Το Παλούμπα (ή Του Παλούμπα ή Καπετανοχώρι ή το χωριό του Πλαπούτα) είναι ιστορικό χωριό της Αρκαδίας, το χωριό όπου κηρύχτηκε η έναρξη της Γορτυνιακής (Μωραΐτικης), και κατ' επέκταση της ευρύτερης περιοχής, Επανάστασης στις 20-21 Μαρτίου 1821, από τους Γορτύνιους στρατηγούς Δημήτριο Πλαπούτα και Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Το χωριό ήταν η πρώην πρωτεύουσα της δημοτικής κοινότητας Ηραίας στη Γορτυνία του Νομού Αρκαδίας. Με την εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης ανήκει στο Δήμο Γορτυνίας. Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 96 κάτοικοι, ενώ το 2001 είχε 202 κατοίκους. Ετησίως στις 20 Μαρτίου εορτάζεται μεγαλοπρεπώς η κήρυξη της Γορτυνιακής Επανάστασης από τον στρατηγό Πλαπούτα και τους Γορτύνιους υπασπιστές του και πρωτοπαλίκαρα, με δοξολογία στον Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Παλούμπα, με κατάθεση στεφάνων στο μνημείο προτομής Πλαπούτα, παραδοσιακούς χορούς γορτυνιακών συλλόγων και ιστορικές ημερίδες στον Πύργο Πλαπούτα.

Τοποθεσία

Το Παλούμπα είναι κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Αγιολιάς, σε υψόμετρο 667 μ. Από εκεί, προς το νότο, τη δύση και το βορρά αρχίζει η κατωφέρεια του εδάφους προς την κοιλάδα του Αλφειού. Έτσι, το χωριό έχει εξαιρετικό ορίζοντα. Από την πλατεία, που είναι σαν ένα μεγάλο μπαλκόνι, αγναντεύει κανείς, πέρα από την καταπράσινη κοιλάδα, αριστερά τις γαλάζιες κορυφογραμμές του Λύκαιου και της Μίνθης και δεξιά το ωραίο δάσος της Κάπελης (Φολόης) και την κομψή κορυφή του Ερύμανθου που το χειμώνα φαντάζει σαν μια λευκή πυραμίδα. Στη μέση, από ένα ευρύ άνοιγμα, το μάτι φθάνει μέχρι τη θάλασσα του Κατάκωλου και πέρα απ’ αυτή, όπου διακρίνεται ο όγκος του κεφαλλονίτικου βουνού Αίνου, με το ηλιοβασίλεμα σε αυτό το τοπίο να είναι εντυπωσιακό. Το χωριό συνδέεται οδικά με τα υπόλοιπα χωριά της Ηραίας. Προς τα βόρεια ο επαρχιακός δρόμος οδηγεί στα χωριά Σαρακίνι, Λυσσαρέα, Όχθια και Αετοράχη. Σε μικρή απόσταση από το Παλούμπα, μια παράκαμψή του αριστερά κατεβαίνει προς την κοιλάδα του Αλφειού και περνά διαδοχικά από τα χωριά Παπαδάς, Σαρλαίικα, Δαραίικα, Λιθαρός, Παρνασσός και Λουτρά Ηραίας, για να καταλήξει στο γεφύρι του Λάδωνα και αμέσως μετά στον οδικό άξονα Πύργου-Τρίπολης. Με την αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση «Καλλικράτης» και την κατάργηση από 01/01/2011 του Δήμου Ηραίας, ολόκληρη η Γορτυνία αποτελεί ένα Δήμο με έδρα τη Δημητσάνα. Στο Παλούμπα για την ώρα λειτουργεί Γραφείο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) και Γραφείο Ελληνικών Ταχυδρομείων (ΕΛΤΑ). Υπάρχουν τρία μαγαζιά, τα οποία προσφέρουν καφέ και καλό φαγητό. Το χωριό είχε άλλοτε 500 κατοίκους. Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι το χειμώνα δεν ξεπερνούν τους 40. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, η διακύμανση του πληθυσμού στο Παλούμπα παρουσιάζεται ως εξής:

