943 στα συγκεντρωμένα πλήθη, η πυρπόληση 86 σπιτιών και εκτέλεση 5 χωριανών από τους Γερμανούς στις 25-26-27 Οκτωβρίου 1943.
Τα Άγναντα είχαν το 1828 100 οικογένειες, το 1854 135 οικογένειες, το 1882 1.229 κατοίκους, το 1907 1.214 κατοίκους. Στους νεώτερους χρόνους: 1920: 1.246, 1940: 1.616, 1961: 1.806 (η κοινότητα), 1981: 1.213 (η κοινότητα), 2001: 886 (η κοινότητα)..
(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας) [σε αγκύλη ο πληθυσμός της δημοτικής ενότητας]
Ο οικισμός ορίστηκε ως έδρα του δήμου Αγνάντων το 1883 ενώ το 1910 ορίστηκε ως χειμερινή έδρα του δήμου Αγνάντων. Το 1912 αποσπάσθηκε από το δήμο και ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Αγνάντων. Το 1997 ο οικισμός ορίστηκε ως έδρα του Δήμου Αγνάντων και το 2010 εντάχθηκε στο Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων.
Απλώνεται στη λεκάνη που σχηματίζεται από τα βουνά Τζουμέρκα και Ξηροβούνι, έχοντας το ψηλότερο σημείο της στο φύτρωμα του βουνού και τα χαμηλότερο να βρέχεται σχεδόν από τον Άραχθο ποταμό. Γύρω της βρίσκονται άλλα χωριά (Τζουμερκοχώρια), όπως η Πράμαντα, οι Κτιστάδες, οι Ραφταναίοι, τα Κουκούλια, το Γραικικό, ο Καταρράκτης. Από το κέντρο του χωριού περνά ο Αγναντίτικος (χείμαρρος, που εκβάλλει στον Άραχθο), ο οποίος χωρίζει το χωριό σε δύο συνοικίες (μαχαλάδες): τον πάνω και τον κάτω μαχαλά, διότι η μία συνοικία είναι πιο ψηλά και αντίστοιχα πιο χαμηλά υψομετρικά από την άλλη. Τα Άγναντα, είναι χωριό συγκεντρωμένο με πυκνή δόμηση και σε αμφιθεατρική διάταξη. Τα σπίτια του χωριού σε αρχιτεκτονική παραδοσιακού τοπίου παρουσιάζουν μία ωραία σύνθεση. Οι αυλές των σπιτιών ευρύχωρες, πλακοστρωμένες, με λουλούδια φυτεμένες στις άκρες και από πάνω τους απλώνονται οι κληματαριές. Στα δρομάκια περνά αυλάκι με νερό από το βουνό για πότισμα των κήπων. Τα περισσότερα από τα σπίτια είναι λιθόκτιστα από σκούρα πελεκητή πέτρα, μονώροφα, διώροφα μερικά και τριώροφα, ανάλογα με το μέρος που έχουν χτιστεί και την κλίση που έχει το έδαφος. Οι στέγες των σπιτιών τετράκλινες σκεπασμένες με σκούρες πλάκες ή κεραμίδια.
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)
Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων Περιφερειακή Ενότητα Άρτας Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Αγνάντων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017. «Τα Άγναντα από ψηλά» από epirustravel.eu. Πλάνα της περιοχής από drone.
