Το Χρυσοβίτσι, παλαιότερα γνωστό ως Ξωβίτσι, είναι χωριό της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας, στην Πελοπόννησο. Ανήκει στην Κοινότητα Χρυσοβιτσίου της Δημοτικής Ενότητας Φαλάνθου του Δήμου Τρίπολης, και υπάγεται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου - Δυτικής Ελλάδας - Ιονίου.
Το Χρυσοβίτσι είναι ορεινό χωριό του Νομού Αρκαδίας. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.073 μέτρων σε μία ελατοσκέπαστη πλαγιά του Μαινάλου και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Πελοποννήσου. Έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός και βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Τρίπολης, σε απόσταση 21 χιλιομέτρων. Με το Πρόγραμμα Καλλικράτης ανήκει στο Δήμο Τρίπολης, ενώ με το Σχέδιο Καποδίστριας ανήκε στον Δήμο Φαλάνθου. Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του είναι 33 κάτοικοι, εκ των οποίων η πλειοψηφία ασχολείται με την κτηνοτροφία και την υλοτομία.
Το Χρυσοβίτσι είναι από τα πιο ιστορικά χωριά της Αρκαδίας. Ως οργανωμένος οικισμός υπάρχει ήδη από το 15ο αιώνα. Γύρω στα 1700, αναφέρεται σαν Chrissovizzi σε ενετική απογραφή και λίγο αργότερα παραφθαρμένο σε Ξοβίτζι σε πατριαρχικό έγγραφο ή Ξωβίτσι. Το χωριό υπήρξε κέντρο δράσης των επαναστατών του 1821. Βρίσκεται κοντά στα Κολοκοτρωναίικα χωριά, Αρκουδόρεμα και Λιμποβίσι. Εδώ είχε το ιδιαίτερο γραφείο του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με γραμματέα του τον Αναγνώστη Ζαφειρόπουλο από το Ζυγοβίστι. Πολλοί αγωνιστές είχαν γενέτειρά τους το Χρυσοβίτσι, όπως ο ξακουστός Κουντάνης, ξάδερφος του Κολοκοτρώνη. Το 1935, στο χωριό άρχισε να λειτουργεί εργοστάσιο επεξεργασίας ξυλείας μέχρι το 1972. Οι εγκαταστάσεις του σήμερα χρησιμοποιούνται για το Μουσείο Δασικής Ιστορίας Μαινάλου.
10
24-05-1835, ο οικισμός Χρυσοβίτσι προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου. 24-08-1912,ο οικισμός Χρυσοβίτσι αποσπάται από το Δήμο Φαλάνθου και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Χρυσοβιτσίου. 04-12-1997,ο οικισμός Χρυσοβίτσι αποσπάται από την Κοινότητα Χρυσοβιτσίου και προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου. 07-06-2010, ο οικισμός Χρυσοβίτσι αποσπάται από το Δήμο Φαλάνθου και προσαρτάται στο Δήμο Τρίπολης.
24-08-1912, σύσταση της Κοινότητας με την απόσπαση του οικισμού Χρυσοβίτσι από το Δήμο Φαλάνθου και τον ορισμό του ως έδρα της Κοινότητας Χρυσοβιτσίου. 09-10-1913, ο οικισμός Λυκόχια αποσπάται από την Κοινότητα Πιάνας και προσαρτάται στην Κοινότητα Χρυσοβιτσίου. 02-05-1919, ο οικισμός Λυκόχια αποσπάται από την Κοινότητα Χρυσοβιτσίου και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Λυκοχίων. 02-06-1958, ο οικισμός Μαντέικα αποσπάται από την Κοινότητα Τσελεπάκου και προσαρτάται στην Κοινότητα Χρυσοβιτσίου. 04-12-1997, οι οικισμοί Χρυσοβίτσι και Μαντέικα αποσπώνται από την Κοινότητα Χρυσοβιτσίου και προσαρτώνται στο Δήμο Φαλάνθου.
GTP - Greek Travel Pages Χρυσοβίτσι Φαλάνθου Δήμος Φαλάνθου - Χρυσοβίτσι ΕΡΤ - Μένουμε Ελλάδα - Το Χρυσοβίτσι Αρκαδίας Ιστοσελίδα traveltripolis, Δήμου Τρίπολης Αρχειοθετήθηκε 2016-02-05 στο Wayback Machine.