Ιστορία

Το Παλούμπα κτίστηκε κατά τις αρχές του 15ου αιώνα. Η ονομασία του προήλθε από τον όρο "palomba" στη δημώδη Λατινική ή "Palumbus" στα Λατινικά, που σημαίνει είδος άγριου περιστεριού, και θεωρείται ότι η ονομασία αποδόθηκε κατά την κυριαρχία των Φράγκων, οπότε και η περιοχή ανήκε στη Βαρωνία της Καρυταίνης. Οι ορεσίβιοι τσοπάνηδες έγιναν και πολεμιστές όταν κατά το 1460 έφθασε στην Πελοπόννησο ο Τούρκος κατακτητής. Μια σειρά Παλουμπαίων αγωνιστών έδρασε κατά τα προεπαναστατικά χρόνια. Αναφέρεται πρώτος ο καπετάν Γιάννης Παλουμπιώτης (περίοδος δράσης 1490-1530) και ακολουθούν άλλοι, για να φτάσουμε στον περίφημο κλεφτοκαπετάνιο Κόλλια Πλαπούτα, τον αγέρωχο αντίπαλο των Τουρκαλβανών Λαλαίων, που ήσαν το φόβητρο της περιοχής. Γύρω στο 1740 η αγροτική περιοχή Παλούμπα περιήλθε στην ιδιοκτησία του Τούρκου γαιοκτήμονα της Τρίπολης, Αρναούτογλου. Πολλοί κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό. Το 1810 οι Παλουμπαίοι αποπλήρωσαν την αξία των αγροτεμαχίων στην Αϊσέ Χανούμ Αρναούτογλου. Το χωριό προσφέρει μοναδική για την περιοχή πανοραμική θέα προς την κοιλάδα του Αλφειού, θέα που φθάνει μέχρι το Ιόνιο. Απέναντι στο βάθος του ορίζοντα, δεσπόζουν τα όρη Λύκαιο και Μίνθη. Στην είσοδο του χωριού είναι η όμορφη πλατεία, γεμάτη πλατάνια. Εδώ βρίσκονται οι ανδριάντες και τα μνημεία των αγωνιστών του 1821, για να θυμίζουν στους νεώτερους την ιστορία του χωριού. Γιατί "ο Πλαπούτας και νεκρός κρατεί το μετερίζι", όπως έγραψε ο Βαλαωρίτης στον επιτύμβιο για τον στρατηγό. Απέναντι η παλαιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου (1805) με μεταγενέστερες προσθήκες. Εδώ έγινε η πρώτη δοξολογία για την επανάσταση της Ηραίας, με τον γέροντα Κόλλια Πλαπούτα και τους δύο γιους του, Δημήτρη Πλαπούτα και Γεωργάκη Πλαπούτα. Το τέμπλο της χρονολογείται από την εποχή του Όθωνα. Άλλα τρία παλιά εκκλησάκια συμπληρώνουν τους ναούς του χωριού. Κοντά στην πλατεία είναι το Δημαρχείο και απέναντί του ο επιβλητικός πύργος των Πλαπουταίων "Μουσείο Ελληνικής Επανάστασης Στρατηγού Πλαπούτα". Δίπλα του υπάρχουν ως προεκτάσεις μεταγενέστερα κτίσματα, που όλα τους έχουν παραχωρηθεί από τους απογόνους του στο κράτος. Μεγάλο μέρος της περιοχής ανήκε παλαιότερα στην οικογένεια του Πλαπούτα, συμπεριλαμβανομένης και της πλατείας, που και αυτή έχει δωρηθεί στην κοινότητα. Λίγο πιο κάτω, στην είσοδο του χωριού, είναι η οικία του οπλαρχηγού της επανάστασης Λιάκου Λιακόπουλου, που βρήκε ηρωϊκό θάνατο κατά την πολιορκία της Καρύταινας στις 27/03/1821. Η οικία, αναπαλαιωμένη σήμερα, ανήκει στους απογόνους του και φιλοξενεί κειμήλια από την εξέγερση του έθνους.

