Το Λεωνίδιο (Τσακωνικά: Αγιελήδι) είναι κωμόπολη του νομού Αρκαδίας και πρωτεύουσα του Δήμου Νότιας Κυνουρίας. Είναι χτισμένο στις ακτές του Μυρτώου πελάγους κάτω από το όρος Πάρνωνας. Απέχει 93 χλμ. από την Τρίπολη και 210 χλμ. από την Αθήνα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021 έχει 3.737 κατοίκους. Υπάρχει τακτική οδική συγκοινωνία με τα ΚΤΕΛ για Αθήνα, Άργος και Τρίπολη. Το Λεωνίδιο πήρε το όνομά του από το εκκλησάκι του Αγίου Λεωνίδα, που αναφέρεται σε χρυσόβουλο του Ανδρονίκου Παλαιολόγου το 1293. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Λεωνιδίου είναι ο επιβλητικός κόκκινος βράχος που ορθώνεται πάνω από τον οικισμό. Το Λεωνίδιο είναι σήμερα χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός. Ο πληθυσμός του είναι Τσακώνικης καταγωγής και ανήκει στους οικισμούς που ομιλείται ακόμα και σήμερα η Τσακωνική διάλεκτος. Οι Τσάκωνες είναι απόγονοι δωρικόφωνων Λακώνων. .

Ιστορικά στοιχεία

Αναπτύχθηκε μετά το 1826, όταν ο τουρκικός στρατός του Ιμπραήμ κατέστρεψε την παλιά πρωτεύουσα της Κυνουρίας, τον Πραστό. Οι περισσότεροι κάτοικοι του Πραστού κατέφυγαν στο Λεωνίδιο, που από το 1845 έγινε η νέα πρωτεύουσα της Κυνουρίας. Το Λεωνίδιο υπήρξε έδρα του δήμου Λιμναίου που σχηματίστηκε το 1835. Στο διάστημα 1912-1947 υπήρξε έδρα της κοινότητας Λεωνιδίου. Η κοινότητα αναβαθμίστηκε σε δήμο το 1947. Το 1999 ο Δήμος Λεωνιδίου διευρύνθηκε με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας. Από το 2011 το Λεωνίδιο αποτελεί έδρα του δήμου Νότιας Κυνουρίας. Το Λεωνίδιο και η περιοχή του χαρακτηρίζονται από γραφική τοπική αρχιτεκτονική, μοναδική στην Αρκαδία. Τυπικά δείγματά της είναι η αγορά στο κέντρο της πόλης, με τον κεντρικό της δρόμο και πολλά όμορφα αρχοντικά διεσπαρμένα στην πόλη μερικά εκ των οποίων έχουν τη μορφή πύργου. Ανάμεσά τους, ξεχωριστή θέση κατέχει ο Πύργος Τσικαλιώτη(1808). Ο πύργος αυτός έχει κατασκευαστεί το 1808 και σήμερα φιλοξενεί κατά καιρούς καλλιτεχνικές εκθέσεις και εκδηλώσεις. Στο Λεωνίδιο υπάρχουν αρκετές εκκλησίες, όπως η Μητρόπολη (της Παναγίας), η Αγία Αικατερίνη, η Αγία Κυριακή, οι Άγιοι Ταξιάρχες, ο Άγιος Ιωάννης, ο Άγιος Βασίλειος, ο Άγιος Χαράλαμπος και η Παναγία Χατζαλιού. Πάνω σε κατάφυτο λόφο νότια της πόλης είναι το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία το οποίο γιορτάζει με πανηγύρι το καλοκαίρι. Σε ύψωμα που δεσπόζει της πόλης σώζονται τρεις χαρακτηριστικοί παλιοί ανεμόμυλοι.

Πολιτισμός - Αθλητισμός

Μια παραδοσιακή γιορτή που λαμβάνει χώρα τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι η γιορτή της μελιτζάνας. Οι εκδηλώσεις που γίνονται στο επίνειο του Λεωνιδίου, την Πλάκα, περιλαμβάνουν χορούς από τοπικά χορευτικά συγκροτήματα, καθώς και το διαγωνισμό της μελιτζάνας, δηλαδή τη βράβευση του καλύτερου πιάτου μελιτζάνας από ειδικούς chefs από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το Πάσχα στο Λεωνίδιο γιορτάζεται με παραδοσιακό τρόπο. Οι κάτοικοι κατασκευάζουν τα λεγόμενα αερόστατα και τα πετούν το βράδυ της Ανάστασης καθώς και την ημέρα της Ανάστασης στην πλατεία της κωμόπολης προσφέροντας ένα ξεχωριστό θέαμα στους επισκέπτες. Το Λεωνίδιο διαθέτει το αθλητικό σωματείο Α.Σ. Λεωνιδίου, το «Λεωνίδιον» που ιδρύθηκε το 1969 διατηρώντας τμήματα μπάσκετ και ποδοσφαίρου. Στο παρελθόν έχει αγωνιστεί στη Γ΄ Εθνική κατηγορία ποδοσφαίρου. Τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε σημαντικό αναρριχητικό προορισμό της Ελλάδας.

Πληθυσμός

Το Λεωνίδιο έχει καταγράψει αξισημειώτη δημογραφική σταθερότητα απο το 1861 μέχρι και σήμερα. Ο πληθυσμός της κωμόπολης έχει παραμείνει γύρω στις 3.500 με μικρότερες και μεγαλύτερες διακυμάνσεις. Το Λεωνίδιο κατέγραψε τον μεγαλύτερο πληθυσμό του το 1879 (4.867) και τον μικρότερο το 1928 (2.906). Η μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού έγινε το 1879 (30,3%) και η μικρότερη το 1920 (3,8%). Η μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού έγινε το 1889 (29,6%) και η μικρότερη το 2021 (0,6%).

Εικόνες

Προσωπικότητες

Τάσος Μπιρσίμ, σκηνοθέτης. Δημήτρης Ρέππας, πολιτικός και ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, με το οποίο διετέλεσε βουλευτής Αρκαδίας και υπουργός.

Δείτε επίσης

Αρκαδική Ριβιέρα Τσάκωνες Τσακωνική διάλεκτος Τσακώνικη ενδυμασία

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δημοτική Ενότητα Λεωνιδίου ΤΕΙ Πειραιά, Το Λεωνίδιο Λεωνίδιο (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)