Επανάσταση 1821

Στο Παλούμπα εγκαταστάθηκε μόνιμα το 1755 ο Κόλλιας Πλαπούτας, που στη συνέχεια μαζί με τα παιδιά του θα διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση του Έθνους. Ο Κόλλιας Πλαπούτας είχε φύγει δεκαοχτάχρονος από το Σουλιμά της Μεσσηνίας περί το 1753, μετά το φόνο ενός Τούρκου σπαή (φοροεισπράκτορα), μετά από διετή παραμονή κοντά στους Τζαβελαίους στο Δραγώι της Ολυμπίας. Στο Παλούμπα ο Κόλλιας αρχικά έγινε ταχυδρόμος, αργότερα Κάπος και τελικά Καπόμπασης, συνεργαζόμενος με τους Δεληγιανναίους. Εκεί ο Πλαπούτας έχτισε ισχυρό και απόρθητο πύργο όπου παρέμεινε μέχρι τα βαθιά του γεράματα. Ο Κόλλιας Πλαπούτας ως αρματωλός και Καπόμπασης, προσέφερε πολλά για την απελευθέρωση του έθνους. Στο Παλούμπα γεννήθηκε ο Δημήτρης Πλαπούτας και ο Γεωργάκης Πλαπούτας, στις 15 Μάη του 1786, καθώς και τ' άλλα αδέλφια του. Εκεί 600 Τουρκαλβανοί από το Λάλα, πολιόρκησαν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στις 7 Μάρτη του 1804. Ο Κολοκοτρώνης μετά από ημερήσια μάχη έφυγε τη νύχτα στα βουνά. Ο αδελφός του Δημήτρη Πλαπούτα, Γεωργάκης Πλαπούτας, πέθανε ηρωικά στην πολιορκία του Λάλα. Στο Παλούμπα γεννήθηκε επίσης ο καπετάνιος Τζιραλής κι έδρασαν όλοι οι μεγάλοι κλεφτοκαπεταναίοι της εποχής, όπως Πλαπουταίοι, Κολοκοτρωναίοι κ.λ.π. Ο Δημήτρης Πλαπούτας (Παλούμπα Αρκαδίας, 15 Μαΐου 1786 - Παλούμπα, 27 Ιουλίου 1864), ήταν στρατηγός, βουλευτής Καρύταινας (1844-1847), γερουσιαστής (1847-1862), επίτιμος υπασπιστής του βασιλιά Όθωνα, αγωνιστής της ελληνικής επανάστασης και επικεφαλής του αγώνα στην Αρκαδία μαζί με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Το χωριό πυρπολήθηκε τρεις φορές από τους Τούρκους πριν από την επανάσταση του 1821. Εκτός των άλλων δεινών όμως, το 1823, και ενώ ο απελευθερωτικός αγώνας βρισκόταν στο πιο κρίσιμο στάδιο, το χωριό δέχτηκε και την επίθεση των Δεληγιανναίων. Ανάμεσα στους Δεληγιανναίους και τους Πλαπουταίους, καθώς και τον γαμπρό των τελευταίων Τζιραλή, είχε αναπτυχθεί μια έχθρα από το 1818, όταν ο Δημήτρης Πλαπούτας θεωρήθηκε υπαίτιος για ένα αιματηρό επεισόδιο στην Αλωνίσταινα. Κατά την επίθεση οι Δεληγιανναίοι σκότωσαν τον Τζιραλή, πήραν σαν τρόπαιο τα όπλα του και τη φορεσιά του και ταπείνωσαν τη νεόνυμφη χήρα του Βασίλω, που ήταν κόρη του Γεωργάκη Πλαπούτα, κόβοντάς της τα μισά μαλλιά (τη μια πλεξούδα), παίρνοντάς της τα χρυσά φλουριά που φορούσε στο λαιμό και αναγκάζοντάς τη σε αυτοτραυματισμό με το μαχαίρι του άντρα της. Λίγο αργότερα ο Δημήτριος Πλαπούτας θα έβρισκε τα μαλλιά της Βασίλως σε κάποιο σπίτι της Άκοβας και θα σκότωνε το δράστη.

Προσωπικότητες

Κόλλιας Πλαπούτας Δημήτρης Πλαπούτας Γεωργάκης Πλαπούτας Κωνσταντίνος Πλαπούτας Δημήτριος Γ. Πλαπούτας Πανουργιάς Ηλιόπουλος Πανουσάκος

Εορτές στο Παλούμπα

20η Μαρτίου η κήρυξη της Γορτυνιακής Επανάστασης: Δοξολογία στον Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου Παλούμπα, κατάθεση στεφάνων στο μνημείο Δ. Πλαπούτα, με επετειακές ημερίδες ιστορικών και μουσειολόγων στη μεγάλη αίθουσα του Πύργου Πλαπούτα. Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου: τιμάται στις 23 Απριλίου. Σε περίπτωση που η ημερομηνία αυτή τυγχάνει πριν το Πάσχα, η εορτή του μετατίθεται τη Δευτέρα του Πάσχα. Φεστιβάλ «Μάνα Γη» στις αρχές Αυγούστου στον Ι.Ν. Αγίου Παντελεήμονα, Παλούμπα. Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου: εορτάζεται στο Παλούμπα στις 14 και 15 Αυγούστου.

Αξιοθέατα

Πύργος της οικογένειας Πλαπούτα

Ο Πύργος της οικογένειας Πλαπούτα, στον οποίο έζησε ο Δημήτρης Πλαπούτας με τη Στεκούλα Κολοκοτρώνη μέχρι το θάνατό του το 1864, θεμελιώθηκε περίπου το 1760. Ο Πύργος αποτελεί σύμβολο για την προεπαναστατική και επαναστατική δράση της Πελοποννήσου, καθώς εκεί πραγματοποιούνταν συναντήσεις του Θ. Κολοκοτρώνη με τον Δ. Πλαπούτα, και άλλων προσωπικοτήτων, για το στρατηγικό σχεδιασμό της Γορτυνιακής και μετέπειτα Πελοποννησιακής Επανάστασης, επιπλέον αργότερα ο Όθων της Ελλάδας επισκεπτόταν συχνά τον γερουσιαστή Δ. Πλαπούτα στον Πύργο του. Το 2014 τα έργα αποκατάστασης του Πύργου εντάχθηκαν σε Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για δημιουργία Μουσείου Στρατηγού Δ. Πλαπούτα και Αγωνιστών, αίθουσας Συνεδρίων και Ιστορικής Βιβλιοθήκης.

Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου στου Παλούμπα

Ο ιστορικός Ναός του Αγίου Γεωργίου είναι κτίσμα του 1805 και το αξιόλογο τέμπλο του χρονολογείται από την εποχή του Όθωνα. Εκεί πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοξολογία για την έναρξη της Επανάστασης στην περιοχή της Ηραίας, με πρωτοστάτη τον Κόλλια Πλαπούτα και τους δυο γιους του, Δημήτρη Πλαπούτα και Γεωργάκη Πλαπούτα. Ο Μητροπολιτικός Ναός καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά το 2005, χάρις όμως σε πρωτοβουλία του τοπικού συλλόγου και φορέων οι ζημιές αποκαταστάθηκαν.

Ακρόπολη Λενικού

Νοτιοδυτικά της πλατείας του χωριού σώζονται υπολείμματα της ακρόπολης των Μελαινών, αρχαίας αρκαδικής κώμης. Οι αρχαίες Μελαινές ήταν ένας από τους εννέα δήμους της αρχαίας Ηραίας που ήταν χτισμένοι στη δεξιά παραποτάμια κοιλάδα του Αλφειού. Η ακρόπολη ήταν χτισμένη σε ύψωμα και αποτελούσε το αμυντικό κέντρο της αρχαίας Ηραίας.Ο Παυσανίας στα "Αρκαδικά" περιγράφει τις αρχαίες Μελαινές ήδη σε παρακμή.

Ναοί και μονές

Ο ναός του Αγίου Γεωργίου Λενικού είναι κτισμένος στην ακρόπολη αρχαίας πόλης και μάλιστα με υλικά αρχαϊκής εποχής. Επίσης ο Άγιος Αθανάσιος θεμελιώθηκε δυτικά της πλατείας του χωριού το 1843, στο παλαιό κοιμητήριο, και ο Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου θεμελιώθηκε το 1895 στο Παλούμπα και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου. Στην ευρύτερη περιοχή σημαντικά αξιοθέατα είναι η παλαιά και νέα Μονή Φιλοσόφου, καθώς και η Μονή Προδρόμου, που βρίσκονται στο εσωτερικό του φαραγγιού του Λούσιου.

Δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού

Η κατάβαση rafting ξεκινάει από τη γέφυρα του Ατσίχολου στον ποταμό Λούσιο. Ακούγοντας τα παραγγέλματα του οδηγού κωπηλατούμε στα κρυστάλλινα νερά του ποταμού μέσα σε ένα τούνελ από φυτά και δέντρα. Οι βράχοι που βρίσκονται στο ποτάμι δημιουργούν συναρπαστικά περάσματα και εμπόδια, χαρίζοντας μία μοναδική εμπειρία καθόλη τη διάρκεια του rafting. Ο Λούσιος ποταμός χύνεται στον Αλφειό όπου και συνεχίζουμε το rafting σε ακόμα πιο εντυπωσιακά περάσματα, για να σταματήσουμε λίγο πριν το φαράγγι του Αλφειού στην ιστορική πετρόχτιστη γέφυρα του Κούκου. Ο Άθλος Μαινάλου 2015 (run+bike) υλοποιείται με την υποστήριξη του Δήμου Γορτυνίας. Μεταξύ των αθλητών και αθλητριών, στα δύο αγωνίσματα του διημέρου, υπάρχουν πολλά αξιόλογα ονόματα, από το χώρο της ορεινής ποδηλασίας και του ορεινού τρεξίματος. Αφετηρία και τερματισμός των αγωνισμάτων, του ορεινού τρεξίματος και της ορεινής ποδηλασίας, που ήταν σε σηματοδοτημένες διαδρομές, ήταν η πλατεία της Βυτίνας. Περιελάμβανε ορεινό τρέξιμο (MTR) και ορεινή ποδηλασία (MTB). Οι διαδρομές που έχουν σχεδιαστεί είναι μοναδικές, κινούνται στα ελατοδάση του Μαινάλου και αναδεικνύουν τη φυσική ομορφιά της περιοχής. Ο Φυσιολατρικός Ορειβατικός Όμιλος «Η Γκούρα» στη Γορτυνία έχει ιδρυθεί το 2008 και έχει επιδείξει σπουδαίες δραστηριότητες. Τα μέλη του Δ.Σ. εργάζονται για την προβολή, ανάδειξη και αξιοποίηση του Φαραγγιού της Γκούρας. Ανάμεσα στους σκοπούς του ομίλου είναι η ανάπτυξη της φυσιολατρίας και του τουριστικού, εκδρομικού και ορειβατικού πνεύματος. Για το λόγο αυτό κατά τη διάρκεια του χρόνου διοργανώνουν αρκετές εξορμήσεις και πεζοπορίες κατά μήκος του Φαραγγιού της Γκούρας. Ο Σύλλογος Αρκάδων Ορειβατών & Οικολόγων (Σ.Α.Ο.Ο.) έχει ως στόχο την ανάδειξη και διάδοση της ορειβασίας, την προάσπιση της ορεινής φύσης και τη διάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στο site του Συλλόγου (www.saoo.gr) μπορεί κανείς να δει το πλούσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων του καθώς και να αντλήσει χρήσιμες πληροφορίες για το δίκτυο μονοπατιών του Μαινάλου και τις προτεινόμενες διαδρομές. Οι ιαματικές πηγές των Λουτρών Ηραίας θεωρούνται από τις σημαντικότερες στην ελληνική επικράτεια και προσελκύουν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες. Οι κλιματολογικές συνθήκες του απόλυτα καθαρού φυσικού περιβάλλοντος δίνουν στην περιοχή πολλαπλά προνόμια. Ο καθαρός αέρας, οι ευωδίες της φύσης, το πλούσιο οξυγόνο από τα βουνά της Γορτυνίας, δημιουργούν συνθήκες απόλυτης χαλάρωσης, που σε συνδυασμό με τις θεραπευτικές ιδιότητες των ιαματικών λουτρών καθιστούν τα Λουτρά Ηραίας μοναδικά σε όλη την επικράτεια.

Θρησκευτικός Τουρισμός

Περιήγηση σε μια σειρά από σημεία με θρησκευτικό ενδιαφέρον. Ναοί και μοναστήρια χτισμένα σε ρυθμό βυζαντινό, βασιλικής και Ελληνιστικού, είναι διάσπαρτα.

Ι. Μονή Φιλοσόφου

Η μονή βρίσκεται κοντά στη Δημητσάνα πάνω στο φράγμα του ποταμού Λούσιου. Πρόκειται για ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της χώρας μας με πλούσια ιστορία. Αποτελείται από δύο συγκροτήματα, την Παλαιά και τη Νέα Μονή. Η Παλαιά Μονή ιδρύθηκε σύμφωνα με την παράδοση το 963 μ.Χ. και είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια όλης της Πελοποννήσου. Είναι σφηνωμένη πάνω στη ρίζα ενός κατακόρυφου βράχου, όπου σχηματίζεται μια στενή κοιλότητα, σε ύψος 200 μ. από την κοίτη του ποταμού Λούσιου. Από αυτήν σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό της καθώς και ερείπια κελιών της. Η Νέα Μονή Φιλοσόφου βρίσκεται 500 μέτρα βορειότερα από την Παλαιά και είναι κρεμασμένη πάνω σε έναν πανύψηλο και απότομο βράχο. Η Νέα Μονή ιδρύθηκε το 1691 από τους πατέρες της Παλαιάς Μονής. Σήμερα στη Μονή, που αποτελεί Μετόχι της Ι.Μ. Προδρόμου, διατηρούνται σε καλή κατάσταση ο πύργος, όπου διαμένουν μοναχοί, καθώς και το καθολικό της, που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η Ι. Μονή Φιλοσόφου δεν αποτελούσε ένα απλό ασκητήριο, αλλά ήταν σημαντικό κέντρο όπου καλλιεργείτο η ελληνική και χριστιανική παιδεία. Γι’ αυτό είναι γνωστή και ως «Κρυφό Σχολειό», γιατί σύμφωνα με την παράδοση εκεί λειτουργούσε σχολείο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που εξελίχτηκε στην ονομαστή Σχολή Δημητσάνας στη Νέα Μονή. Η Σχολή αυτή, που υπήρξε η μοναδική ελληνική Σχολή σε όλη την Πελοπόννησο και διαπαιδαγώγησε πλήθος κληρικών και δασκάλων, μεταφέρθηκε το 1764 στη Δημητσάνα. Η Ι. Μονή εορτάζει στις 23 Αυγούστου.

Ι. Μονή Προδρόμου

Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη Στεμνίτσα και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη για το γεγονός ότι είναι κυριολεκτικά κρεμασμένη πάνω σε ένα απότομο βράχο, στην αριστερή πλευρά της χαράδρας του Λούσιου ποταμού. Από το 12ο αιώνα ήκμασαν στην περιοχή πολλά ασκηταριά με σπουδαιότερο αυτό του Τιμίου Προδρόμου. Η μονή αυτή ως κοινόβιο μοναστήρι έγινε περίπου τον 16ο αιώνα από τη συνένωση των ασκηταριών. Η μονή γνώρισε μεγάλη ακμή στα χρόνια της Τουρκοκρατίας καθώς αποτέλεσε σημαντικό καταφύγιο των κατοίκων, κέντρο ανεφοδιασμού, νοσοκομείο, αλλά και ορμητήριο πολλών οπλαρχηγών, όπως του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Από το σημείο αυτό η θέα προς τη χαράδρα είναι μαγευτική. Ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει στην απέναντι πλευρά πάνω σε απόκρημνους βράχους ασκηταριά, κρυψώνες, αλλά και τη Μονή Φιλοσόφου και το "Κρυφό Σχολείο". Παράλληλα υπάρχει και μονοπάτι που οδηγεί στην κοίτη του Λούσιου ποταμού. Η Ι. Μονή εορτάζει στις 29 Αυγούστου, όπως επίσης και στις 17 Μαΐου, εορτή του Αγίου Αθανασίου Χριστιανουπόλεως, Προστάτη των Γορτυνίων, το Ιερό Λείψανο του οποίου φυλάσσεται στον εκεί ομώνυμο Ναό.

Ι. Μονή Αιμυαλών

Βρίσκεται μεταξύ Δημητσάνας και Στεμνίτσας, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά της Δημητσάνας. Είναι χτισμένη το 1600 περίπου, σε υψόμετρο 900 μ. πάνω στη βάση ενός βράχου, σε μια καταπράσινη χαράδρα. Η μονή με τη σημερινή της μορφή είναι αποτέλεσμα διαδοχικών προσθηκών. Ήκμασε τον 17ο και 18ο αιώνα και λειτούργησε έως το 1925. Μεγάλη της ήταν και η συμβολή κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, όπου βοηθούσε τους αγωνιστές με τρόφιμα και φιλοξενία. Μετά διαλύθηκε και αποτέλεσε μετόχι της Ι. Μονής Προδρόμου. Το 1964 ανακαινίσθηκε και επαναλειτούργησε ως γυναικεία μονή έως το 1995. Εδώ και λίγα χρόνια λειτουργεί ως αυτόνομη με λίγους μοναχούς. Ξεχωριστή αξία στη μονή έχουν το Καθολικό της και τα κειμήλιά της. Το Καθολικό της, που είναι χτισμένο σχεδόν ολόκληρο μέσα σε μια φυσική σπηλιά, είναι αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου. Η μονή τοιχογραφήθηκε το 1608 από τους αδελφούς Δημήτριο και Γεώργιο Μόσχο από το Ναύπλιο. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και το ξυλόγλυπτο τέμπλο της, έργο του 1632, οι εικόνες της, καθώς και διάφορα κειμήλια. Λίγα μέτρα πριν από τη Μονή Αιμυαλών βρίσκεται το ιστορικό Ληνό των Κολοκοτρωναίων. Στο σημείο αυτό είχε καταφύγει εκεί καταδιωκόμενη από τους Τούρκους το 1806 ομάδα κλεφτών, με αρχηγό τον Γιάννη Κολοκοτρώνη (αδελφό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, γνωστό και ως Ζορμπά), όπου βρήκε τραγικό θάνατο. Στο Ληνό σήμερα έχει τοποθετηθεί μια αναμνηστική πλάκα και έχουν φυτευτεί δύο κυπαρίσσια. Η Ι. Μονή εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Λούσιος & Αλφειός. Αρχειοθετήθηκε 2015-11-21 στο Wayback Machine. Μονή Φιλοσόφου Δημητσάνας - Φαράγγι Λούσου - Αρκαδία Ορειβατικός Όμιλος Ηραίας Σύλλογος Αρκάδων Ορειβατών Οικολόγων Ιαματικές πηγές Λουτρών Ηραίας Φεστιβάλ «Μάνα Γη»